Kamuoyu araştırma şirketi KONDA’nın genel müdürü Bekir Ağırdır, ‘partili cumhurbaşkanlığı’nı içeren anayasa değişikliği referandumunda ‘Kesin evet çıkar’ demenin mümkün olmadığını belirterek, ‘Hayır’ kampanyasının ‘özgüvene ihtiyaç duyduğunu’ söyledi.
Cumhuriyet’ten Kemal Göktaş’a konuşan Ağırdır, Türkiye’nin referanduma yoğun bir ekonomik kriz beklentisi ve ‘kaygıları yükselmiş bir toplum’ görüntüsüyle gittiğini kaydetti.
Paketin toplumun günlük hayatta yüzleştiği işsizlik, gelir dağılımındaki adaletsizlik, terör gibi meselelere dokunmadığını vurgulayan Ağırdır şöyle konuştu: “1.5 sayfalık paketin gerekçesine bakıldığında, tek gerekçe var: İstikrar. Hâlbuki 14 yıldır, her seferinde 310 ve üzerinde milletvekiline sahip olan bir iktidar var. Dolayısıyla ihtiyacımız istikrar meselesi mi, tartışılır. İtirazlar da zaten ‘ya istikrar değil ihtiyacımız, demokratikleşme’ noktasında değil. Aksine başka bir şey tartışılıyor. Dolayısıyla bu paket, toplumun gündelik hayatından beslenen, ihtiyaç ve taleplerinden üreyen savunuya veya itiraza dayanmıyor. Dolayısıyla toplumun gündemi ile ilgili değil.”
‘Özgüvene ihtiyaç var’
Referandumda ne karar alınacağının yine de çok net olmadığını, çünkü Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ‘Evet’ kampanyasına ne kadar dahil olacağının bilinmediğini vurgulayan Ağırdır, öte yandan ‘daha önde’ dediği ‘Hayır’ cephesinin de özgüvene ihtiyaç duyduğunu belirtti.
Muhalefet kanadında ‘referandumda hayır’a sahip çıkacak geniş kitleler olduğunu belirten Ağırdır şöyle devam etti: “Talebi olan, umuda ihtiyacı olan ve bir ütopyaya ihtiyacı olan. Ama CHP buna önderlik edebilecek mi edemeyecek mi onu bilmiyoruz. Ama mesele burada bence. Bu kez referandumda o kadar kolay evet, kesin evet çıkar demek mümkün değil. Ben yarıdan başlandığı kanaatindeyim. Eğer muhalefettekiler sadece kategorik olarak, karşı çıkmak pozisyonu yerine yeninin ne olması gerektiğini topluma anlatabilirse ve bunun nasıl yapılacağı konusunda toplumda bir güven üretebilirse başarı şansı var. İlk önce ama kendilerinin ‘başarmalıyız, başarabiliriz’ diye kendilerinin bir özgüvene ihtiyacı var.”
‘Başarabiliriz’e erişirlerse başarabilirler
Ağırdır, ‘hayır’ kampının referandum stratejisini de iki adımlı kurması gerektiğini savundu: “Bu iki adımlı bir süreç. Bir referandum var. Referandumda evet çıkarsa ardından Cumhurbaşkanlığı seçimi var bu yetkilerle. Dolayısıyla ‘hayır’ diyecek olanlar veya bu pakete karşı çıkanlar eğer stratejiyi iki adımlı kurarlarsa, referandum için ayrı, referandumdan ne çıkarsa çıksın Cumhurbaşkanlığı için ayrı kurarlarsa ve eğer bu kez ‘başarabiliriz’ duygusuna erişebilirlerse, başarabilirler… Sorun şu ki, önlerinde bir liderlik yok. Recep Tayyip Erdoğan’dan söz ediyoruz, Ak Parti makinesinden söz ediyoruz ama burada böyle iki unsur yok.”
‘Hayır çıkma ihtimali de var’
Türkiye toplumunun korkularla yüzleştirildiğini ancak önüne bir ütopya konulmadığını söyleyen Ağırdır, AKP’nin muhalefetin ‘korku kampanyası’na karşı devlet gücünü elinde tutmasından ötürü elinin daha dolu olduğunu vurguladı.
Muhalefetin bunun yerine umuda ve ütopyaya dönmesi gerektiğini söyleyen Ağırdır, şöyle bir yorumda bulundu: “Burada şöyle bir dinamik olduğunu da gözlüyorum ben. Hani o laik kesimler, seküler hayat tarzına sahip kesimler, illa CHP’li, HDP’li de olmayabilir, hayat tarzı olarak seküler kesimlerin, 12 yıldır bütün seçimlerde, referandumlardaki mağlubiyetten ve özellikle 1 Kasım’dan sonraki çaresizlik duyguları, benim gözlediğim, kırılıyor artık, tersine dönüyor. Bundan daha dibi yok çünkü. Şimdi herkes ‘ben de bu ülkede olduğuma göre bu ülke için daha aktif, etkin olmalıyım’ arayışında. Dolayısıyla bütün bu arayışlar doğru bir enerjiye, stratejiye dönüşebilirse o zaman referandumda hayır çıkma ihtimali de vardır yani.”
OHAL iktidarın lehine
Olağanüstü halde (OHAL) evet çıkması durumunda referandumun ertesi haftasında kaldırılabileceğini belirten Ağırdır, “Bu ülkeyi psikolojik olarak rahatlatacak’ diye bir taktik plan yapılıyor da olabilir” derken, referanduma OHAL’de gitmenin de AKP’ye yaradığını vurguladı.
Ağırdır, “Çünkü sosyal medyada bile her tweetin peşine adam takıp soruşturma konusu yapacağım dersen, öğrencisi kayda aldı diye öğretmeni bir eleştirisinden ötürü tutuklamaya kalkarsan, bunun üreteceği psikolojik iklim, ‘az konuş, fazla karışma’ iklimidir. Dolayısıyla doğal olarak iktidarın lehine olur” diye konuştu.