İHSAN DAĞI 
HDP’nin 7 Haziran seçimlerinde barajı aşması Türkiye’de yeni bir değişim dalgasını tetikleyebilir. Sadece AK Parti’nin iktidar konumu değil, muhalefet çevreleri ve Kürt siyasal hareketinin kendisinin de değişimi mümkün böyle bir sonuç karşısında.
HDP’nin barajı aşmasının en büyük etkisinin mevcut iktidar üzerinde olacağı öngörülüyor. Doğrusu, barajı aşan bir HDP (diğer muhalefet partilerinin de performansına bağlı olarak) mevcut iktidar partisinin meclis çoğunluğuna son verebilir veya AK Parti’yi zayıf bir tek parti iktidarına mahkum edebilir.
Böyle bir HDP’nin AK Parti’nin iktidar konumunu sarsması, Erdoğan’ın başkanlık hayallerine son vermesi ve sonuçta ‘otoriter rejimin kurumsallaşması’nı engellemesi bekleniyor.
Demokrasiye yönelik zedelenen umut canlanabilir
Ancak HDP’nin seçimlerde alacağı sonuç sadece AK Parti’nin iktidar durumunu tanımlayıcı bir yön taşımıyor. Hem Türkiye hem de özelde Kürt siyasal hareketinin geleceği üzerinde oldukça derin bir iz bırakabilir HDP’nin barajı aşarak parlamentoya girmesi.
Öncelikle böylesi bir sonuç, AK Parti’nin statükoyu korumak için bütün devlet aygıtını ve kamu kaynaklarını yedeğine almasına rağmen değişimin devam ettiğini, değişimin aktörlüğünü de ‘yeni muhalefet’in üstlendiğini gösterecektir.
İktidar partisinin maksimalist ve hatta totalist bir yaklaşımla sivil ve ekonomik dinamikleri kendine bağlı ve bağımlı yapma çabasına, geniş medya kontrolüne, devlet aygıtını partinin hizmetine koşan ‘parti-devlet evliliği’ne ve de geniş muhalif kitlelerde değişimin mümkün olduğuna ilişkin inancın iyice yıpranmasına rağmen barajı geçen bir HDP, kendisine oy vermeyen muhalif çevrelerin de değişim umudunu tazeleyecek; dahası, Türkiye’de hala ‘normal yollardan değişimin mümkün olduğunu’ göstererek yarışmacı demokrasiye yönelik son yıllarda zedelenen umudu canlandıracaktır.
HDP, ülkenin yeni çekim merkezi olabilir
Barajı aşan bir HDP’nin ‘Türkiyelileşeceği’ de en çok beklenen sonuçlardan birisi. Kürt siyasal hareketinin HDP ile Türkiye’nin daha geniş kesimlerine ulaşması ve onlarla bir ‘temsil ilişkisi’ne girmesi anlamında doğru bir tespit ve beklenti bu.
HDP’nin barajı aşması, geleneksel olarak Kürt siyasal hareketinin partilerine destek vermeyen 2 milyona yakın yeni seçmenin bu partiye destek vermesi anlamına gelir. Seçimlerde oy oranını bir önceki seçimlere göre yüzde 80-90 civarında artıran bir parti bu trendin devamını ister.
Seçimlerde elde edilen sonuçlar partilerin gelecek politik stratejilerini şekillendirir. HDP de barajı aşacak oy oranına ulaştığında bunu muhafaza etmek, daha ileri taşımak isteyecektir. CHP ve MHP oylarında son seçimlerde açıkça görülen sabitlenme dikkate alındığında oylarını bir önceki seçime göre yüzde 80-90 oranında artıran bir parti Türkiye’nin yükselen partisi, yeni çekim merkezi, alternatif arayışlarının odağı haline gelebilir.
Böyle bir sonucun ardından HDP Kürt siyasal hareketinin partisi olarak kalmakta zorlanabilir, ‘açılım’ politikasının devamına yönelebilir. Barajı aşan HDP bu kararı vermekte zorlanacaktır.
Kitleselleşme eğilimi gösteren, Türkiye’nin her yerinden oy alarak barajı aşan HDP’nin temsil ettiği kitle böyle bir durumda artık sadece Kürt siyasal hareketinin destekçileri değil, tüm seçmen olacaktır. Dolayısıyla HDP’nin barajı aşması ‘Kürt siyasal hareketinin de aktörleri, kurumları ve liderleriyle değişimini gündeme getirecektir.’
Türkiye’yi ‘AK Parti otoriterliğinden kurtaran parti’
Bu bağlamda, HDP’nin barajı aşması, Kürt siyasal hareketinin ‘parti ayağı’nda hep varolagelen veya bilerek önemsizleştirilen ‘liderlik’ sorununu da ele almayı gerektirecektir. HDP’nin eş başkanlarından Selahattin Demirtaş, giriştiği diyaloglar ve geliştirdiği dille toplumun farklı kesimlerine ulaşmayı başarabilen, seçim siyasetinde parti liderleri için değerli bir özellik olan ‘bizden biri’ imajını taşıyabilen bir lider.
Bu özellikleriyle de eğer HDP barajı aşarsa bunda esaslı bir rolü olacak, böyle bir durumda da Demirtaş’ın liderliği (eşbaşkanlık modelinden vazgeçmeksizin) güçlenecektir. Kürt siyasal hareketi buna hazır mı?
Barajı aşan bir HDP’nin belli bir düzeyde İmralı ve Kandil’den ‘bağımsızlaşması’ da söz konusu olabilir; parti, silahların sustuğu yeni dönemde Kürt siyasal hareketi içinde ‘aktörlüğünü’ etkinleştirebilir.
Bu, çözüm sürecinde HDP’nin ‘muhataplığı’nın güçlenmesi ve varılan çözümün Türkiye genelinde kabulünü kolaylaştırabilir. Barajı aştığı ve AK Parti’nin tek başına iktidar olacak meclis çoğunluğuna ulaşamadığı bir durumda HDP otoriterleşmeyi durduran parti olarak AK Parti karşıtlarının önemli bir kesiminin sempatisini kazanacaktır.
Böyle bir durumda HDP, Türkiye’yi ‘AK Parti otoriterliğinden kurtaran parti’ görüntüsüyle MHP’lisinden CHP’lisine geniş kesimlerle yeni bir ilişki kurabilir.
Barış fikri CHP ve MHP tabanında daha çok karşılık bulabilir
Böyle bir algı seçim sonrasında iktidarda kim olursa olsun barış süreci için olumlu bir ‘yeni toplumsal zemin’ inşa edilebilir. AK Parti tabanının bir kesimi liderlerinin barış sürecinde yer almasıyla barışa ve barış için müzakereye olumlu bir tutum geliştirdi. ‘AK Parti’yi durduran HDP’ algısı ve seçim sonrası HDP’nin politik liderliği barış fikrinin CHP ve MHP tabanında da daha çok karşılık bulmasına kapı aralayabilir.
Bütün bu öngörüler fazlasıyla ‘iyimser’ olabilir. Ama bunları test etmenin yolu HDP’nin seçim barajını aşması.
Peki, aşabilir mi HDP barajı?
Evet, eğer statükonun değişimini isteyenler bunun mevcut tek yolunun HDP’nin barajı aşması olduğunu düşünürlerse…