Sağlık Bakanlığı, M çiçeğine (MPox) karşı yapılması gerekenler, izolasyon ve izlenme sürecine ilişkin 2022’de yayınladığı rehberi güncelledi.
Fotoğraf: AA
Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün internet sitesindeki rehberdeki bilgiler şöyle:
* M çiçeği hastalığı, ateş, halsizlik, yorgunluk, baş ağrısı, kızarıklık ve şişmiş lenf düğümleriyle kendini gösterdiği, bir dizi tıbbi komplikasyona neden olabilir.
* Semptomları genellikle iki-dört hafta süren ve kendi kendini sınırlayan M çiçeği, ağır vakalara da yol açabilir.
* M çiçeği döküntüleri, çiçek hastalığının döküntülerine benzer.
* M çiçeği, çiçek hastalığından daha az bulaşıcı ve daha hafif seyirli bir tabloya neden olur. Çiçek hastalığına karşı kullanılan aşılar, M çiçeğine karşı da belirli oranda koruma sağlar, çiçek hastalığının tedavisi için geliştirilen antiviral ajanlar, M çiçeği tedavisi için de kullanılıyor.
Ateş ve yoğun baş ağrısıyla kendini gösteriyor
* M çiçeğinin kuluçka süresi, riskli temastan semptomların başlangıcına kadar olan süre, genellikle 6-14 gün ancak süre 1-21 gün arasında değişebilir. Hayvan ısırığı veya tırmalaması öyküsü olan kişiler, dokunmayla virüse maruz olanlardan daha kısa bir kuluçka süresine (13’e karşı dokuz gün) sahip olabilir.
* Klinik tablo, ateş, yoğun baş ağrısı, lenf düğümlerinin şişmesi, sırt ağrısı, kas ağrıları ve yoğun halsizlikle başlar, bu bulguların ilk beş gün ön planda olur.
* Lenf düğümlerinin şişmesi, gelişimi ayırıcı tanıda yer alabilecek suçiçeği, kızamık ve çiçek hastalığında bu kadar ön planda olmadığından M çiçeği için tanıyı destekleyici bulgu olarak kabul edilebilebilir. Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki bir-üç gün içinde başlar.
M çiçeğinin bulaşma yolları
* Enfekte kişiyle uzun süreli yakın temas, kişinin lezyonlarıyla temas edecek şekilde sarılma, masaj, cinsel temas, cilt lezyonları ile bütünlüğü bozulmuş deri veya mukozalarla doğrudan temas veya yakın zamanda cilt lezyonlarına temas etmiş yatak çarşafı ve havluyla yakın temastan insandan insana bulaşma olabilir.
* Ateşle birlikte belirtilerden biri veya birkaçının olması durumunda kişinin olası vaka olarak incelenebilir, kesin tanı için kişiden alınan örnekte PCR pozitifliğinin tespit edilmesi gerekir.
Olası vakada yapılması gerekenler
* Olası vakayla karşılaşılması durumunda, standart enfeksiyon kontrol önlemleri tam olarak uygulanmalı, el hijyenine maksimum özen gösterilmeli.
* Olası vaka tanımına uyan kişi cerrahi maske takmalı, sağlık personelinin N95 maske, gözlük veya siperlik, eldiven ve önlük gibi kişisel koruyucu ekipman kullanmalı.
* İzolasyon süresi cilt lezyonunun çıktığı ilk günü takip eden 21 gün boyunca olur. Klinik bulguları nedeniyle hastane şartlarında izolasyon gerekiyorsa olası vaka tek kişilik odada standart enfeksiyon kontrol önlemlerine ilave olarak temas önlemleri alınarak izlenmelidir.
Tedavi süreci
* M çiçeği hastalığının tedavisi için kesin olmamakla birlikte bazı antiviraller etkili olabilir, semptomları hafifletmek, komplikasyonları yönetmek ve uzun vadeli sekelleri önlemek için klinik bakım ve destekleyici tedavi verilmesi gerekir.
* Lezyon bölgesine göre sıcak su banyoları ve ağrı kesiciler gerektiğinde kullanılabilir, takip sırasında nadiren ensefalit (beyin iltihabı) ve miyokardit (kalp kası iltihabı) gibi durumlar gözlenebilir, bunların tedavisinde olgu bazlı değerlendirme yapılmalı.
Aşı
* Çiçek hastalığına karşı aşının rutin uygulandığı dönemde çiçek aşısıyla aşılananlarda, çiçek aşısının M çiçeğini önlemede yaklaşık yüzde 85 oranında etkili olduğunun gözlemsel birkaç çalışmayla kanıtlandı.
* Bu nedenle daha önce çiçek aşısı olanlar hastalığı daha hafif geçirebilir ya da hastalıktan korunabilir. Çiçek hastalığına karşı önceden aşı yapıldığının göstergesi olarak ön kol üst kısmındaki aşı izi kabul edilebilir.
* Çiçek aşıları klinik kullanıma sunulmuş durumda değil, yeni bir aşı, 2019’da M çiçeğinin önlenmesi amacıyla ABD Gıda ve İlaç Ajansı (FDA) ve Avrupa İlaç Ajansından (EMA) kullanım onayı aldı ve kısıtlı olarak ulaşılabilir durumda.
Rehberde, M Çiçeği Hastalığı Vaka Bildirim Formu’na da yer verildi.
9 Soruda: M çiçeği hakkında bilmeniz gerekenler
TTB: Türkiye’de 2022’den beri 12 kişiye M çiçeği enfeksiyonu tanısı konuldu
Sağlık bakanı: M çiçeği ve Covid’i takipteyiz, alarm yok
