Orta Amerika’nın kuzeydoğu kıyısındaki Karayiple ülkesi Belize’de iki antik Maya kazı alanında ortaya çıkarılan evler, o dönemdeki servet eşitsizliğine ışık tuttu. Araştırmacılar servet dağılımındaki eşitsizliği despot liderliğe bağladı.
Arkeologlar Uxbenká şehrinde 180, Ix Kuku’il şehrinde 93 evin kalıntılarını inceledi. İki şehir İÖ 250-900 yıllarındaki Klasik Maya döneminin önemli yerleşim merkezlerindendi.
Bu dönemde Mayalar piramitler, heykel ve resim yapmış, hiyeroglif yazı, takvim yapımı ve matematik gibi alanlarda ustalaşmıştı.
Araştırmacılar servet dağılımındaki eşitsizliği büyük ve küçük evlere ve yapıların doğası ve boyutuna dayalı olarak analiz etti.
PLOS ONE dergisinde yayınlanan araştırmanın başyazarı arkeolog Amy Thompson servet eşitsizliğinin büyük evler ve şehrin merkezinden uzaktaki küçük evlerde bölgenin her yanına dağıldığını belirtti.
Elde edilen bulguların antik zamanlardan günümüze toplumlardaki servet eşitsizliğine ışık tuttuğu belirtildi.
Araştırmanın bir diğer yazarı New Mexico Üniversitesi’nden antropoloji profesörü Keith Prufer yönetim despotlaştıkça servet eşitsizliğinin arttığını belirterek şunları söyledi: “Gelir eşitsizliği tüm antik toplumlarda ayırt edici bir özellik olarak karşımıza çıkar ve kökeni gıda üretiminin gelişimine dayanır. Belli kesimler tarımsal kaynaklarının orantısız şekilde paylaşımını kontrol ederken diğerleri zorla veya ikna yoluyla servet eşitsizliğini artırmak için işgücü ve mal sağlamak durumunda kalır.”
Araştırma despot yönetimlerin yerel halkın desteğine bağımlı olmadığını, dolayısıyla insanların refah düzeyini umursamadığını da ortaya koydu.