MESUDE ERŞAN
@mesudersan
Osteoporozun (kemik yoğunluğunda azalma ve kırılganlık) sadece kadınlara özgü bir sorun olduğu sanılıyor. Oysa ‘dışarıdan güçlü görünen’ erkeklerin de aslında kemikleri zayıf olabiliyor. 50 yaşın üstündeki yaklaşık her beş erkekten birinin, osteoporoz nedeniyle kemiği kırılıyor.
Erkeklerin çoğu kırık sonrasında bile bu hastalıklarının farkına varamıyor. Uluslararası Osteoporoz Vakfı ve üyesi Türkiye Osteoporoz Derneği, 20 Ekim Dünya Osteoporoz Günü’nde, farkındalığın düşük olduğu erkek osteoporozuna dikkati çekiyor.
Kalça kırıklarının yüzde 20’si erkeklerde
Türkiye Osteoporoz Derneği Başkanı Prof. Dr. Yeşim Gökçe Kutsal, kalça kırıklarının yüzde 20’sinin erkeklerde meydana geldiğini, 90’lı yaşlarda her altı erkekten birinin kalça kırığı geçireceğinin öngörüldüğünü söyledi.
Prof. Dr. Kutsal şöyle devam etti: “Osteoporoz nedeniyle herhangi bir kemik kırılabilir. Ancak en ciddi ve yaygın kırıklardan bazıları omurga ve kalça kırıkları. Erkeklerdeki omurga kırıkları sıklığı kadınların yarısına ulaştı. Yine erkeklerde büyük osteoporotik kırıklardaki hastalık ve ölüm oranları, kadınlardan daha yüksek.”
Çalışmalar, erkek hastaların yüzde 37’sinin, kalça kırığını takiben ilk yıl öldüğünü gösteriyor. Yine erkekler, kadınlardan daha sık ciddi sonuçlar veya ölümle karşılaşıyor. Çünkü erkekler ilk kırık deneyimini genellikle daha yaşlıyken yaşıyor.
Derneğin paylaştığı bilgilere göre osteoporoz, kemikleri aşamalı olarak zayıflatıyor. Kırıklar ayakta durur durumda, hafif bir düşme, çarpma, hapşırmanın ardından, hatta ayakkabı bağcığını bağlamak için eğilmenin sonucunda meydana gelebiliyor.
70 yaşında kadınlarla erkekler aynı oranda kemik kaybediyor
Genç yetişkinlik döneminde erkekler tipik olarak kadınlardan daha fazla kemik kütlesi geliştirse de yaklaşık 30 yaşından sonra yeni kemik oluşmuyor. İskeletteki kemik miktarı azalmaya başlıyor.
Kadınların 50’li yaşlarında menopozu takiben yaşadığı hızlı kemik kütlesi kaybı erkeklerde olmuyor. Ancak 70 yaşına geldiklerinde, erkekler ve kadınlar aynı oranda kemik kütlesi kaybediyor. Her iki cinsiyette de kalsiyum -kemik sağlığı için önemli mineral- emilimi azalıyor. Aşırı kemik kaybı, kemiğin kırılgan hale gelmesine ve kırık olasılığının artmasına neden oluyor.
Aslında kadınları osteoporoz ve kırık riskine maruz bırakan faktörlerin birçoğu erkekler için de geçerli. Erkeklerde en çok dikkat edilmesi gereken iki risk faktörü ise testosteron eksikliği ile prostat kanseri tedavisinde erkeklik hormonlarının baskılanması.
Yaşam tarzından kaynaklı olarak da sigara içmek, aşırı alkol tüketimi (günde iki kadehten daha fazla), kötü beslenme (düşük kalsiyum seviyeleri, günde 600 mg’dan daha az), D vitamini eksikliği veya yetersizliği, fiziksel aktivite-egzersiz yetersizliği, düşük vücut ağırlığına neden olan aşırı egzersiz ve düşük vücut kitle indeksi de önemli faktörler arasında yer alıyor.
Beş adımda daha sağlam kemikler
Yaşamınız boyunca güçlü kemiklere sahip olmak, keyif aldığınız şeyleri daha uzun süre yapmaya devam etmenizi sağlayacaktır. Ayrıca, kırık kemiklerden kaynaklanan acı ve ağrı olmaksızın bakıma ihtiyaç duymadan yaşayabilirsiniz.
Osteoporozu önlemek için doktorların önerileri şöyle: Düzenli egzersiz yapın, kemik sağlığına iyi gelen besinler yiyin, olumsuz yaşam tarzı alışkanlıklarından kaçının, risk faktörlerinizi belirleyin ve reçete edilmişse osteoporoz ilacınızı alın.
Kimler kemik yoğunluğunu ölçtürmeli?
* Klinik risk faktörlerine bakılmaksızın 70 yaş ve üzeri erkekler,
* 50-69 yaş arasındaki kırık için klinik risk faktörler olan erkekler,
* 50 yaş üzerinde kırığı olan erkekler,
* Osteoporoza neden olabilecek hastalığı ya da ilaç kullanımı olanlar,
* Medikal tedavi gereksinimi olan tüm hastalar,
* Tedavide olup monitörize edilecek tüm hastalar,
* Tedavide olmayan, fakat kemik kaybıyla ilgili verileri nedeniyle tedaviye girecek tüm erkekler.
Omurgada çökme nasıl anlaşılır?
Boyunuzu ölçün ve çıkan sonucu geçmiş sonuçlarınızla karşılaştırın. Boyunuz 4 cm’den fazla kısaldıysa, osteoporoz nedeniyle omurga çökme kırıklarınız olabilir.