Dünyanın dört bir yanında yaşayan veganlar, hayvansal temelli ürünleri reddederek de yaşanabilir bir dünyanın yaratılabileceğine dikkat çekmek için her yıl 1 Kasım’da veganlığı kutluyor.

Dünya Vegan Günü, hayvan hak ve özgürlüklerine dair toplumsal farkındalık yaratmak, vegan felsefesinin ve yaşam tarzının hayvanların, insanların ve gezegenin iyiliği için yaygın bir şekilde benimsenmesini sağlamak için 1994’ten bu yana her yıl 1 Kasım’da kutlanıyor.
Veganlık nedir? Veganlar nasıl yaşar ve beslenir? Aklınıza gelebilecek soru cevapları yedi maddede derledik.
Veganlık nedir?
Veganlık ya da veganizm hayvanların gıda, giyim ya da başka amaçlar uğruna maruz kaldıkları sömürü ve zulmün her türlüsüne karşı çıkan bir yaşam biçimidir. Vegan kelimesi ilk kez 1944 yılında The Vegan Society’nin kurucularından Donald Watson tarafından ortaya atıldı. Donald Waton veganlığı şu şekilde tanımlıyordu:
“Veganlık hayvanlar alemine dair sömürü ve zulmün tüm biçimlerini dışlamanın ve yaşamı gözetmenin yoludur. Et, balık, kümes hayvanı, yumurta, bal, hayvansal süt ve türevlerini dışlayıp bitkiler aleminin ürünleriyle yaşamayı ve tamamen ya da kısmen hayvanlardan üretilen tüm ticari malların alternatiflerini kullanmak şeklinde pratiğe dökülür.”
Veganlar nasıl beslenir?
Vegan beslenme tarzında kırmızı ve beyaz et, balık ve deniz ürünleri, süt ürünleri, yumurta, bal, polen gibi arı ürünleri, hayvansal kaynaklı ürünler tüketilmez. Genellikle yeşil yapraklı sebzeler, taze meyveler, tohumlar, tahıllar, baklagiller, badem sütü, hindistan cevizi sütü ve soya sütü gibi tamamen bitkisel kaynaklı gıdalar tüketilir.
Veganlar kaça ayrılır?
Geleneksel veganlar ya da tutarlı veganlar, sadece bitki temelli gıdaları tüketmelerinin yanı sıra tüm hayvan deneylerine, avcılığa, sirklerdeki hayvanlar, atlı sporlar, köpek yarışları gibi hayvanların kötüye kullanıldığına inandıkları eylemlere ve hayvanat bahçeleri, akvaryum gibi hayvanların sömürüldüğü tesislere de karşıdırlar.
Fakat veganlar da kendi aralarında ayrılıyor. Bazıları hiçbir hayvansal gıda tüketmemenin yanı sıra 46 derecenin üzerinde pişmiş gıdaları da tüketmeyenler. Bazıları belirli bir kurala bağlı kalmadan, tamamen kendi inisiyatifine göre hayvansal kaynaklı gıdaları tüketmiyor.
Vegan Günü ne zamandan beri kutlanıyor?
Dünya Vegan Günü 1994’ten beri kutlanıyor. Kutlamayı başlatan isim merkezi Britanya’daki Vegan Birliği’nin o dönemde başkanı olan Louise Wallis. Wallis, birliğin 50’inci kuruluş yıldönümünde 1 Kasım’ı Dünya Vegan Günü ilan etmişti.
2011’deki konuşmasında şunları söylemişti: ”Birliğin 1944’te kurulduğunu biliyorduk ancak tam tarihini bilmiyorduk. 1 Kasım’ın uygun olduğunu düşündük. Bu tarihi seçmemizin kısmen nedeni Ölüler Günü, Cadılar Bayramı ve Samhain’in (hasat mevsiminin sonu ve kışın başlangıcının kutlandığı festival. Kelt tanrılarına kurban olarak hayvanları ve mahsulleri yakarlardı.)”
En çok vegan nüfusa sahip ilk beş ülke hangisi?
worldpopulationreview.com’un verilerine göre sırasıyla Britanya, Avustralya, İsrail, Yeni Zelanda ve İsviçre.
Türkiye’deki veganların gündelik hayatını kolaylaştıran şehirler, bölgeler nereler?
‘50 Maddede Veganlık’ kitabının yazarlarından Hazal Yılmaz Diken’e verdiği söyleşide İstanbul’un önde geldiğini belirtmişti: “Moda, Cihangir, Kurtuluş’ta gezdiğinde, vegan dükkanlar, tantuniciler, dönerciler, kasaplar bile karşına çıkabiliyor artık. Pek çok yerel marka vegan peynir ve süt üretimine başladı. Türkiye’de bu konuda farkındalıklar gelişiyor. Özellikle Ege ve Akdeniz, otları, zeytinyağı, sebzeleri, meyveleriyle veganlar için cennet.”