Elazığ’ın Ağın ilçesinde Keban Barajı’nın 1974’te su tutmaya başlamasıyla su altında kalan tarihi Hastek Kalesi’nin üç katı kuraklık nedeniyle sular çekilince bu yıl açığa çıktı.
İlçenin Yenipayam köyü sınırlarında yer alan ve sadece teknelerle ulaşılabilen Hastek Kalesi, Keban Baraj Gölü’ne dik inen kayalıkların kat kat oyulmasıyla yapılmış, odalar ve bu odaları birbirine bağlayan birkaç metre uzunluğundaki dar galerilerden oluşuyor.
Kale içerisinde geniş kullanımlı odalar, tapınak alanı ve kaya mezarını andıran bölümler ile galerilerde yer yer ışık alma, havalandırma ya da savunma yeri olarak kullanılan mazgal delikleri bulunuyor.
Fırat Üniversitesi (FÜ) İnsani ve Sosyal Bilimler Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Başkanı Doç. Dr. Korkmaz Şen, AA muhabirine şunları söyledi: “Eski antik kaynaklarda Euphrates günümüzdeki adıyla Fırat Nehri’nin hemen kenarında yer alan Hastek Kalesi bölgemiz için çok önemli yerlerden biri. Özellikle halk arasında kale olarak anılan yer için bir tapınma alanı olabileceğini ihtimal dışı bırakmamak gerekir. İn Delikleri’nde de birkaç kattan oluşan kaya oymaları bulunuyor. Aynı şekilde kale üç katlı şekilde tasarlanmış, ana kaya üzerine oyularak yapılmıştır.”
Mezar yazıtının hüzünlü hikayesi
Kalede bir kaya bloğu üzerine oyularak yazılmış Grekçe mezar yazıtının hüzünlü hikayesi olduğunu, burada yaşamış önemli bir şahsiyetin genç yaşta ölen eşi için yazdığını anlatan Şen yazıtta yer alan ifadeleri aktardı: “Burada vaktiyle evlenerek memleketime getirdiğim iyi duygular taşıyan Athenais yatıyor. Bu mezarın önünden gelip geçenlerden onu bir gül ile ya da başka bir çiçekle onurlandırana tüm göksel güçler bağışlayıcı olsun. Fakat eğer bir başkası mezara zarar vermek amacıyla gelirse tüm yer altı tanrıları ona kötülük yapsın. Bunları yazan babasıyla aynı adı taşıyan Aeimaries’tir ve kısa bir hayat sürmüş olan eşini severdi. Onun babası da benimle aynı adı taşımaktaydı ve annesi Antonia da Lucius’un kızıydı.”
“Bir beddua söz konusu. Bu beddua, özellikle pagan inancını bize yansıtması açısından önemli. Bu yazıt Hıristiyanlık öncesi dönemlere kadar bizi geriye götürmektedir” diyen Şen kalenin Doğu Roma İmparatorluğu döneminde bir sınır karakolu olarak kullanıldığına yönelik bilgilerin olduğunu aktardı.
Şen, Keban Baraj Gölü’ndeki su seviyesinin bu yıl daha da düşmesiyle ilk defa kalenin tüm katlarının gün yüzüne çıktığını, bunun tarih severler için bir fırsat olduğunu dile getirdi.