Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın duyurduğu kur korumalı TL vadeli mevduat, bir başka adıyla ‘dövize çevrilebilir mevduat (DÇM)’ uygulaması 54 yıl önce de denenmiş.
Eski başbakan Turgut Özal, DÇM için “Kendilerini akıllı, uyanık sananlar böyle bir yol buldular. Bilgisizliğin vesikası. İnşallah sonraki iktidarlar ders alır” ifadelerini kullanmış.
Erdoğan’ın dün duyurduğu hamle ekonomistlere göre ‘örtülü faiz artırımı.’ Uzmanlar bu uygulamanın TL’ye kısa süre nefes aldırsa bile uzun vadede riskli olduğuna dikkat çekiyor.
DÇM, Türkiye’de yeni değil. İlk olarak 1960’larda gündeme gelen uygulama 1967’de uygulanmış.
Bu uygulamayla beraber yurt dışından Türkiye’ye belli miktarda döviz girişi sağlanırken, uzun vadede DÇM’lerin kur farkı ödemeleri Hazine’ye yük olmaya başlayınca uygulama kaldırılmış.
1974’te tekrar uygulamaya konan bu yöntem, devletin artık kur farkını karşılayamaz hale gelmesinden sonra 1978 yılında tekrar sonlandırılmış.
‘221 bankaya borçlandık, Türkiye bunu ödeyemedi’
1989 yılında dönemin başbakanı Özal DÇM uygulamasını sert bir şekilde eleştirmiş.
Milliyet gazetesinin 17 Eylül 1989 tarihli nüshasına göre Özal’ın o dönemki konuşması şöyle: “İnşallah gençlerimiz bundan ders alır. Bir daha böyle hesapsız kitapsız hatalar yaparak, gelecek nesilleri zor taşınan yük altına sokmaz. 84-89 arasında bu ödemeleri yapmasaydık aile başına herkese 1 milyon TL para ödeyebilirdik. 9 bin ilave okul, 900 orta boy fabrika, 500 hastane ve 4 bin km otoyol daha yapardık. 100 bin insan iş sahibi olabilirdi. İşte geçmişin hatalarının bir topluma ne kadara mal olduğunun basit bir bilançosu budur. 1970’li yıllarda o zaman kendilerini akıllı, uyanık sananlar böyle bir yol buldular. Tam 221 bankaya borçlandık ve Türkiye bunları ödeyemedi.”
Özal’ın “Benim memurum, işçim, esnafım diyenler, DÇM’nin yükünü vatandaşın sırtına yıktılar, orta direğin sırtına yıktılar. Bu borcu siz ödediniz” ifadelerine de yer verilmiş.