MESUDE ERŞAN
@mesudersan
Kış aylarında pandemi ve sair enfeksiyonlarla ilgili beklenen senaryo gerçekleşti. Delta ve Omicron varyantlarının yanısıra, grip (influenza), RSV, rino virüs, parainfluenza, corona virüslerinin yol açtığı diğer solunum yolu enfeksiyonları da patladı.
Aile sağlığı merkezleri, hastane acil ve poliklinikleri belirtileri birbirine çok benzeyen, test dışında ayırt edilmesi pek mümkün olmayan solunum yolu enfeksiyonu hastalarıyla dolup taşıyor.
Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Emel Yılmaz, sosyal aktivitelerin pandemi öncesine dönmesi, iç mekanlarda geçirilen zamanın artması, maskelerin takılmaması, okulların açılmasının giriş yolu aynı olan üst solunum yolu enfeksiyonlarının yayılmasına uygun zemin hazırladığını söyledi.
Yılmaz şöyle konuştu: “Omicron’un belirtileri (burun akıntısı, hapşırık, boğaz ağrısı vs.) diğer solunum yolu enfeksiyonlarına çok benziyor. Yapılan testlerde Covid-19 negatif olsa da grip, parainfluenza, rino virüs, daha önceden bildiğimiz coronavirüsler çıkıyor. Hepsinin belirtiler birbirine çok yakın. ‘Üşüttüm, burnum akıyor, halsizim, grip oldum’ diyenin testi Covid-19 pozitif çıkıyor.”
Diğer virüsler de ağır seyretmeye başladı
Pandemide 1,5 yıllık kapanma nedeniyle birçok mikroptan (virüs, bakteri vs.) da uzak kalındı. Bağışıklık sistemimiz bunları unuttu. Yılmaz, “Bu nedenle mikroplara karşı çok duyarlıyız. Covid-19 dışındaki enfeksiyonlar da ağır seyretmeye başladı. Aşırı şikayetlerle gelen hastalar görüyoruz” dedi.
Omicron da çok karışıyor
Sıklığı giderek artan Omicron’un belirtilerinin diğer solunum yolu enfeksiyonlarına çok benzediğini belirten Yılmaz, şöyle konuştu: “Son yapılan araştırmalara göre Omicron daha çok üst solunum yolunda çoğalıyor ve belirtileri de tıpkı diğer üst solunum yolu enfeksiyonu etkenleri gibi. Birbirine o kadar karışıyor ki ayırt etmek için test yapmak gerekiyor. Negatif çıkması soru işaretlerini gidermiyor. Sürüntü iyi alınmamışsa Covid-19 negatif olabiliyor.”
Kalabalık yılbaşı kutlamalarının vaka sayılarını daha da artırdığını söyleyen Yılmaz, “Ben 10-15 gün daha bu hasta yığılmaların devam edeceğini düşünüyorum. Herkes kendine Covid’i konduramıyor. ‘Üşüttüm’ diyerek hastaneye, doktora gidiyor. Test yapılınca pozitif olduğu görüyor. Omicron Delta’dan bile iki-üç kat fazla bulaştığı için vakalarda patlamanın olacağını öngörebiliriz. İstanbul’da özelikle sayıların çok arttığını biliyoruz.”
Yoğun bakım ve hastane yatışlarında artış yok
Covid-19 vakalardaki artışa rağmen yoğun bakımlarda henüz artış yok. Klinik yatışlar da bir plato çiziyor. Yılmaz, şöyle devam etti: “Klinikler ve yoğun bakımlarda bir ara kıpırdanma oldu, yükselişe geçti, arkasından azaldı ve bir platoda gidiyoruz. Ölümler de plato çizdi. Ölümlerde aşağıya iniş olmalı. Günlük 160-200 bandında gidiyor. Omicron gerçekten hafif mi seyrediyor, hastanelere yatırmayacak mı, bunun altında toplumun Covid-19 geçirmiş olması mı yatıyor, aşılananların sayısı mı artıyor tartışılan bir konu. Ama yapılan bazı hayvan deneylerinde Omicron’un üst solunum yolunda kaldığı şeklinde bir veri var.”
Önlemler diğer enfeksiyonlardan da koruyor
Bilimsel veriler ve deneyimler salgının tek başına aşılarla kontrol altına alınmasının mümkün olmadığını gösteriyor. Hızlı yapılan aşılamalara ek olarak maske kullanımı, sosyal mesafe kuralına uyulması, kalabalıkların azaltılması, havalandırmanın sağlanması gibi ilaç dışı önlemlerin alınması zorunlu. Bu önlemler sadece Covid-19’dan değil, solunum yoluyla geçen diğer hastalıklardan da koruyor.
Yılmaz, ayrıca şu uyarılarda bulunuyor: “Kendini hasta hissedenler mesafeyi koruyamayacağı alanlara gitmemeli. Hastalık belirtileri bulunsa da bulunmasa da maske takmaya devam edilmeli. Şikayetler başlamadan iki-üç gün önce bile virüs taşınıyor. Hastalık hafif geçirilse de yedi güne kadar virüs saçılıyor. Hele hastalık belirtileri varsa sosyal alanlardan mutlaka uzak durulmalı.”
PCR sonuçları daha geç gelmeye başladı
İstanbul Tabip Odası Yönetim Kurulu üyesi aile hekimi Dr. Recep Koç, hem çocuk hem de yetişkinlerde grip ve diğer solunum yolu enfeksiyonlarında ciddi artış olduğunu söyledi. Ortak belirtiler nedeniyle hastalığın adını koyamadıklarını ve hastaları teste yolladıklarını belirten Koç, “Yaklaşık iki haftadır grip hastaları geliyor. Başka virüs enfeksiyonlarını zaten görmeye başlamıştık. Enfeksiyonlar birbirine karıştı. Muayenede ayırt etmek çok zor. Covid vakalarını ayırt edebilmek için PCR testine yolluyoruz” dedi.
PCR testlerinin aslında 6-7 saatte çıktığını belirten Koç, şöyle konuştu: “Ancak son 10 gündür, yoğunluktan ötürü 12-24 saatte çıkmıyor. Hastalar PCR testlerinin sonuçlarını göremeyince, e-nabızdan bir de bizim bakmamız için gelmeye başladı. Test çıkmayınca işe gidemiyorlar. Bu kez tekrar rapor istemeye geliyorlar. Bu arada hastalar Covid-19 pozitifse bulaştırıcı oluyorlar maalesef.”