EMRE ZOR
@zor_emre01
“Ben değil başkası aday olmalıydı ama ne yazık ki kimse çıkmadı” diyor ABD Başkanı Joe Biden’ın İstanbul doğumlu rakibi Cenk Uygur.
53 yaşındaki Uygur, 2024 ABD başkanlık seçimlerinde Joe Biden’a karşı adaylığa soyunan üç Demokrat Partiliden biri.
‘Genç Türkler’in sunucusu Cenk Uygur. Fotoğraf: Youtube.
Siyaset yorumcusu, sunucu ve siyasetçi…
Türk kökenli ABD vatandaşı Uygur, ‘Genç Türkler’ (The Young Turks) adlı haber programının kurucusu ve sivri dilli sunucusu olarak tanınıyor.
ABD’li sosyalist Senatör Bernie Sanders, ‘Genç Türkler’ için ‘‘Kongrede muhtaç olduğumuz ses’’ diyor.
Biden’ın yenileceğinden emin
Uygur, politikalarını desteklediği Biden’ın 2024’te eski başkan Donald Trump’a yenileceğinden emin: ‘‘Trump’a karşı kazanma ihtimali en iyi ihtimalle yüzde 10. Ön seçimlere dört ay kaldı. Gidişatı değiştirmeliyiz.’’
Bu yüzden ekim başında Biden’a rakip olacağını duyurdu ve seçim kampanyası için şimdiden 250 bin dolardan fazla topladı.
Seçim vaatleri, bir diğer Demokrat aday Marianne Williamson’la da benzer: Daha yüksek asgari ücret, kamu sağlık sigortası imkanı ve ücretli izin hakkı.
Tabii modern dünyada seçmen nezdinde vaatlerden ziyade siyasilerin tarzı, geçmişi ve imajı ön planda.
Uygur bu ‘ilerici’ politikaları dünya görüşündeki keskin değişimden sonra desteklemeye başladı. Öyle ki geçmişte kendini ‘sıkı bir Cumhuriyetçi’ diye tanımlıyordu.
Artık kendini ‘ilerici’ olarak tanımlıyor, yakasını geçmişinden kurtarabildiği kadar…
Üç büyük engel
Uygur’un önünde birtakım engeller var: ABD Anayasası, geçmişteki söylemleri ve medya.
1978’de ailesiyle İstanbul’dan ABD’nin New Jersey eyaletine göçtüğünde henüz sekiz yaşındaydı.
İlk engel tam da hikayesinin başında çıkıyor Uygur’un karşısına. Çünkü ABD Anayasası’na göre, bir kişinin başkan olabilmesi için ‘doğuştan’ ABD vatandaşı olması gerekiyor.
Uygur, ‘25 milyon Amerikalının prangası’ diye nitelediği bu yasayı, aday olabilmek için ABD Yüksek Mahkemesi’ne taşıyacak.
Davanın kendi lehine sonuçlanacağına inanıyor: ‘‘Seçmenler endişelenmesin, mahkeme bu sorunu bir şekilde çözecektir.’’
Ayrıca bizzat bu hukuk mücadelesini aday olmak için yeterli sebep görüyor.
‘Cinsiyetçi’ yazıları
Müslüman bir ailede yetişen Uygur, liseden kıl payı mezun oldu ve işletme okumak üzere Pennsylvania Üniversitesi’ne girdi. Burada, henüz 21 yaşındayken, okul gazetesinde kaleme aldığı köşe yazıları bugün hala peşinde.
Bir yazısında siyahlara ve azınlıklara uygulanan pozitif ayrımcılığa karşı çıkarken, diğerinde kampüsteki feministlere ‘‘Anita Hill’i (ABD’li hukukçu-yazar) haminiz yaptınız’’ diye çıkışıyordu.
Dahası kampüsteki tecavüz tartışmalarının erkekleri korkuttuğundan yakınıyordu.
2002’deyse bir blog yazısında kadınlar için şöyle diyordu: ‘‘Genleri açıkça kusurlu. İnsan ırkının barışçıl ve verimli ilerlemesi için yeterli sıklıkta seks yapmak istemeyen, kötü tasarlanmış varlıklar.’’
Aynı yıl, kurucusu olduğu ‘Genç Türkler’ programı radyo yayınına başladı.
Program, ‘Ermeni soykırımı’yla suçlanan ‘Jön Türkler’in adını taşıdığı için ABD’deki Ermenilerce topa tutuldu.
Geçmiş söylemlerinden yakası sıyrılmıyor
Uygur’un internetten yayın yapan en büyük haber programı dediği ‘Genç Türkler’in Youtube’da yaklaşık 6 milyon takipçisi, 5 milyar izlenmesi var.
Programın 2013’teki bir bölümünde, erkeklerin oral sekse izin verme ihtimaline göre kadınları 10 üzerinden ‘puanlamıştı.’
Dahası hayvanlarla cinsel ilişkinin yasallaşması gerektiğini savunmuş ve beyaz üstünlükçü isimleri programında ağırlamıştı.
Uygur’un 2015’te ırkçı örgüt ‘Ku Klux Klan’ın eski lideri ve neo-Nazi David Duke’u konuk alması epey eleştirilmişti.
Neo-Nazi David Duke ve sunucu Cenk Uygur. Fotoğraf: Youtube
‘Adalet Demokratları’ grubunu kurdu
Uygur’un fikriyatı zamanla dönüştü. Ancak adı ne zaman siyasetle anılsa, geçmişteki cinsiyetçi söylemleri yakasına dolandı.
‘Liberal aydınlanma’sından sonra, 2017’de ‘Adalet Demokratları’ adlı grubun kurucularından oldu.
Bu grup, Demokrat Parti’ye Barnie Sanders’ın benimsediği ilerici ve demokratik sosyalist bir yol çizmeyi amaçlıyordu.
Özellikle ön seçimlerde ılımlı ve muhafazakar buldukları Demokratlara karşı ilerici adayları destekliyorlardı.
Ancak aynı yıl, Uygur 2000’lerin başındaki cinsiyetçi blog yazılarının su yüzüne çıkmasıyla gruptan ihraç edildi.
Özür diledi
Kendini ‘kadın hakları savunucusu’ diye tanımlayan Uygur, 2019’da eleştirilere, ‘‘Seks üzerine samimi konuşmalarım yüzünden eleştirilmemeliyim’’ diye karşılık verdi.
Tabii gençken yazdıklarının ‘aptalca, yanlış ve çirkin’ olduğunu da belirtiyordu.
Uygur ancak yıllar sonra çark etti. Cinsiyetçi blog yazılarını sildi ve özür diledi.
2019’da temsilciler meclisi üyesi olmak için California’dan yarıştı ama ön seçimleri kazanamadığı için aday olamadı.
Sanders, yarışta Uygur’a destek vermişti: “Cenk’e desteğimi veriyorum çünkü onun güçlülerin çıkarları yerine herkes için mücadele vereceğini biliyorum.’’
Ancak Uygur’un cinsiyetçi söylemlerinin tekrar gündeme gelmesiyle Sanders desteğini geri çekmişti.
2021’de ‘Adalet geliyor: İlericiler iktidara nasıl gelecek’ adlı kitabı yayınlandı. Kitapta ‘ilericilerin’ süregelen mücadelesini ve zorluklarla nasıl başa çıkabileceklerini anlatıyordu Uygur.
53 yaşındaki adayın, Demokrat Parti’nin 19 Mart’ta gerçekleşecek ön seçimlerinde -eğer katılabilirse- başarısız olma ihtimali hayli yüksek olsa da umudu var: ‘‘Mesajımız epey ilgi uyandırıyor. Eğer derdimizi yurttaşlara anlatabilirsek kazanırız.’’