Araştırmalara göre Türkiye’de önümüzdeki seçimlerde ilk defa oy verecek 6 milyona yakın genç muhalefete daha yakın. Ancak muhalefet partileri, değişim isteyen gençlerin güvenini tamamen kazanabilmiş değil.
Z kuşağı, 1997 ile 2012 arasında dünyaya gelenleri temsil eden bir tabir.
TÜİK verilerine göre, 2023 seçimlerinde oy verebilecek 60 milyonun üzerindeki seçmenin beşte birini 1997 ve sonrasında doğan 13 milyonluk Z kuşağı kitlesi oluşturuyor. Bu kitlenin içinde 6 milyona yakın genç ilk defa oy kullanacak. Bu yüzden bu yaş grubu siyasi partilerin de odak noktasında.
Gelecek dönem iktidarından hukuk, adalet, göçmen politikaları, işe alımlarda liyakat ve daha şeffaf ekonomi politikaları talep eden gençlerin kafasını netleştirmek için hem iktidara hem de muhalefete iş düşüyor.
Reuters, yaşları 18-23 arasında olan ve İstanbul, Ankara, Eskişehir, Konya, Giresun, Denizli ve Sivas illerinde bulunan 10’un üzerinde ‘yeni’ seçmen adayıyla görüştü.
Muhalefet gençlerin gönlünü kazanamadı
Z kuşağı, ağırlıklı olarak muhalefete yakın dursa partiler gençlerin gönlünü kazanmış değil.
“Muhalefetin cumhurbaşkanı adayı kim olursa ona oy vereceğim, çünkü ben doğduğumdan beri iktidarda olan AKP’nin politikalarının yıllar geçtikçe hayatımı her yönden daha da olumsuz etkilemesine şahit oldum” diyen 21 yaşındaki Helin iktidarın değişmesinin en azından acil sorunlara çözüm getireceğine inanıyor.
Gençleri en fazla rahatsız eden konular arasında sürekli değişen eğitim politikaları, eşitsizlik, basın özgürlüğü sorunu, azınlıkların ötekileştirilmesi ve hedef gösterilmesi bulunuyor.
“Aslında adayına oy vereceğim muhalefet partilerinin de bu bahsettiğim konularda çok aktif ve etkili bir politika izlediğini göremedim maalesef” diyen Helin sözlerini şöyle sürdürdü: “Yine de AKP yönetiminden sonra bir iyileşme sürecine gireceğimizi umuyorum.”
Okula başladığından beri harcamaları katlanarak arttığı ve giderek sosyal ortamdan koptuğu için iktidarın değişmesini isteyen 20 yaşındaki Damla’yla sorunlara geçici çözüm sunduğu için muhalefeti tercih etmeyip AKP’yi seçen 18 yaşındaki Yusuf’un oyları da Türkiye’nin gelecek iktidarında payı olacak Z kuşağı seçmen grubundan yalnızca ikisi.
Muhalefete oy vereceğini söyleyen Damla iktidarın değişmesi gerektiğinden emin. Ancak muhalefet partileri konusunda da kararsız.
“Hayatta kalmaya çalışıyoruz bu yaşamak değil” diyen Damla sözlerini “Öğrenci abonmanı geçen yıl 50 TL’den 78 TL’ye çıkmıştı şimdi 100 TL, geçen yıl arkadaşlarımla dışarı çıkabiliyordum, şimdi okulun yemekhanesinden yemek yiyorum… Eğer seçimi, muhalefet kazanamazsa ne olacak? ‘Beş yıl böyle mi geçecek’ diye düşünüyorum…Yurt dışına gitmek ve orada kalmak istiyorum, muhalefet kazansa bile uzun süre bir şeylerin düzeleceğini sanmıyorum” diye sürdürdü.
“İktidardan beklentim, hiç kimseye muhtaç olmayan bir ülke olmamızı sağlamaları, bence şu an ülkemizi yöneten kişi ülkemiz için en iyi ve en uygun lider, eğer oy verirsem şu anki lidere verirdim, ekonominin durumu iyi olmayabilir ama bu bütün ülkelerde böyle…” diyen Eskişehir’de yaşayan 18 yaşındaki Yusuf’sa mevcut sorunların AKP iktidarıyla düzeleceğinden emin.
Gezici: Nasıl bir gelecek sunacağına bakacaklar
Gezici Araştırma Merkezi Başkanı Murat Gezici, “AKP iktidarından rahatsız oluyorlar ancak muhalefete de pek güven duymuyorlar… Bu gençler siyasi liderlerin nasıl bir gelecek sunacağına bakacaklar” dedi.
Z kuşağının yaklaşık yüzde 80’inin AKP’ye oy vermeyeceğini söyleyen Gezici, evrensel değerlere bağlı hisseden ve mevcut siyasetin temel kategorilerini benimsemeyen bu grubun en belirgin özelliklerinin kendilerini ‘tek tip bir ideolojiye’ ya da ‘ideolojik gruba yakın hissetmiyor oluşları’ olduğunu söyledi.
Gezici’ye göre Z kuşağının ‘millet ittifakı’na yönelmesinin en büyük sebeplerinden biri ‘iktidarı daha baskıcı, daha fazla kontrolcü bir kurum olarak görmeleri’. Bu nedenle Gezici’ye göre Türkiye’de hukuk, demokrasi üzerine reform yapılırsa bu seçmenler kazanılabilir.
Kulat: Gençler değişimden yana
MAK Danışmanlık Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kulat da “Genç seçmenlerin ağırlıklı olarak muhalefetten yana bir tavır ortaya koyduğunu görüyoruz… Gençler değişim istiyorlar” dedi.
“Türkiye’deki 18-29 yaş grubundaki 100 gençten 70 tanesi muhalefetten yana” diyen Kulat, 30’nunsa AKP, MHP, Büyük Birlik Partisi’nden yana olduğunu belirtti.
Neden muhalefet?
Kulat’a göre, bunun sebeplerinden birisi bütün seçmen gruplarında olduğu gibi ekonomi. Yaşlı insanlar Türkiye’yi daha çok eski Türkiye’yle kıyaslarken yani yol, hastane gibi yapılan olumlu gelişmelere bakarken, genç seçmenin mukayesesi dünyanın geri kalanındaki ekonomik şartlarla ve arkadaşlarıyla mukayese ediyor. Gençlerin önem verdiği bir diğer konu da işe alımlardaki liyakat ve bir kısmı fırsat bulsalar başka ülkeye gitmek istiyor.
MAK Araştırma başkanına göre de gençler muhalefet konusunda çok ikna olmuş değiller ama ‘bugünkünden daha iyidir’ diyorlar.
Ağırdır: Seçime katılım oranı önemli
KONDA’dan Bekir Ağırdır da T24’te yayımlanan ve Reuters’la da görüşlerini paylaştığı makalesinde, Türkiye’nin gelecek seçimlerde sonuçları belirleyecek ilk unsurun seçime katılım oranı olacağına dikkat çekti: “Muhalefetin öncelikle genç seçmenler olmak üzere topluma ne denli umut verebildiği seçimlerin sonucunu doğrudan etkileyecek.”
MetroPOLL başkanı: Eğitimli gençler muhalefetten yana
Özellikle eğitimli ve şehirli gençlerin gerek sosyal medyayı etkin kullanmaları, gerek özgürlüklerden yana söylemleri gerekse de popüler belediye başkanlarının etkisiyle çoğunlukla muhalefetten yana olduklarını söyleyen MetroPOLL Araştırma Başkanı Özer Sencar da, geleneksel söylemlerin ve eski model siyaset yöntemlerinin gençlere hitap etmekte zorlandığına işaret etti.
Sencar, “Son dönemde yapılan araştırmalardan 18-24 yaş arası gençlerin üçte birinin henüz oy verecekleri partileri belirlemediklerini söyleyebiliriz. Siyasilerin bu gençleri sandığa götürecek motivasyonu sağlayabilmek için siyaset kurumuna güveni baştan kurması gerekiyor” dedi.
