BM bünyesindeki Hükümetler Arası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), açıkladığı yeni raporda iklim değişikliğinin ‘yaygınlaştığı, hızlandığı ve yoğunlaştığı’ uyarısında bulundu.
66 ülkeden 234 bilim insanının beş yıllık çalışmayla hazırladığı altıncı raporda küresel ısınmayla birlikte sıcak hava dalgalarının artacağı, sıcak mevsimlerin uzayacağı, soğuk mevsimlerin ise kısalacağı vurgulandı. Ayrıca sera gazı emisyonlarının bu şekilde devam etmesi halinde on yıldan biraz uzun bir süre içinde önemli bir sıcaklık sınırının kırılabileceği öngörülüyor.
‘İklim Değişikliği 2021: Fizik Biliminin Temeli’ başlıklı rapor, 6 Ağustos Cuma IPCC üyesi 195 üye ülke tarafından sanal ortamda düzenlenen oturumda onaylandı.
İkinci kısmı 2022’de yayınlanacak raporda, “İklimde gözlemlenen değişikliklerin çoğu, yüz binlerce yıl değilse de binlerce yıldır görülmedi ve örneğin devam eden deniz seviyesinin yükselmesi gibi, halihazırda etkin olan (harekete geçen) bazı değişiklikler, yüzlerce ila binlerce yıl boyunca geri döndürülemez (geri dönüşü yok)” ifadesi yer aldı.
Karbondioksit (CO2) ve diğer sera gazlarının emisyonlarındaki güçlü ve sürekli azalmaların iklim değişikliğini sınırlayacağının altı çizilen raporda, “Hava kalitesi için faydalar hızla gelse de IPCC’ye göre küresel sıcaklıkların istikrara kavuşması 20-30 yıl sürebilir” öngörüsünde bulunuldu.
Gelecek on yıllarda 1,5 santigrat derecelik küresel ısınma seviyesini geçme ihtimaline ilişkin yeni tahminler sunan raporda, “İklim değişikliğinde ani, hızlı ve büyük ölçekli azalmalar olmadıkça, sera gazı emisyonlarını, ısınmayı 1,5 santigrat derece, hatta 2 santigrat dereceye kadar sınırlama hedefi ulaşılmaz olacaktır” ifadesi kullanıldı.
‘Değişiklikler ilave ısınma ile artacak’
IPCC Çalışma Grubu Eş Başkanı Valerie Masson-Delmotte, raporun iklim değişikliğine ilişkin gerçeğin yansıması olduğunu vurgulayarak, “Artık nereye gittiğimizi, ne yapılabileceğini ve nasıl hazırlanabileceğimizi anlamak için gerekli olan geçmiş, şimdiki ve gelecekteki iklimin çok daha net resmine sahibiz” bilgisini paylaştı.
“Yaşadığımız değişiklikler ilave ısınma ile artacak” ifadesini kullanan IPCC’nin diğer eş başkanı Panmao Zhai de iklim değişikliğinin zaten dünyadaki her bölgeyi çeşitli şekillerde etkilediğine işaret etti.
‘Yazlar uzun, kışlar kısa geçecek’
Raporda ayrıca gelecek on yıllarda iklim değişikliklerinin tüm bölgelerde artacağını öngörürken, 1,5 santigrat derece küresel ısınmayla sıcak hava dalgalarının artacağı vurgulanan raporda, sıcak mevsimlerin uzun, soğuk mevsimlerin ise kısa olacağı kaydedildi.
İklim değişikliğinin ‘yaygın, hızlı ve yoğun’ olduğu uyarısında bulunulan raporda, ayrıca 2 santigrat derece küresel ısınmada aşırı sıcaklıkların tarım ve sağlık için kritik tolerans eşiklerine daha sık ulaşacağını gösterdiği kaydedildi.
Bilim insanları, ‘dönüm noktası’ olarak belirledikleri çalışmanın, insanlığının iklim üzerindeki etkisinin ‘gerçek bir beyanı’ olduğunu vurguladı.
Öne çıkan bazı tespitler şöyle oldu:
- Küresel yüzey sıcaklığı 2011-2020 arasındaki on yılda 1850-1900 arasındakinden 1,09 derece daha yüksek seviyedeydi.
- Son beş yıl, 1850’den bu yana kaydedilen en sıcak yıllar oldu.
- Son zamanlarda deniz seviyesindeki yükselme oranı, 1901-1971 ile karşılaştırıldığında neredeyse üç katına çıktı.
- 1990’lı yıllardan bu yana buzulların eriyerek küresel olarak geri çekilmesinin ve Arktik deniz buzundaki azalmanın ana itici gücü büyük olasılıkla (yüzde 90) insan etkisiyle.
- Sıcak hava dalgaları da dahil olmak üzere aşırı sıcakların 1950’lerden bu yana daha sık ve yoğun hale geldiği, soğuk hava olaylarının ise daha seyrek ve daha az şiddetli hale geldiği neredeyse kesin.
‘İnsanlık için kırmızı kod’
BM Genel Sekreteri António Guterres, “Bugün açıklanan rapor insanlık için kırmızı bir koddur” dedi.
Guterres, şunları söyledi: “Şimdi güçlerimizi birleştirirsek, iklim felaketini önleyebiliriz. Ancak raporun açıkça gösterdiği gibi, gecikmeye ve mazeretlere yer yok. İnsan etkisinin atmosferi, okyanusları ve toprağı ısıttığı kesindir.”
Birleşmiş Milletler ile Dünya Meteoroloji Örgütü’ne üye ülkelerden oluşan İklim Değişikliği Hükümetler Arası Paneli (IPCC) beş ila yedi yılda bir dünyanın iklim sisteminin geldiği durumla ilgili değerlendirme raporları hazırlayarak duyuruyor. Bu raporlardan ilki 1990, ikincisi 1996, üçüncüsü 2001, dördüncüsü 2007, beşincisi ise 2013 ve Eylül 2014 arasında parçalar halinde yayınlandı.
Son rapordan bu yana hem sera gazı emisyonları hem de ortalama küresel sıcaklık tırmanmaya devam etti
