Hukukçulara göre ev sahipleri, dairelerini site yönetimlerinden izin almadan günlük kiraya verebilir. Diğer taraftan kiracılar da eğer sözleşmelerinde özel olarak yetki varsa kaldıkları yeri bir başkasına kiralayabilirler. Ancak alt kiraya verme yetkisi yoksa başkasına kiraya veremezler.
Kiracılarını tahliye etmekte veya kira ücretini piyasa koşullarına çıkarmakta zorlanan ev sahipleri için günlük ya da kısa süreli kiralama da artık cazip bir yol gibi görünüyor. Bu tarz kiralamalar tatil siteleri, İstanbul, Ankara gibi büyük kentlerde yaygınlaşırken birçok yeni sorun da yaşanıyor.
Peki bu kiralamalar kanunlara uygun mu?
Hürriyet yazarı Oya Armutçu, bugünkü ‘Ev sahibi günlük kiralama yapabilir mi?’ başlıklı yazısında Avukat Şeref Kısacık’ın konuyla ilgili yanıtlarını aktardı. Armutçu’nun yazısından bazı soru cevaplar şu şekilde:
Ev sahipleri site yönetiminden izin almadan dairelerini günlük ya da kısa süreli kiraya verebilir mi?
*Evet verebilirler. Bağımsız bölüm malikinin evini konut amaçlı kullanmak üzere kiraya vermesini diğer malikler ve apartman-site yönetimleri engelleyemez. Aksi düşünce, mülkiyet hakkına müdahale olur ki yöneticilerin böyle bir hak ve yetkisi yoktur.
Kiracılar kendi kiraladıkları dairenin bir odasını günlük kiraya verebilirler mi?
*Kiracılar, kendi kira sözleşmelerinde özel olarak yetki varsa kiracı oldukları yeri bir başkasına kiralayabilirler. Alt kiraya verme yetkisi yoksa başkasına kiraya veremezler. Ancak, bu durum ev sahibi ile kiracı arasındaki bir sorundur. Kiraya veren, sözleşmeye aykırılıktan tahliye davası açabilir. Yöneticinin bu konuda kiracıya veya kiracının kiracısına kira ilişkisi açısından müdahale etme hak ve yetkisi yoktur.
Maliye ve diğer kamu kurumları günlük kiralamaya nasıl bakıyor?
*Maliye, kısa süreli kiralamalarda uzun süreli kiralara göre daha fazla gelir elde edildiği yaklaşımı ile bu kira gelirlerini diğer kira gelirinden ayırıp “gayrimenkul sermaye iradı/kira geliri” olarak vergilendirilmeme, bu geliri “ticari kazanç” olarak görme eğilimindedir. Bu yaklaşımdan yararlanılarak, burası ticari bir işletme niteliği kazanmıştır, artık işyeri sayılır. YP’de de “Mesken olarak kayıtlı yerler, işyeri olarak kullanılamaz” düzenlemesi yapılabilir. Çünkü, maliye o bağımsız bölümü kullananları kiracı gibi değil müşteri gibi görüyor-görebilir. Yazarkasa bulundurma/defter tutma yükümlülüğü getirebilir. Bu da o daireyi işyeri kapsamına sokma konusunda mahkemelerde güçlü bir delil olarak da kullanılabilir.
Günlük kiralamalar, işyeri açma ve çalışma ruhsatına tabi midir?
*Bu konudaki yönetmelik uyarınca günlük-kısa süreli kiralanan yerlerin aslında pansiyon hizmeti verdiği, dolayısıyla işyeri statüsüne girdiği söylenebilir. İşyeri statüsüne girdiği için de YP’ye, “Daireler işyeri olarak kullanılamaz” şeklinde konulacak yasak işe yarayabilir. İşyeri Açma Ve Çalıştırma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 5/1-b maddesi tapuda mesken olarak kayıtlı bağımsız bölümlerde sinema, tiyatro, kahvehane, dans salonu, fırın, lokanta, boyahane, dükkân, galeri ve çarşı gibi işyerlerinin açılabilmesi için tüm kat maliklerinin oybirliğiyle karar almasını öngörmektedir. Kısa süreli kiralanan yerler de işyeri kapsamında değerlendirilerek, işyeri açma ruhsatına tabi tutulabilir. Bunun örnekleri de görülmeye başlanmıştır. Zabıta müdürlükleri tarafından kaymakamlıklarca oluşturulan otel, pansiyon ve günübirlik kullanılan evlerin denetlenmesi ile ilgili oluşturulan komisyonlar tarafından denetlemeler yapılmaya başlanmıştır.
Nasıl engellenir?
*Eğer apartman-site Yönetim Planları’nda “Tapuda mesken olarak kayıtlı yerler, hiçbir şekilde işyeri olarak kullanılamaz, işyeri olarak kiralanamaz, günlük kiraya verilemez” diye hüküm konulursa günlük kiraya verme kesin olarak engellenebilir.