İran’da İbrahim Reisi’nin cumhurbaşkanlığına seçilmesi İsrail’i rahatsız etti. Reisi’nin şimdiye kadarki en ‘aşırılık yanlısı cumhurbaşkanı’ olduğuna dikkat çeken İsrail uluslararası toplumun da kaygılanması gerektiğini savundu.
Dünkü seçimlerde oyların yüzde 62’sini alarak ipi ilk turda göğüsleyen Reisi İran’ın 8’inci cumhurbaşkanı oldu. Seçmenlerin yüzde 50’sinden azı sandığa gitti. Bu oran, 2017’de yüzde 70’in üzerindeydi. Seçmenlerin çoğunda, ‘İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney’e yakın Reisi’nin kazanacağı baştan belli’ yönündeki görüş hakim olduğu için katılım oranı düşük kaldı.
Reisi, İran devrim lideri Ayetullah Humeyni’nin talimatıyla 1988 yılında hapisteki rejim muhaliflerinin idam kararını veren dört kişilik ‘ölüm komitesi’nde yer almıştı.
Uluslararası Af Örgütü’ne göre heyet 5 bine yakın kişi için idam kararı aldı. Twitter’dan açıklama yapan İsrail Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lior Haiat, İran’daki insan hakları savunucularına dayandırarak bu rakamı 30 binin üzerinde olarak ifade etti ve Reisi’yi ‘Tahran kasabı’ olarak niteledi. Haiat, Reisi döneminde, başta ABD olmak üzere Batılı ülkelerle gerginliğin ve ambargoların temel nedeni nükleer faaliyetlerin artacağını vurguladı.
İran ile İsrail arasında yıllardır ‘gölge savaşı’ yaşanıyor. Karşılıklı ‘misillemeler’in birbirini izlediği geldiği iki ülke arasındaki gerginliğin nedeni de İran’ın nükleer faaliyetleri.
İran, İsrail’i, geçen yıl, nükleer enerji alanındaki üst düzey bilim insanını öldürmekle ve bir uranyum zenginleştirme tesisine saldırmakla suçluyor. İsrail de her fırsatta ülkenin nükleer programının barışçıl olmadığını savunuyor.
‘Devrimci’ hükümet vaadi
Destekçileri kutlama için sokağa dökülürken Reisi çalışkan, ‘devrimci’ ve yolsuzluk karşıtı bir yönetim sergileneceğini, toplumun devlete güvenini güçlendirecek bir hükümet kuracağını söyledi.
2015 yılında ABD ile İran arasında İran’ın nükleer faaliyetlerini kademeli olarak durdurması karşılığında uygulanan ambargoların kaldırılmasını öngören anlaşma ABD Başkanı Donald Trump göreve geldikten sonra ‘bozulmuş’tu. İran’a yeni ekonomik yaptırımlar gelmişti. Geçen yıl seçilen yeni başkan Joe Biden yeni bir anlaşmanın yolunu arayacağını açıklamıştı.
ABD cephesinden de İran halkının özgürce, adil bir seçimde cumhurbaşkanı seçme şansına sahip olmadığı yönünde bir açıklama geldi. ABD dışişleri Reisi döneminde de dolaylı görüşmelerin sürdürüleceğini açıklamakla yetindi.