• ROTA
  • 9 SORUDA
  • DİKEN ÖZEL
  • GÜNÜN 11’i
  • DİKENLİK
  • AKŞAM POSTASI
  • VPN HABER
  • ENGLISH

Diken

Yaramazlara biraz batar!

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • EKONOMİ
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • YAZARLAR
  • SANAT
  • SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Marmara için hala umut var: +1 nefes için denize mercan ‘aşılandı’

18/05/2022 18:39


AYŞEGÜL KASAP

[email protected]

@aysegul_kasap

Atmosferdeki oksijenin üçte ikisi deniz fotosentezinden geliyor. Yani aldığımız üç nefesten ikisinin kaynağı deniz.

Denizin oksijen kaynağıysa mercan resifleri. Ama dünya genelinde iklim değişikliği, aşırı avlanma, çevre ve okyanusların kirlenmesi nedeniyle mercan resifleri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.


Türkiye’de de en bariz vakıayı yakın zamanda Marmara Denizi’nde gördük. Marmara’nın dip yapısının yüzeye vurmasıyla ortaya çıkan müsilaj sorunu geçen yıl bir çevre felaketi olarak nitelendirilebilecek bir boyuta ulaşmıştı. Müsilajdan sonra TÜBİTAK öncülüğünde bölgede inceleme yapan bilim insanları çok sayıda mercanın öldüğünü tespit etmiş ve raporlamıştı.

Müsilaja rağmen yaşam mücadelesini sürdüren resifleri hayata yeniden sımsıkı bağlamak uğruna Anadolu Efes ve Deniz Yaşamını Koruma Derneği ‘Denize +1 Nefes’ adlı bir proje geliştirdi.

Tavşan Adası’na dikilen mercan / Fotoğraflar: Diken

‘Denize +1 Nefes’ projesinin amacı doğal ortamından kopmuş mercanları aşılama yoluyla, korunması gereken ve hassas alan ilan edilen bölgelere nakletmek ve yeni mercan bahçeleri oluşturmak.

Söz konusu bölgeler arasındaki Tavşan Adası’na dün mercan nakli gerçekleştirildi. İşlemi Deniz Yaşamını Koruma Derneği Başkanı Volkan Narcı öncülüğündeki bir dalış ekibi yaptı.

Sarı gorgon ekildi

Tavşan Adası’na nakledilen tür sarı gorgon. Bu türde 1999 yılından bu yana periyodik olarak sıcaklık anomalilerine bağlı toplu ölümler gözleniyor. Uluslarararası Doğa Koruma Birliği’ne (IUCN) göre sarı gorgon, Akdeniz’de tehdide açık türlerden biri. Marmara Denizi bu mercan türleri için bir vaha.

Sarı gorgonlar, Marmara Denizi’nin özel akıntı yapısı sayesinde sıcaklık değişimlerinden korunabiliyor. Ancak devamlılığının sağlanması için insan kaynaklı tehditlerden uzaklaşması, biyoçeşitlilik amaçlı çalışmaların çoğaltılması gerekiyor.

Narcı mercan ekimi yaparken…

Yüzde 80 başarı

Projenin danışmanı İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri’nden öğretim üyesi Doç. Dr. Nur Eda Topçu, mercanların insan kaynaklı nedenlerle giderek azaldığını söyledi: “En son müsilaj nedeniyle ciddi bir çöküş oldu ama hala varlar. Biz olanları da kaybetmeyelim diye gerçekten klasik deniz yıldızı hikayesindeki gibi tek tek müdahale ederek bölgesel olarak en azından elimizden geleni yapmayı, sivil toplum kuruluşlarının desteğiyle sürdürüyoruz.”

Mercanların denizlerdeki biyoçeşitlilik için çok önemli olduğunu hatırlatan Topçu her fırsatta denize mercan ektiğini anlattı: “Mesela en son ben Yassıada’da daldım. O anda yanımda ekipman yoktu nakil için, artık elimle kayaların arasına sıkıştırdım. Bir şekilde düşmeler kopmalar oluyor. Özellikle balıkçılık kaynaklı. Amacımız şu an bu düşen kopan, normal zeminde ölüme terk edilen kolonileri tekrar hayata kazandırmak ve canlı kalmalarını sağlamak.”

Narcı da şöyle konuştu: “İstanbul Üniversitesi ve TÜBİTAK desteğiyle 2017 yılından bu yana Tavşan Adası açıklarında mercan nakilleri yapıyoruz. Dünya genelinde bu kapsamda yürütülen çalışmalarda başarı oranları yüzde 20-25 iken biz yüzde 70-80 oranında başarıya ulaştık. Önemli olan sadece bu orana ulaşmak değil, bu başarı ve yaşamı sürekli olarak desteklemek.”

Kirliliğe neden olan etkenler de kaldırılmalı

Marmara’da müsilaja neden olan etkenler hala var. Örneğin, Türkiye’nin en kirli nehri Ergene’nin atıklarının bir iç deniz olmasına rağmen Marmara Denizi’ne akıtılması.

Müsilajı tetikleyen etkenler hala varken mercan ekme faaliyetinin ne kadar sürdürülebilir olacağını sorduğumuzda Topçu şu yanıtı verdi: “Tabii ki değil, sürdürebilir planları bakanlığımız yaptı zaten, 22 maddelik bir eylem planı var. Ayrıca burası (Tavşan Adası) şu anda özel koruma çevre bölgesi. Bunlara samimiyetle uyulduğu zaman sonuç alınacaktır. Daha üstünden bir yıl geçti bakın müsilaj yok şu anda. ‘Biz çok iyi yaptık kurtardık’ demek değil. Müsilaj tanım olarak bozulmuş denizlerde durağan şartlar ortaya çıktığında oluşuyor. Bu sene iyi bir kış geçirdik, şimdilik müsilaj yok, olacağını da düşünmüyorum. Ama şartlar oluştuğunda yine olur. Çünkü o türler hala burada. Marmara zaten kirli ve baskılı bir deniz. Şu an şartlar uygun olmadığı için aşırı bir çoğalma ve salgı görmüyoruz.”

‘Marmara hızlı ve dinamik bir deniz’

Marmara için hala bir şans var mı diye sorduğumuzda da şunları söyledi Topçu: “Kesinlikle var. Marmara inanılmaz bir deniz. Elimizde o kadar kıymetli bir şey var ki. Düşününün İstanbul gibi büyük şehrin yanında hala mercan var. İki defa büyük müsilaj oldu neler neler geçirdiler. Ama hala buradalar, azalıyorlar ama hala buradalar. O nedenle biz de elimizi taşın altına koyup onlara destek olmamız lazım. Eğer izin verirsek Marmara çok hızlı ve dinamik bir deniz kesinlikle bize bunun meyvesini verecektir. Yeter ki samimiyetle uygulayalım.”

Marmara’da 26 yumuşak mercan türü var

Mercan nakli dünyada 5-10 metrelerde yapılırken Marmara Denizi’nin özel koşulları nedeniyle sadece 30-45 metrelerde yapılabiliyor.

Marmara Denizi, Ege, Akdeniz ve hatta Karadeniz’in ortak yaşam alanı olarak birçok türe ev sahipliği yapıyor. Şu an Marmara Denizi’nde 26 ayrı yumuşak mercan türü var.

Marmara Denizi üç ayrı katmandan oluşuyor. Üstte Karadeniz suyu, orta kısmında kristal tabaka ve en altta Akdeniz suyu bulunuyor. Burası tüm yıl sabit 15-16 derece ve bu sayede gerekli sıcaklıktaki suyu bulmaları nedeniyle mercanlar bu üçüncü katmanda yaşayabiliyor.

Tavşan Adası

Mercan ekimi nasıl yapılıyor?

Dalgıçlar, mercan resiflerinin bulunduğu noktalara inerek düşen, kopan ya da zarar gören mercan parçalarını topluyor ve bunları en alt katmandan aldıkları Akdeniz suyuyla dolu kavanozlara koyuyor. Ardından bu kavanozlar, dalgıçlar tarafından tekneye çıkarılarak burada 15 derecelik ısıyı korumak için özel dolaplarda muhafaza ediliyor.

Toplanan mercan parçaları Tavşan Adası etrafından belirlenen noktalara yerleştiriliyor. Mercanlar, özel ve doğa dostu bir macunla nakil öncesinde temizlenen kayalara sabitleniyor.

Dalışa uygun koşulların olduğu günlerde ortalama olarak dört kişilik bir ekiple bir günde ancak sekiz ila 10 mercan ekilebiliyor.

Nakil sonrasında dalgıçlar, periyodik kontroller için bölgede 15 günde bir gözlem dalışı yapıyor.

Mercan neden önemli?

Mercanlar sualtındaki habitat ve yaşam oluşumu için anahtar tür. Dolayısıyla mercan alanlarının artması, deniz canlılarının barınma, üreme ve besin ihtiyaçlarını karşılaması, biyoçeşitliliğin korunmasına katkı sağlıyor.

Mercan resiflerinin bir diğer adı ‘Denizlerin yağmur ormanı’. Binlerce balık türü ve oksijen üretimi yapan organizmaya barınak, üreme, sığınma ve besin alanı olmasının yanısıra, mercanların karasal ekosisteme de katkıları bulunuyor.

Küresel Mercan Resifi İzleme Ağı son çalışmasında 2008-2019 yıllarında iklim değişikliği nedeniyle mercanların yüzde 14’ünün yok olduğunu raporladı.

Bilim insanlarının araştırmaları nakil yöntemiyle, iklim krizinin sonucu olarak yükselen deniz sıcaklıklarına dirençli mercan kolonileri oluşturulabileceğini gösteriyor.

Filed Under: Diken özel, Sürdürülebilirlik, Vitrin-mobil

SON HABERLER

‘Gençlik kolları’ndan al haberi: Ankara’da Onur Yürüyüşü yasaklandı

Yeniden Refah Partisi (YRP) Gençlik Kolları Genel Başkanı Melih … Devamı...

‘Minyonlar çılgınlığı’ sinema salonlarına takım elbiseyle girişi yasaklattı

Britanya'da bazı sinemalar, TikTok'taki trende ayak uydurup Minyonlar'ın … Devamı...

İsveçli Kürt vekil, Türkiye’yle mutabakat imzalayan hükümeti Anayasa Komitesi’ne şikayet etti

Türkiye'nin, İspanya'nın başkenti Madrid'de düzenlenen NATO zirvesinde … Devamı...

BDDK kararı 10 gün götürdü: Dolar yine 17’ye dayandı

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) TL ticari kredilerde … Devamı...

UEFA, Şampiyonlar, Avrupa ve Konferans liglerinde dağıtacağı para ödüllerini açıkladı

Avrupa futbolunun patronu UEFA, 2022-23 sezonunda Şampiyonlar Ligi, Avrupa … Devamı...

Ulusal Galeri’de ‘yapışkanlı’ iklim eylemi

Sanat eserleri üzerinden yapılan iklim krizi eylemlerine bir yenisi … Devamı...

Plajda önlem: Akıntıya ‘yapay zeka’yla takip

Sıcaklıkların rekor seviyelere ulaştığı Japonya'da, çok sayıda kişi … Devamı...

İlkinin üstünden iki ay geçmedi: Çaya yeni zam

Mayıstaki yüzde 43,7’lik zammın ardından çay fiyatına yüzde 9,5 oranında … Devamı...

Zelenski: Tahıl tahliyesini Türkiye ve Birleşmiş Milletler’le görüşüyoruz

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Ukrayna'nın Türkiye ve Birleşmiş … Devamı...

Reuters’ın Z kuşağı analizinden muhalefete uyarı çıktı: Henüz ikna olmadılar

Araştırmalara göre Türkiye'de önümüzdeki seçimlerde ilk defa oy verecek 6 … Devamı...

AKP ve MHP oylarıyla: CHP’nin ‘SADAT araştırılsın’ önergesine ret
19 Mayıs’ta İlber Ortaylı’dan online, ücretsiz ‘Atatürk’ü Anlamak’ eğitimi

Ara

DİKEN’İ TAKİP EDİN

Osman Kavala 1708 gündür hapiste

YAZARLAR

Oyun büyük yeğen

Bahadır Kaynak

Neden bu kadar öfkeliyiz?

Psk. Dr. Feyza Bayraktar

Sedat Peker meselesi ve içine düştüğümüz sefalet

Levent Gültekin

Türkiye demokrasisinde siyasetçilerin halktan uzaklaşmaması mümkün mü?

Murat Sevinç

AKP neden oy kaybediyor?

İhsan Dağı

Cüneyt Arkın’ın ardından: Baş ucundaki ekmeğe bakarak uyumak

Azime Acar

Başka bir Cüneyt Arkın: Oğlum, İkinci Yenicilerle düştük kalktık biz gençliğimizde

Mustafa Dağıstanlı

GÜNÜN 11’İ

Yılmaz Özdil: Gerçekti hayal oldu

Bahadır Özgür: Evcil’in ilmek ilmek ördüğü tezgâh

Murat Muratoğlu: Fotokopi çeker gibi para basıyorsan…

Mustafa Balbay: Saray da Meclis’te çoğunluğu kaybetme olasılığını göz ardı etmiyor

Can Ataklı: Saray medyası ‘dünya da çok etkilendi’ diye bir ayrıntı koymuş habere

Evren Devrim Zelyut: Hasar almadan 2023’ü görmelerine imkan yok

Yusuf Karadaş: Erdoğan’ın NATO’da Kürt pazarlığı

Yaşar Aydın: Muhalefetin önündeki birtakım sorular

Zeynep Gürcanlı: Ukrayna ve Rusya’nın boşluğunu doldurmak kolay değil

Akif Beki: Dodurga’yı alan Türkiye’yi de alıyor şu halde

Taha Akyol: Hangisine inanacağız?

Tekirdağ’da, ‘kunduru’dan 25 ton rekolte bekleniyor

Guns N’ Roses Glasgow konserini iptal etti

‘Cennete açılan kapı’dan atlayıp Kemaliye semalarında uçtular

12 yaşındaki çocuk istedi, dünyaca ünlü mimar çizdi: Özel tasarım köpek kulübesi

HBO Max daha gelmeden Türkiye’deki projelerini durdurdu

Ankara’nın seğmen kıyafeti tescillendi

Elliot Page paylaştı: Pasaport fotoğrafımı seveceğim hiç aklıma gelmezdi

Mandalar günün dört saatini nehirde geçiriyor: Amaç süt verimini artırmak

Yeni Zelanda tartışıyor: Nereye s*çacaklar?

  • VİTRİN
  • AKTÜEL
  • EKONOMİ
  • ANALİZ
  • DÜNYA
  • MEDYA
  • KEYİF
  • YAZARLAR
  • SANAT
  • SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
  • AGORA
  • DİKEN’E TAKILANLAR
  • BİRİNCİ SAYFALAR
  • GÜNÜN 11’i
  • AKŞAM POSTASI
  • BU GAZETE…
  • DİKEN 5 YAŞINDA
  • KÜNYE
  • İLETİŞİM
  • E-mail
  • Facebook
  • Google+
  • Pinterest
  • RSS
  • Twitter
  • Vimeo
  • YouTube

"Genç gazeteci arkadaşlarıma! Bu meslek yorucu bir meslektir. Ama, insan büyük bir zevkle çalışır. Kalemine daima efendi kal, uşak olmamaya gayret et. Mecbur kalırsan kır, sakın satma." Sedat Simavi