Covid-19’a karşı ilaç geliştirme araştırmalarında, Türkiye’de faz-3 çalışmalara geçildi.
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Farmakoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Canan Uluoğlu, ilaç çalışmalarına ilişkin açıklamasında şu ifadelere yer verdi: “Hidroksiklorokin ve favipiravirin etkinliğini araştıran bir faz-3 çalışmamız var. Ben sonuçlar etkili ve güvenli çıkarsa ruhsata yaklaştığımızı düşünüyorum. Ama ruhsata en yakın gibi görünenlerin birçoğu ‘ilaç yeniden konumlandırma’ çalışmaları. Yani eski, bildiğimiz bir ilacı “Corona virüsüne de iyi geliyor mu?” diye baktığımız araştırmalar.”
Yeni moleküllerden oluşturulan bir ilacı geliştirmek için uzun zamana ihtiyaç duyulduğunu belirten Uluoğlu, faz-1, faz-2, faz-3 şeklinde ilerleyerek ilaç üretmenin sekiz ila 10 yıl arasında sürdüğünü ifade etti.
‘Tam da içimize sinen bir ilaç yok henüz’
Uluoğlu, şu değerlendirmelerde bulundu: “Bu süreçte öncelikle o kadar vaktimiz yoktu, pandemi nedeniyle zamanımız çok kısıtlıydı. Ne yaptık? ‘İlacı yeniden konumlandırma’ dediğimiz denemeleri, araştırmaları yaptık. Başka hastalıklar için ruhsat almış bir ilacı ‘Acaba corona virüsüne de iyi gelir mi?’ diye denedi dünya. Bizim de yaptığımız faz-3 böyle bir çalışma. Bu denemelerin içinde şu ana kadar ‘Remdesivir’ diye bir ilaç, Amerika’da ruhsat aldı. Kanıt değeri çok yüksek değil. Kısıtlı sayıdaki hasta ile tam da istediğimiz kriterlere uymayan bir çalışma ama elde başka bir şey olmayınca ‘Remdesivir’ Amerika’da ağır corona virüsü hastalarında ruhsat aldı. Ruhsattan kastımız şu; bu ilaç bu hastalıkta etkili ve güvenlidir. Aslında su anda ‘Corona virüsü icin etkinliğini ispatladık, tam da içimize sindi’ dediğimiz maalesef hiçbir ilacımız yok.”
Türkiye’deki ilaç çalışmaları
Türkiye’de ilaç geliştirme kapsamındaki çalışmalara da değinen profesör, şöyle devam etti: “Tabi bunların hepsi ilaç değil. Değerlendirilen tarih itibari ile 277 tane faz-3 görünüyor. Faz-3 ruhsata en yakın çalışmadır. Bunların içinden yeni bir ilaç gelebilir. Türkiye’den yapılan 48 tane çalışma çıktı. Bunların da çoğu ilaç değil ama ilaç olan etkililik üzerine odaklı dört-beş tane önemli çalışmamız var. Türkiye’de ve dünyada kullanılan ilaçların hiçbiri net bir şekilde ‘Etkilidir, güvenlidir’ diye henüz ruhsat almadı.”