AYŞEGÜL KASAP
@aysegul_kasap
Muğla’nın Milas ilçesindeki orman yangınlarının Kemerköy Termik Santrali’ne ulaşması akıllara asbest tehlikesini getirdi. Diken’e konuşan Asbest Söküm Uzmanları Derneği (ASUD) Başkanı Mehmet Şeyhmus Ensari, bölgedeki insanların şu anda FFP3 yada P3 maske bulamayacağını bu nedenle hızlıca alabilecekleri önlemin ‘rüzgarın ters yönüne doğru gitmek’ olduğunu söyledi.
Ensari ayrıca ‘inkar edilse de bütün termik santrallerde asbest olabileceğine’ dikkat çekti: “Avrupa Birliği asbesti 2005 yılında yasakladı. Bu yüzden 2005 yılı öncesi AB’deki tüm yapılarda asbest olma ihtimali vardır. Türkiye’de 31.12.2010 tarihinde yasaklandı. Bu tarihten önceki yapılarda asbest mevcuttur.”
Asbest uzmanı, ‘termik santralin patlamasıyla beraber asbest liflerinin rüzgarın da etkisiyle beraber kilometrelerce yayılabileceğini’ söyledi.
Asbestin vücuda olumsuz etkileri nedeniyle ‘katil tozlar’ diye adlandırıldığını belirten Ensari, asbest olan yerlerdeki çalışmalarda kullanılan iç çamaşırların bile ‘kullan-at’ olduğunu söyledi.
Ensari şöyle konuştu: “Yanma ve patlamayla birlikte asbest lifleri ortama yayılırlar yok olmazlar. 1200 derecenin üzerinde erime noktası var ama 1200 derecelik bir potayı aşar ve yine patlayarak yayılır. Çünkü bunlar gözümüzün görmediği küçüklükte mikrometre hatta nano-metreler.”
‘Katil toz’
Solumayla beraber ‘hayati tehlikeye yol açabileceğine’ dikkat çeken uzman şöyle devam etti: “Biz bunlara ‘katil toz’ diyoruz. Nasıl Covid’e karşı bir aşı bulundu, bir yerimiz yanarsa bunun kremi var iyileşir. Ama asbestin fiziksel özelliği nedeniyle vücut asla karşı koyamıyor. İğnemsi toz geliyor ciğerinize saplanıyor. Orada yara dokusu oluşturuyor ve bazıların beş senede kadar olabiliyor ama ortalamasında 20 senede kanser yapıyor.”
‘Rüzgarla beraber kilometrelerce öteye yayılacaktır’
Ensari şu anda yapılabilecek tek şeyin ‘uzak kalmak’ olduğunu söyledi: “Eğer orada kalmak zorunda olanlar varsa FFP3 yada P3 maske kullanmalı ve tulum olmalı. Bizim asbestli bölgelerde yaptığımız çalışmalarda kullandığımız iç çamaşırları bile ‘kullan-at’dır. Tehlikeli atıktır. Yani poşetlenir bertaraf tesisine gider. Orada paketlenerek gömülür. Şuanda oradakilerin yapacağı tek şey uzak durmaktır. Rüzgar yönünün aksi istikametine gitmek gerekiyor. Çünkü asbest rüzgarla beraber kilometrelerce öteye yayılacaktır.
Asbest patlama ve tozumayla beraber yayılıyor asbest. Termik santrallerde yakıtlar ve kömür tozları var. Onlar patlayacaktır. O patlamayla beraber asbest lifleri de ortaya çıkacaktır. İnsanlarımıza tavsiyem en pratik en kolay oradan uzaklaşmaları.“
Asbest nedir?
Asbest, aşınmaya, ısınmaya, kimyasallara karşı dayanıklı bir mineral. Ensari, bu nedenle termik santralde yüzeylerin aşınmaması ve ısıya dayanıklı olduğu için ‘asbest kullanılmıştır’ diyerek şu ifadeleri kullandı: “2005’ten önceki tüm yapılarda asbest şüphesi vardır. Serbestti çünkü. Neden kullanılmasın? Isıya neme ve kimyasala dayanıyor.”
Yasak olmasına rağmen evlerimizde bulunan kombilerde bile asbest kullanıldığını belirten uzman, “Çünkü yerine başka bir malzemeyi koyamıyorlar” dedi.
‘Çağımızın Çernobil’i’
‘Asbestin bir kum tozu gibi aşağıya inmediğini havada asılı kaldığını’ belirten ASUD başkanı, şöyle devam etti: “Asbest çağımızın Çernobil’i. İnsanoğlunun başının belası. Buna ‘sihirli mineral, beyaz altın’ denildi. Çünkü yüzeydeydi, çıkarılması kolaydı.”
