Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’nin geçerli oturma izni olmasına rağmen ‘zorla kendi ülkesine sınır dışı ettiği’ Suriye vatandaşı bir kişinin davasında hak ihlali olduğuna hükmetti.
Euronews Türkçe’nin aktardığına göre Muhammed Fevzi Akad isimli Suriye vatandaşının 2018’de Türkiye’de geçerli bir ikamet iznine sahip olduğu ve kendisine ‘geçici koruma’ statüsü verildiği belirtilen kararda, şahsın Yunanistan’a geçmeye çalıştığı sırada Meriç Nehri yakınlarında gözaltına alındığı belirtildi.
Akad’ın daha sonra ‘gönüllü geri dönüş’ adı altında Türkiye makamları tarafından Suriye’ye ‘zorla ve hukuka aykırı olarak sınır dışı edildiği’ kaydedildi.
Kararda, “Geçerli ikamet iznine sahip bir Suriye vatandaşının zorla geri gönderilmesi Türk hukukunu ihlal etmiştir” dendi.
Mahkeme, Türkiye’yi 9 bin 750 avro manevi tazminata ve 2 bin 500 avro da masraflar olmak üzere Akad’a 12 bin 250 avro (224 bin 175 TL) ödenmesine karar verdi.
3’üncü maddeden iki ihlal
Akad’ın başvurusunu değerlendirdiğini ve oy birliğiyle bu süreçte hak ihlalleri tespit edildiği belirtilen mahkemenin değerlendirmesi şöyle: “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3’üncü maddesinin (insanlık dışı veya aşağılayıcı muamele yasağı) iki ihlali yaşandı. Bunlar, şahsın Suriye’ye gönderilmesi nedeniyle ve (2) şahsın Edirne’den Hatay’a nakli sırasında kelepçelenmesi.
Mahkeme, şahsın Suriye’de 3’üncü maddeye aykırı bir muameleye maruz kalma riskiyle karşı karşıya olduğuna ve Türk makamlarının gerçekleri bilerek kendisini Sözleşme’ye aykırı bir muamele riskine maruz bıraktığına inanmak için önemli gerekçeler gösterildiğine karar vermiştir. Mahkeme ayrıca, şahsın yaklaşık 20 saat süren otobüs yolculuğu sırasında diğer Suriyelilerle birlikte kelepçelenmesinin aşağılayıcı muamele anlamına geldiğine karar vermiştir.”
‘Özgürlük ve güvenlik hakkı ihlal edildi’
Danimarkalı Yargıç Jon Fridrik Kjølbro başkanlığındaki yedi kişilik jüri heyeti tarafından yayınlanan karar açıklamasında şu ifadeler de yer aldı:
“Mahkeme, şahsın Suriye’ye gönderilmesine itiraz edememesi nedeniyle, 3’üncü madde ile bağlantılı olarak 13’üncü maddenin (etkili başvuru hakkı) ihlal edildiğine karar vermiştir.
Mahkeme, Türk makamlarının, başvuranın Suriye’ye zorla geri gönderilmesine itiraz etmek için Türk hukuku tarafından öngörülen hukuk yollarından yararlanma fırsatını reddettiğini kaydetmiştir.
5’inci maddenin (Özgürlük ve güvenlik hakkı) ihlal edildiğine karar vermiştir.
Mahkeme, başvuranın Meriç’te Yunanistan sınırına yakın bir yerde tutuklanmasından Suriye’ye gönderilmesine kadar geçen sürede özgürlüğünden mahrum bırakıldığını tespit etmiştir.
Mahkeme, sınır dışı edilmek üzere olan kişilerin gözaltına alınmasıyla ilgili olarak iç hukukta öngörülen yasal güvencelere uyulmadığını kaydetmiştir.”
