Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Viral Hepatit Çalışma Grubu Başkanı Prof. Dr. Neşe Demirtürk, kronik karaciğer hastalığına yol açan hepatit B ve C virüslerinin dünyada yaklaşık 354 milyon insanı enfekte ettiğini söyledi. Bunların yaklaşık 300 milyonuysa enfekte olduğunun farkında bile değil.
Türkiye’de de çoğu henüz tanı almamış 3,5 milyon hepatit B, 750 bin hepatit C hastası olduğu tahmin ediliyor.
28 Temmuz Dünya Hepatit Günü nedeniyle bir yazılı açıklama yayınlayan Demirtürk, viral hepatitlere dikkat çekti. Her yıl yaklaşık bir milyon insan viral hepatitlere bağlı siroz ve karaciğer kanseri nedeniyle ölüyor. Viral hepatitlere, hepatit A, B, C, D ve E virüsleri yol açıyor.
‘Hepatitler beklemez!‘
Bu yıl ki Dünya Hepatit Günü’nün belirlenen ana teması “Hepatitler beklemez!” Yani tanı konulmamış hastalar test için, tanı almış hastalar tedavi için, anne adayları hepatit taraması için, yeni doğan bebekler ilk doz hepatit B aşısı için, sağlık otoriteleri hepatit eliminasyon programlarının etkin şekilde yaşama geçirilmesi için ‘hepatitler bekleyemez!’
Demirtürk, “Risk gruplarından başlayarak toplumun her kesimine testlerin yapılması, enfekte bireylerin bulunması ve takip altına alınması için çok önemli” diye uyardı.
Türkiye’de kronik hepatit B ve C enfeksiyonlarının karaciğer nakillerinin en sık nedeni olduğunu söyleyen uzman isim, şunları dedi: “Hepatit B için etkin bir aşının bulunması, kronik hepatit C enfeksiyonu içinse tam kür sağlayan etkin bir tedavinin varlığı bu hastalıkların kontrol altına alınabilmesi konusunda elimizi güçlendiren iki önemli faktör. Yine de her gün hepatit B veya hepatit C ile enfekte yaklaşık 3 bin kişi enfeksiyon veya komplikasyonları nedeniyle hayatını kaybediyor. Viral hepatitli hastaların tespiti ve tedavisi viral hepatitlerle mücadelede kilit noktayı oluşturuyor.”
Tanı ve tedavi hem bulaştırmayı önlüyor hem kanser ve sirozu
Viral hepatite neden olan etkenler tanı testleriyle kolaylıkla saptanabiliyor. Ancak kronik viral hepatitler, hastaları hekime getirecek kadar ağır belirtilere yol açmadıkları için genellikle tesadüfen saptanıyor.
Bu nedenle de aşılama çok önemli. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, 2030 yılına kadar düşük ve orta gelirli ülkelerde aşılama, teşhis testleri, ilaçlar ve eğitim kampanyaları yoluyla tahmini 4,5 milyon erken ölümün önlenebilir.
Demirtürk, Türkiye’de de 2016’da geri ödeme kapsamına alınan hepatit C’ye yönelik antiviral ilaçların yüzlerce hastada tam kür sağlandığını anlattı: “Böylece hem hastalar hastalığın olumsuz sonuçlarından kurtuldu hem de bulaştırıcılıkları ortadan kalktı. Kronik hepatit C hastalarının saptanabilmesi bu nedenle çok önemli. Risk gruplarındaki taramalarla hastalar bulunup tedavi edilebilirlerse kanser ve siroz olmaktan kolayca kurtulabiliyorlar.”
DSÖ ülkeler için hedefler belirledi
Öte yandan DSÖ viral hepatitlerin azaltılması için 2016-2021 arasında uygulanacak olan bir eliminasyon programı başlattı.
Programın hedefi 2030 yılına kadar viral hepatitlere bağlı ölümlerin ve yeni vakaların azaltılması. Bunun için ülkeleri belirli hedeflere ulaşmaya çağırıyor: Yeni hepatit B ve C enfeksiyonlarını yüzde 90, karaciğer sirozu ve kanserden kaynaklanan hepatit kaynaklı ölümleri yüzde 65 azaltın; hepatit B ve C virüsü olan kişilerin en az yüzde 90’ının teşhis edildiğinden emin olun, uygun olanların en az yüzde 80’inin uygun tedaviyi almasını sağlayın.
Sağlık Bakanlığı da Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı’yla hedeflerini yayınladı. Buna göre, 2023’e kadar toplumun viral hepatitlerin bulaş yolları ve korunma konularında bilgilendirilmesi, yüksek riskli grupların tanımlanması ve bu kişilerde viral hepatit taramalarının gerçekleştirilmesi, Türkiye’deki gerçek hasta sayısının belirlenmesi için sürveyansın etkin şekilde yapılması, hastaların tespiti sonrası tedavi için doğru yönlendirilmelerinin sağlanması amaçlanıyor.
