ALTAN SANCAR
altansancar@diken.com.tr
@altansancarr
Seçimlerin ardından Meclis’in çalışmalara başlamasıyla muhalefet vekillerinin soru önergeleri de art arda verilmeye başladı. Muhalefet temsilcileri, istatistiklerini artırmak için çeşitli yöntemlere başvuruyor.
14 Mayıs seçimlerinin ardından 27’inci dönemde milletvekilliği yapan isimlerin çalışmalarına dair veriler de açıklanmıştı. Eski Meclis başkanı Mustafa Şentop, 3 Mayıs’ta 27’inci dönemde toplamda 82 bin 794 soru önergesi verildiğini söylemişti. Şentop ayrıca, 7 bin 399 Meclis araştırması önergesi bu dönemde rekor kırıldığını belirtmişti. Eski TBMM başkanı, yazılı soru önergelerinin cevaplanma oranınınsa yüzde 65,4 olduğunu kaydetmişti.
Muhalefet milletvekillerinin sunduğu yazılı soru önergelerinin sayısı 83 bine yaklaşırken, Meclis’in sitesindeki veriler bu sayının neden bu kadar yükseldiğini gösteriyor.
Milletvekillerinin profilleri incelendiğinde, soru önergelerinin sayılarının artması için çeşitli yöntemlerin uygulandığı ortaya çıkıyor.
Muhalefet vekilleri istatistik ‘kasıyor’
Muhalefet temsilcileri, milletvekili seçildikleri illere dair verdikleri soru önergelerini il merkezi için ayrı, ilçeler için ayrı hazırlıyor. Yani bu önergeler, yalnızca yerleşim merkezlerinin ismi değiştirilerek veriliyor.
Böylece tek bir önergeyle yöneltilecek sorular ayrı ayrı soruluyor ve bu durumda önerge sayısı ilçe sayısına göre katlanarak artıyor. İllere dair toplu halde sorulabilecek sorular da her bir il için ayrı soru önergesi haline getirilerek veriliyor. Böylece tek bir soru önergesi verecek olan milletvekili, bu sayıyı 81’e çıkararak istatistiklerde soru önergesi sayısını artırıyor.
Önergeler bölünüyor
Soru önergesi sayılarının artması için uygulanan taktikler bunlarla da sınırlı kalmıyor. Milletvekilleri, sundukları yazılı soru önergelerinde ortak konuları da bölerek tek cümlelik sorular haline getiriyor ve çok sayıda önergeyi aynı gün sisteme yüklüyor. Örneğin, atıkların miktarını ilgili bakanlığa sormak isteyen bir milletvekili tüm atık türlerini farklı soru önergeleri haline getirerek ayrı ayrı TBMM Başkanlığı’na iletiyor. Böylece tek sorudan oluşan çok sayıda önergeyle kayıtlardaki önerge sayısı arttırılmış oluyor.
Başvurulan bir diğer yolsa, milletvekillerine iletilen ortak şikayetlerde mağdur isimleri için ayrı ayrı soru önergeleri hazırlanması oluyor. Örneğin, dolandırıcılık mağdurunun ulaştığı milletvekilleri kendilerine gelen her bir mesajı ayrı bir soru önergesi haline getirerek Meclis Başkanlığı’na sunuyor.
Önergelerin dörtte biri üç vekile ait
Meclis’in 27’inci döneminde verilen soru 83 bine yakın soru önergesinden 20 bin 981 tanesi ise yalnızca üç milletvekiline ait. Bu soru önergelerinden 6 bin 153 tanesini HDP’li Ömer Faruk Gergerlioğlu, 4 bin 791 tanesini ise CHP’li Ömer Fethi Gürer sunmuş. En yüksek sayıda önerge veren isimse 10 bin 37’yle CHP’li Sezgin Tanrıkulu. CHP’den ayrılarak AKP’ye geçen Mehmet Ali Çelebi de yüksek sayıda önerge veren isimler arasında bulunuyor. Çelebi’nin AKP’ye geçmeden önce verdiği önerge sayısı 27’inci dönem için 4 bin 724 olarak görülüyor. CHP’li Mahmut Tanal’ın 2 bin 283, Sevda Erdan Kılıç’ın bin 159, Bedri Serter’in 1256 soru önergesi bulunuyor.
Gergerlioğlu zirvede
Öte yandan Gergerlioğlu’nun 28’inci dönemde verdiği soru önergelerinin sayısı bugün itibariyle 514’e ulaşmış durumda.
Öte yandan bu durum Meclis kulislerinde ise bir başka rahatsızlığa neden oluyor. Milletvekillerinin büyük bir bölümü bölünerek verilen soru önergeleriyle ‘çalışkan’ veya ‘çalışkan olmayan’ vekil ayrımı tartışmasının yaşandığını düşünüyor. Meclis kaynakları ise soru önergelerinin bölünerek verilmesinin yasama kalitesini düşürdüğünü, soru önergelerine yanıt verme sürelerinin uzamasının bir nedeninin de bu olduğunu belirtiyor.