Ekonomist Mahfi Eğilmez, iktidarın açıkladığı Orta Vadeli Program’ın ‘program değil temenniler manzumesi’ olduğunu yazdı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde ekonomi yönetimiyle birlikte 2025-2027 dönemini içeren Orta Vadeli Programı’nı (OVP) açıklamıştı.
OVP’de 2024 enflasyon hedefi yüzde 33’ten yüzde 41,5’e revize edilmişti.
Geçen yıl 15,2 olarak belirlenen 2025 enflasyonu da yüzde 17,5’e yükseltilmişti. 2026 içinse önceden yüzde 8,5 olan hedef, yüzde 9,7’ye çıkarılmıştı.
2024 büyüme tahmini yüzde 4’ten yüzde 3,5’e çekilmişti. Önceki programda 2025 için 4,5 olan tahmin de yüzde 4’e indirilmişti.
2026 büyümesi de 0,5 puan indirilerek yüzde 4,5 olurken, 2027 ise yüzde 5 olarak hedeflenmişti.
Böylece bütün büyüme oranları 0,5 puan aşağı çekilmiş oldu.
Ekonomist Mahfi Eğilmez programa ilişkin yazısında OVP’deki hedeflere nasıl ulaşılacağının açıklanmadığını belirtti.
“Bunun adının Orta Vadeli Temenniler olarak değiştirilmesi doğru olur” diyen Eğilmez’in yazısı şöyle:
* Mesela yılsonu enflasyonu ya da büyümesi için bir hedef konuyor ama bu hedeflere nasıl, ne yapılarak, sapma olursa ne önlemler alınarak yürüneceğine dair hiçbir somut şey yok. ‘Gerekli tasarruf önlemleri alınarak’ denilmesi bir önlem değildir.
* Tıpkı bütçede olduğu gibi hangi araçların her ay hangi dozda kullanılacağı açıklanmalıdır ki bir program olsun. “Enflasyonda hedefimiz yüzde 20’dir, bu hedefe ulaşmak için sıkı para ve maliye politikası önlemleri uygulayacağız” dediğiniz zaman bu bir program olmuyor.
* Yüzde 20 hedefine ulaşmak için mesela faizi, zorunlu karşılıkları, vergileri ilk üç ayda nasıl yöneteceğinizi, Kamu harcamalarında özellikle en üst düzey yönetim kademelerinde görülen israfı nasıl önleyeceğinizi, sonraki üç ayda ne yapacağınızı tek tek açıklarsanız o zaman program olur.
OVP’de reform olarak öngörülen yedi konu yer alıyor:
- Makroekonomik ve finansal istikrarın kalıcı hale getirilmesi (ortada bir istikrar yok ki kalıcı hale getirilsin. Önce istikrarı sağlamak için ne yapılacak onları anlatmak gerekir.)
- Kamu mali reformlarının hayata geçirilmesi (hangi kamu mali reformları? Mesela en üst düzey yöneticilerin harcama israfı mı azaltılacak?)
- Ar-Ge ve yenilikçilik kapasitesinin genişletilmesi (yıllardır aynı hedef yazılır ama hiçbir adım atılmaz, bu söylem süsten öteye gitmez.)
- Yeşil dijital ekonomiye geçişe yönelik teknolojik dönüşümün sağlanması (ne yapılacak da bu sağlanacak, hangi adımlar hangi zaman dilimlerinde atılacak hiçbiri belli değil.)
- Beşeri sermayenin güçlendirilmesi ve işgücü piyasasının etkinleştirilmesi (bu eğitim sistemiyle beşeri sermaye güçlendirilemez.)
- İş ve yatırım ortamının iyileştirilmesine devam edilmesi (bu ortamın iyileştirilmesi için enflasyonun düşürülmesi ve piyasalara karışılmaması gerekir, oysa piyasalara müdahale her geçen gün artıyor.)
- Ekonomide kayıt dışılığın azaltılması (bunun yapılabilmesi için iki şey gerekli a. Hukukun üstünlüğünün sağlanması, b. servet beyanının geri getirilmesi. Bu ikisi de bu iktidarla imkân dışında görünüyor.)
* Bir şeyleri hedeflemek program yapmanın ilk adımıdır ama o hedeflere nasıl, ne yaparak, neler uygulayarak, neleri önleyerek varacağınızı açıklamazsanız ve periyodik bir gelişim takvimi yapmazsanız bu yaptığınız program değil temenniler manzumesi olur.
* O nedenle de bu haliyle OVP’nin adındaki program ifadesi gerçeği yansıtmıyor. Bunun adının Orta Vadeli Temenniler olarak değiştirilmesi doğru olur.
