• ROTA
  • 9 SORUDA
  • DİKEN ÖZEL
  • GÜNÜN 11’i
  • DİKENLİK
  • AKŞAM POSTASI
  • VPN HABER
  • ENGLISH

Diken

Yaramazlara biraz batar!

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • EKONOMİ
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • YAZARLAR
  • SANAT
  • SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Sessiz sedasız ‘geçiştirilen’ skandal

10/05/2021 20:57


ALİ İHSAN NERGİZ

@aihsannergiz

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın pandeminin ilk günlerinde erkenden kullanıma sokulmasıyla övündüğü hidroksiklorokin adlı ilaç geçen hafta Covid-19 tedavi rehberinden ‘sessiz sedasız’ çıkarıldı. Uzmanlara göre bu, bilimsel ve insani bir ‘skandal’ın geçiştirilmesinden başka bir şey değil.

TÜRKİYE TEDAVİDE FARKLI BİR YAKLAŞIMA SAHİP. Hiçbir ülke pozitif, şüpheli tüm vakalarda Hidroksiklorokin ilacını erken dönemde kullanmadı. Biz bu ilaçtan daha vaka görülmeden 1 milyon kutu alıp depoladık. Çin’den getirilen Favipiravir’ini de bizdeki yaklaşımla kullanan ülke yok. pic.twitter.com/AlCO3hrQ0T

— Dr. Fahrettin Koca (@drfahrettinkoca) April 15, 2020
Koca’nın 15 Nisan 2020 tarihli açıklaması.

Bu açıklamadan yaklaşık bir ay sonra, 25 Mayıs 2020’de, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) sıtma ilacı olarak da bilinen hidroksiklorokinin klinik çalışmalarını güvenlik kaygılarıyla durdurdu. ABD İlaç ve Gıda Dairesi de ilacın kullanım onayını 15 Haziran’da geri çekti. Ardından başka ülkelerden de peş peşe benzer adımlar geldi.


Aylarca hem çeşitli uzmanlık dernekleri hem de Türk Tabipleri Birliği ilacın kullanımının durdurulması için hükümete çağrıda bulundu.

Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği 8 Haziran’da hidroksiklorokinin yararına dair bir veri olmadığını belirtti, 21 Eylül’de de kullanılmaması yönünde çağrıda bulundu.

Çağrıda şu ifadeler yer aldı: “Türkiye’nin enfeksiyon hastalıkları alanında en ciddi ve bağımsız derneği KLİMİK Derneği’dir. Derneğimiz, pandemi sürecini en başından bu yana büyük bir özen ve dikkatle izledi, uyarılarda bulundu, halen de öyle yapıyor. Bilimsel, bağımsız bu ve benzeri dernekler ve yapılar ne kadar önemli. Siyaset yerine bilim insanlarının süreci yönettiği ülkeler daha başarılı oldular. Tarih bu süreci böyle yazacaktır.”

Tüm bunlara rağmen Türkiye’de farklı bir ‘hikaye’ anlatıldı: Mucizevi ilaçla gelen başarı. Tüm bilimsel çalışmalara, yayınlanan aksi yönde kanıtlara ve bilim insanlarının çağrılarına rağmen bir yıl boyunca ilacın kullanımında ısrar edildi. Ta ki geçen haftaya kadar.

Peki neden?

Diken uzmanlara sordu.

Yanıt bekleyen soru

Türk Tabipleri Birliği Merkez Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı, TTB’nin daha Mayıs 2020’de ilaca temkinli yaklaşılması gerektiği yönünde görüş bildirdiğini, yeni kanıtların gelmesiyle birlikte ilacın tedavi rehberinden çıkarılması için çağrı yapıldığını ifade etti.

Fincancı şöyle konuştu: “Başka birçok hastalıkta kullanılan bu ilaç, Covid-19’a karşı etkili olup olmadığı bilinmeden ve yan etkileri araştırılmadan hasta olmayan kişilere bile koruyucu olarak verildi. Hiçbir ilaç kendi alanı dışında bilimsel veri olmadan kullanılmamalı. İlacın işe yaramadığı ortaya çıkmasına rağmen ısrarla kullanılmaya neden devam edildiği yanıt bekleyen bir bir soru. Filyasyon adı altında çalışan ama çoğunlukla ilaç dağıtımı yapan ekipler zorlanarak bu ilacın verilmesi istendi, vermeyenler tehdit edildi. Biz aylık değerlendirme raporlarımızda bu ilacın kullanımının durdurulması gerektiğini söyledik.”

‘Defalarca uyardık’

Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Önder Ergönül, ilaca en başından beri temkinli yaklaştığını, kendi klinik pratiğinde sadece bir ay kadar kullanıp Mayıs 2020 itibariyle bıraktığını söyledi.

Ergönül şunları kaydetti: “İlacı yaklaşık bir yıldır vermiyoruz. Kalp ritim bozukluklarına bağlı ciddi yan etki olduğunu biliyoruz. Hatta bu konuda bir yayın da yaptık ve 2020 yaz aylarından itibaren artışı görülecek yan etkileri konusunda uyarıda bulunduk.”

Prof. Ergönül hem Türkiye’de hem Avrupa’da enfeksiyon hastalıkları derneklerinin yönetim kurulunda yer alıyor. Aynı zamanda Bilim Akademisi üyesi.

Uzun zamandır bu konuda yanlış yapıldığını söyleyen profesör şöyle devam etti: “Bilim kurulunda dile getirildiğini biliyoruz, basında da yer aldı. Ama bir noktadan sonra neden bu ilaçtan vazgeçilmediğini bilemiyoruz. Sağlık Bakanlığı’na sorulmalı. Bilim kurulu üyelerinden de yanıt beklemek doğal.”

Hekimlere ısrarla ‘tavsiye’ edilmiş

Diken’e konuşan filyasyonda görevli bir hekim ise il sağlık müdürlüğü tarafından hidroksiklorokin ilacının dağıtılması için ekiplere sürekli olarak gönderilen mesajları gösterdi. Mesajlarda hekimlere ilacın sadece 65 yaş üst ve kalp rahatsızlığı bulunan hastalara verilmemesi söyleniyor, kalan her durumda verilmesi isteniyor. Hatta eklem ve kas ağrılarını azalttığı gerekçesiyle teşvik ediliyor.

Konuştuğumuz hekim, bakanlığın ısrarlı tavrına rağmen kendisinin ve çalışma arkadaşlarının bir süredir zararlı etkileri sebebiyle bu ilacı vermeyi bıraktığını da ekledi: “Hastada beklenmedik bir yan etki oluşsa bakanlığın arkamızda durmayacağını biliyoruz. Tıbbi etik kapsamında hassasiyeti olan birçok hekim arkadaşım uzun zamandır bu ilacı vermeye yanaşmıyordu.”

Koçak Farma üretiyor

İlaç, bugünlerde ‘yerli aşı’ için adı geçen Koçak Farma şirketi tarafından ham maddesi ithal edilerek Türkiye’de üretiliyordu. ‘Corona’ya karşı yerli ilacın üretildiğine dair Mayıs 2020’de çıkan haberlerde Koçak Farma’nın ilacın yerli versiyonunu (jenerik, muadil) ürettiği de duyurulmuştu. Sağlık Bakanlığı’na 300 bin doz bağışlayacağını açıklayan firma yetkilisine göre izin verilmesi durumunda ihracat da mümkündü.

Prof. Fincancı, ilgili ihalelerin ortaya çıkarılması gerektiğini şu sözlerle ifade etti: ‘‘Yurttaşın vergileriyla yapılan bu ihalelerin şartları nelerdi, şirketler nasıl kar elde etti, hepsinin araştırılması lazım. Bu en hafif haliyle yurttaşın vergisinin kendine karşı kötüye kullanılması.’’

Geriye kalan tek ilaç da tartışmalı

Hidroksiklorokinin bakanlığın tedavi rehberinden çıkarılmasıyla birlikte Covid-19 tedavisinde önerilen tek ilaç Favipravir isimli antiviral. Ancak o da tartışmalı bir ilaç.

Dr. Önder Ergönül yakın zamanda sosyal medyada “Bir Japon ilacı favipiravir Japonya’da onay alamadı. Çünkü klinik etkisi gösterilemedi” diyerek görüşlerini paylaşmıştı. 

Bir Japon ilacı olan favipiravir Japonya’da onay alamadı. Çünkü klinik etkisi gösterilemedi. @klimik_dernegi @BilimAkademisi @sarkac_org @HBT_Dergi https://t.co/E7lJMHykCc

— Onder Ergonul (@oergonul1) May 9, 2021

Ergönül şöyle devam etti: “Bu ifadeyi yazarken bile defalarca düşünüyoruz. Çünkü, halkı paniğe sevk etmemeye özen gösteriyoruz ama gerçekleri paylaşmak kaçınılmaz oluyor. Şöyle ki, favipiraviri kullanan ülkeler çok az, Türkiye de o ülkelerden biri. Çünkü klinik çalışmalarda etkinliği gösterilmiş bir ilaç değil. Şu anda ABD, İngiltere, Almanya ve Japonya’da rehberler var ve bu rehberlerde favipiravirin önerilmiyor. ESCMID (Avrupa Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği) rehberinin de benzer şekilde olacağını rahatlıkla söyleyebilirim. Dünyanın bildiğini, uyguladığı bilgileri süzerek, en doğru şekilde halkımıza, hekimlerimize aktarmamak olur mu?”

Dr. Şebnem Korur Fincancı da bu konu hakkında benzer görüşlere sahip: “Favipravir ilacının Covid-19’da kullanımını destekleyen çok çalışma yok. Türkiye’de de durumun ne olduğunu da bilmiyoruz. Bu ilacın da üretimi ve şirketlerle ilişkisi hakkında iddialar var. Onların da araştırılması gerekiyor. Şu an Covid-19 tedavi edilebilen bir hastalık değil. Sadece destekleyici tedaviler var. Türkiye’de ölüm oranlarını azaltan tek bir şey varsa o da sağlık çalışanlarının büyük emeklerle verdiği destekleyici tedavilerdir.”

Klimik Derneği COVID-19 Tedavisinde Kullanılmakta Olan Antiviral İlaçlarla İlgili Bilimsel Görüş Yayımladı

Ne gibi sonuçları oldu?

Bugün itibariyle Türkiye’de ilacın kullanımının ne gibi sonuçlara yol açtığı bilinmiyor. Israrla kullanımının neden devam ettiğine ve sonunda 7 Mayıs’ta rehberden neden çıkarıldığına dair net bir açıklama da yok.

Depolandığı söylenen 1 milyon kutu ilaç ve belki de daha fazlası kaç kişiye Covid-19’u tedavi etmek veya engellemek için dağıtıldı? Bunun ne sonuçları oldu? Bu uygulama kaç kişinin ölümüne yol açmış olabilir?

Tüm bu sorular yanıt bekliyor.

Tartışmalı ilaç artık Türkiye’de de Covid-19 tedavisinde kullanılmayacak

FDA sıtma ilacına verdiği onayı geri çekti; 66 milyon doz ilaç stokta kaldı

Türkiye’de yaygın kullanımda: Britanya ‘Faydasız’ diye hidroksiklorokinle ‘vedalaştı’

Fransa’da hidroksiklorokinin kullanımı durduruldu

Araştırma: Sıtma ilacı Covid-19 hastalarının ölüm riskini artırıyor

Sıtma ilacının ‘corona’da işe yaramadığı geniş çaplı araştırmayla kanıtlandı

DSÖ: ‘Hidroksiklorokin’ ilacının denemeleri durduruldu

Filed Under: Diken özel

SON HABERLER

‘Hekim açığı’ raporu: Hangi kadrolar boş kaldı?

Ankara Tabip Odası (ATO), Tıpta Uzmanlık Sınavı (TUS) kadrolarının ne … Devamı...

Meteoroloji’den Marmara için yağış uyarısı

Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Marmara'nın güneyi ile ülkenin güney kesimi … Devamı...

Niğde’de otobüs şarampole devrildi: İki ölü, 42 yaralı

Niğde'de otobüsün devrilmesi sonucu iki kişi öldü, 42 kişi … Devamı...

Kılıçdaroğlu aday olursa…

LEVENT GÜLTEKİN [email protected] @acikcenk  Vaktinde … Devamı...

Şampiyonluğu kutlarken ‘Efes’ diyemeyen THY genel müdürü alay konusu oldu

Basketbol THY Euroleague finali şampiyonu Anadolu Efes'i kutlarken, 'Efes' … Devamı...

KLİMİK’ten A’dan Z’ye maymun çiçeği

Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK), … Devamı...

Son 24 saat: 1264 vaka, üç ölüm

Türkiye'de son 24 saatte 1264 Covid-19 vakası kaydedildi, üç kişi … Devamı...

Anadolu Efes yine Avrupa şampiyonu!

Basketbol THY Euroleague finalinde Real Madrid'i 58-57 yenen Anadolu Efes, … Devamı...

Erdoğan’dan AKP’li gençlere: Siz dünyayı değiştireceksiniz

AKP'li gençlere seslenen Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, "Siz dünyayı … Devamı...

Toprak altında kalan köpek yavrularını itfaiye kurtardı

Burdur'un Bucak ilçesinde toprak altında kalan köpek yavruları, itfaiye … Devamı...

Sessiz sedasız ‘geçiştirilen’ skandal: ‘Hükümet pandemiyi ticarete çevirdi’
İkizdereliler, bakanı ‘alkışlarla’ uğurladı: Direne direne kazanacağız

Ara

DİKEN’İ TAKİP EDİN

Osman Kavala 1664 gündür hapiste

YAZARLAR

Kılıçdaroğlu aday olursa…

Levent Gültekin

İsveç Köftesi, Kürt Böreği

Bahadır Kaynak

Yekta Kopan’ın özrü, Gezi’nin sızlayan kemikleri…

Dağhan Irak

Akrep’te Ay Tutulması

Neslihan Kazdal

Buluşalım artık!

Psk. Dr. Feyza Bayraktar

Tekrardan kaçın ama sakınma!

Mustafa Dağıstanlı

Onca insan ‘sivil ölüme’ mahkûmken toplumda huzur olacaktı, öyle mi!

Murat Sevinç

GÜNÜN 11’İ

Deniz Yıldırım: Sorunların kaynağı koalisyon, çözümü de tekelleşme değil

L. Doğan Tılıç: Muhalefetin ‘keşke’ için zamanı da tahammülü de kalmadı

Nasuhi Güngör: Çok farklı mecralardan bu süreci takip ediyorum

İsmail Gökhan Bayram: Sosyal medya şirketlerine güvenemeyeceğimiz zaten açık

Mustafa Karaalioğlu: ‘Kim olsa bundan daha iyisini yapar’ rahatlığı

Oğuz Demir: İktidar tahminimizin çok ötesinde bir sürprizle karşı karşıya kalacak

Ahmet Takan: Babacan doğruyu söylemiyor

Burhanettin Duran: Kim kimi ikna etmeli?

Deniz Zeyrek: Büyük ihtimalle ihaleyi alan yandaş şirketin talebiydi

Murat Muratoğlu: Hedef muhtemelen 2053 ya da 2071’e ertelendi

Zeynep Gürcanlı: 2023 seçimleri sadece Türkiye’yi ilgilendirmiyor

ABD’de çıplak foto şantajı 17 yaşındaki gencin intiharına sebep oldu

Yuvadan düşen yavru kartallar koruma altında

İlkokul öğrencisi görme engellilerin hayatını kolaylaştırmayı amaçlayan şapka tasarladı

‘Gözü dışarda erkek’ ‘meme’ini gören Elon Musk’ın tepesi attı

FOX TV sunucusu Selçuk Tepeli’den canlı yayında çiftçi tepkisi

Judoda Sümeyye Kaya Gymnasiade’de altın madalya kazandı

Pi sayısının virgülden sonraki 3 bin 600 basamağını ‘noter huzurunda’ ezbere okudu

Dürüm dağılmasın diye: Yenilebilir bant

Rapor yazmak için incelediği dokuların mikroskobik görüntülerini ‘Pathart’la sanat eserine dönüştürüyor

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • EKONOMİ
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • YAZARLAR
  • SANAT
  • SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
  • AGORA
  • DİKEN’E TAKILANLAR
  • BİRİNCİ SAYFALAR
  • GÜNÜN 11’i
  • AKŞAM POSTASI
  • BU GAZETE…
  • DİKEN 5 YAŞINDA
  • KÜNYE
  • İLETİŞİM
  • E-mail
  • Facebook
  • Google+
  • Pinterest
  • RSS
  • Twitter
  • Vimeo
  • YouTube

"Genç gazeteci arkadaşlarıma! Bu meslek yorucu bir meslektir. Ama, insan büyük bir zevkle çalışır. Kalemine daima efendi kal, uşak olmamaya gayret et. Mecbur kalırsan kır, sakın satma." Sedat Simavi