Bloomberg ajansı, Türkiye’deki şirket ve holding sahiplerinin veliahtlarının yatırımlar tercihlerini inceledi: Gelenekselden uzaklaşıp startupları ve risk fonlarını tercih ediyorlar.
Ajansın öne çıkardığı isimlerden biri Yıldız Holding’in kurucusu Sabri Ülker’in torunu Yahya Ülker. Ülker, yerel girişimleri ve risk sermayedarlarını destekleyerek geleneksel işlerden farklı bir yere yöneldi. Ülker, girişimlere ve risk sermayesi fonlarına yatırımda bulunmak için 50 milyon dolarla Yıldız Ventures’ı kurdu. Firma, o zamandan beri İstegelsin, Earlybird Venture Capital ve Revo Capital gibi girişim sermaye fonları dahil olmak üzere birçok e-ticaret girişimini destekledi.
Yahya Ülker, iş ortamının hızla değiştiği için Yıldız Ventures’ın ‘çevik ve cesur bir şekilde’ hareket etmesi gerektiğini söyledi. Şirket, bundan dolayı, sinerji yaratmak için e-ticaret, perakende ve gıda sektörlerindeki girişimlere odaklanıyor.
Bloomberg’e göre Yahya Ülker, sermayesini alışılagelenin dışındaki yatırımlara aktaran üçüncü nesil holding veliahtlarından sadece biri. Ajansa göre özel sermayenin girişim yatırımlarına yönelmesiyse tesadüf değil. Pandeminin ardından gelen 2021’deki talep patlamasından sonra dünya ekonomisi, tedarik zincirleri ve bölgesel sorunların da etkisiyle enflasyonun yükseldiği bir ortama girdi. Merkez bankalarıysa buna faiz artırarak karşılık veriyor. Bu da sanayi üretiminde daralma beklentilerini beraberinde getiriyor.
İstatistiklere göre küresel girişim finansmanı son üç ayda yüzde 34 düşüşle 74,5 milyar dolara geriledi. Bu, son dokuz çeyrekteki en düşük seviye. Buna rağmen, Türk startupları yılın ilk dokuz ayında risk sermayesi fonlarından, özel sermaye fonlarından ve aile şirketlerinden 1,5 milyar dolarlık rekor bir yatırım çekti.
Risk sermayedarları artıyor
Veri platformu Magnitt’e göre, Türk girişim sermayesi fonları, 2022’nin ilk yarısında geçen yılın toplam tutarının yüzde 75’inden fazlasını topladı. Ülkedeki aile şirketi liderliğindeki risk sermayedarlarının sayısı da son altı yılda dört kattan fazla arttı.
2010’da Koç Holding, yatırım için 110 milyon dolarla ülkenin en büyük kurumsal girişim sermayesi fonu Inventram’ı kurdu. Nasdaq listesinde yer alan online alışveriş sitesi hepsiburada.com’un kurucusu Hanzade Doğan Boyner de, Londra merkezli D4 sermaye fonunu 100 milyon dolara kurarken İnci Holding’in Vinci yatırım fonu, kurulduğu 2018’den beri 50 milyon dolar topladı.
New York merkezli Compose Sermaye Girşimi’nin kurucusu Cem Kemal Mimaroğlu, Türkiye’nin holding ve aile şirketlerinden giderek daha fazlası risk sermayesine yöneldiğini söylüyor. Mimaroğlu, yine de Türkiye’nin, muhafazakar ve vizyonu kısıtlı kurumsal kültür ve öngörülemeyen ekonomiden dolayı bunu geç takip ettiğini söylüyor.
Ekonomik sorunlara rağmen destek almaya devam
Getir, Insider ve Dream Games’in yılın başlarındaki mega anlaşmalarının ardından, yatırımlar keskin bir şekilde düştü. Magnitt’in CEO’su Philip Bahoshy’ye göre, Türk sermaye fonları, diğer gelişmekte olan girişim pazarlarına kıyasla ilk üç ayın ikinci çeyreğinde en büyük düşüşü gördü. İşten çıkarmalar ve düşen hisse fiyatları gibi zorluklara rağmen, Türkiye’deki girişimlerin çoğu dünyanın en büyük yatırımcılarından bazılarının desteğini yine de almayı başardı. Mimaroğlu’na göre de yatırımlarda düşüş var ama bu Avrupa ve ABD’den daha az bir düşüş.
Ülkenin bu yıl şimdiye kadarki en büyük anlaşmasında, market dağıtım uygulaması Getir, Mubadala Yatırım ve Tiger Global Management dahil olmak üzere yatırımcılardan 768 milyon dolar topladı ve 11,8 milyar dolar değerleme sağladı. Getir’in yatırımcılarından biri de Özyeğin ailesinin kurduğu Finberg’di. Bu girişim fonu, Getir ve bir başka Türk startup United Payment’tan iki kısmi çıkışta, ilk yatırımının 10 katınını kazandı.
E-ticaret platformu Trendyol, Softbank Group Corp. ve Abu Dhabi’s ADQ dahil olmak üzere yatırımcılardan 1,5 milyar dolar aldıktan sonra 16,5 milyar dolar değerleme ile Türkiye’nin en büyük girişimi oldu.
Startup ekosistemini takip eden ve veri toplayan ‘startups.watch’ isimli sitenin kurucusu Serkan Ünsal’a göre de, ne olursa olsun, risk sermayesi, geleneksel şirketlerin onlarca yılda kazandığı parayı birkaç yılda kazanma potansiyeline sahip, bu da aile şirketlerinin iştahını kabartıyor.
