Rakı üzerindeki 60 liralık vergiyle 70’lik büyük rakının fiyatının fiyatının 93 lirayı bulmasının ardından ‘evsel kullanım amaçlı etil alkol’ üreten şirketin satışları patladı.
Fotoğraf: Reuters
Dünya’dan Özlem Ermiş Beyhan’ın haberine göre, Antalya merkezli üretici firmanın tamamen yasal olan ürünü Kurban Bayramı’nda yok sattı. Son 10 yılda vergilerle fiyatı dört kata yakın artan rakının tüketiminde ciddi bir düşüş dikkat çekiyor. Bu düşüşte kayıt dışına yönelme ve evde üretimin etkisinin de önemli olduğu belirtiliyor.
Üretim süreci 15 dakika
‘Evsel kullanım amaçlı tarımsal kökenli etil alkol’ ibaresiyle satılan ürün hacmen yüzde 96 alkol içeriyor. Ürünün etiket fiyatı 47.10 lira. Bu ürünün suyla seyreltilmesi ve anason yağı ile aromalandırılması, son olarak da şeker katılmasıyla 70’lik rakı yaklaşık 20 liraya mal oluyor. Üretim süreci 15 dakika gibi kısa bir sürede tamamlanıyor. Rakı tüketen vatandaşlar üretim formüllerini birbiriyle paylaşırken, konu kulaktan kulağa hızla yayıldı
Etil alkolün piyasaya arzına dair TAPDK tebliğinde şu madde yer alıyor: “Gıda hazırlanması gibi kullanımlar için; gıda alkolü olarak tüketime sunulan denatüre edilmemiş alkoller, sadece alkol üretim tesisinde veya bu konuda gerekli üretim iznini almış uygun distile alkollü içki üretim tesisinde 70 cl veya 1 litrelik cam şişelerde ambalajlanır veya ambalajlı olarak ithal edilir. Yetkili alkol veya söz konusu alkollü içki dağıtım firmaları eliyle piyasaya arz edilen bu alkol, dağıtım zincirinde yer alan kurumdan alınmış satış belgesini haiz toptan ve perakende satıcılar eliyle tüketime sunulur.”
Denatüre; alkolün gıdada kullanılmaması için içine rahatsız edici aroma katılması anlamına geliyor. Evsel kullanım amaçlı alkoller denatüre edilmiyor.
‘Evsel kullanım amaçlı etil alkol’ pancar melasından üretiliyor. Türkiye’de çok sayıda firmanın etil alkol ithal etme veya üretme izni bulunuyor. Etil alkol ilaç sanayiinden PVC sanayiine, silah üretimine kadar farklı alanlarda kullanılıyor.
Bakan da tepki göstermişti
Ürünle votka ve viski de üretilebiliyor ancak ürünün doğru şekilde seyreltilmemesi halinde sağlık sorunları yaratabileceği uyarıları yapılıyor.
TAPDK verilerine göre rakı satışları son dört yılda 10 milyon litre azaldı. 2012’de 44.6 milyon litre olan rakı satışı 2016’da 35.4 milyon litreye düştü. Rakının üzerindeki vergi 2006-2016 arasındaki dönemde yüzde 265 arttı. Son olarak bu yılın temmuz ayında yapılan düzenlemeyle 70’lik rakı üzerinden alınan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) 46.72 liradan 50.37 liraya yükseldi. İçkide ÖTV üzerinden ayrıca yüzde 18’lik KDV alınıyor. Bir şişe 70’lik rakıdan tahsil edilen KDV de 8.4 liradan 9.06 liraya yükseldi. Böylece 93 lira olan 70’lik rakıya ödenen bedelin 60 lirası vergi oldu.
Maliye Bakanı Naci Ağbal da temmuz ayında yaptığı açıklamada alkollü içeceklerde vergi oranlarının çok yüksek seviyede olduğunu söylemişti.