EMRE ZOR
ABD halkı, 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı ve 100 sandalyeli Senato’nun üçte biri için oy kullanmaya başladı.
Ara seçimler bir nevi tüm yasama gücünün toplandığı iki mecliste Demokratların ve Cumhuriyetçilerin sandalye kapma savaşı. Gittikçe kutuplaşan ABD’de yasa geçirebilmek için Senato’da ve Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu sağlamak önemli. İki partinin ortak çıkardığı yasa sayısı her yıl azalıyor.
ABD’de yasama sistemi nasıl yürüyor?
ABD’nin yasama organı iki kanattan oluşuyor: Alt kanat Temsilciler Meclisi ve üst kanat Senato. Senato, Temsilciler Meclisi’nden geçen yasalarda son söze sahip. Her dört yılda bir 435 sandalyeli Temsilciler Meclisi’nin tamamı, 100 sandalyeli Senato’nun üçte biri yenileniyor.
Böylece tüm yasama gücü Kongre’de toplanıyor. Senato’nun başkanın atamalarında son söze sahip olması yasama ile yürütme erki arasındaki denge mekanizmalarından. Tüm eyaletler iki senatör çıkarabiliyor. Temsilciler Meclisi’ne yolladıkları üye sayısıysa eyaletlerin nüfusuna bağlı. Her 10 yıldaki nüfus sayımına göre bu sayı değişebiliyor.
Ara seçimlerin önemi ne?
Ara seçimler Senato ve Temsilciler Meclisi’nde sandalye kapma mücadelesi. Birkaç sandalye bile çoğunluğa ulaşmak için yeterli olabiliyor. Bu da bazı eyaletlerden gelecek sonuçları hayati kılıyor. Ara seçimler sonucunda Senato ve Temsilciler Meclisi’ni kontrol eden parti politikaları ve gündemi de belirliyor.
Ara seçim kampanyalarına 16 milyar dolardan fazla harcandı.
İyice kutuplaşmış ABD’de Senato’yu ve Temsilciler Meclisi’ni tek parti kontrol etmedikçe yasa çıkarmak çok zor. Hareket alanı açılan partinin ise iki yıl sonraki başkanlık seçimlerinde şansı artıyor. Ara seçimler dört yıllık başkanlık döneminin ortasına denk geldiğinden bir nevi mevcut başkanın iki yıllık performansı hakkında referandum özelliği taşıyor.
Ara seçimlere gidilirken ABD Başkanı Joe Biden’ın görev onayının yüzde 40’lara düşmesi Demokratları korkutuyor. Ara seçimlerde Senato çoğunluğu için Pennsylvania, Nevada, Arizona ve Georgia eyaletleri kritik.
Kongre’de çoğunluk kimde?
Mevcut durumda Biden’ın partisi Senato ve Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğa sahip. Temsilciler Meclisi’nde 220 Demokrat, 212 Cumhuriyetçi ve üç boş sandalye var. Senato’da çoğunluk durumu 50’ye 50. Demokratların 48 senatörü olsa da iki bağımsız senatör Demokratları destekliyor. Demokrat Partili ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris’in Senato başkanı olması Demokratların çoğunluğunu sağlıyor. Bu sayede Biden iki yıllık başkanlığında istediği yasaları geçirmekte zorlanmadı.
Demokratlar iki mecliste çoğunluğu kaybederse ne olur?
Eğer Cumhuriyetçiler Senato’da veya Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu sağlarsa Biden’ın ve Demokratların 2024 başkanlık seçimlerine kadarki planları, yasa tasarıları yürürlüğe girmeyebilir. Demokratik yasaya ‘elveda öpücüğü’ de denebilir. Demokrat Parti Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu kaybederse Biden’ın yasa tasarılarını Senato gündemine taşıması hayli zorlaşacak. Demokratlar Temsilciler Meclisi’ndeki çoğunluğunu korur ve Senato’da sandalye sayısını artırırsa yeni yasaları çok daha rahat geçirir.
Seçim kampanyalarını ne meşgul ediyor?
Cumhuriyetçilerin seçim kampanyası üç kelime etrafında dönüyor: Suç, enflasyon ve göç. Demokratları ‘ekonomiden anlamamak’la suçlayarak enflasyonun sorumlusu tutuyorlar. Haziranda Yüksek Mahkeme’nin kürtaji yasal hak olmaktan çıkarmasıyla ‘kürtaj sorunu’ Demokratların en büyük kozu oldu. Seçim kampanyaları boyunca bu konuyu tekellerine aldılar ve Cumhuriyetçilerin kadın haklarına düşman olduğunu yinelediler.
Mehmet Öz ilk Türk senatör olma yolunda
Pennsylvania’da Cumhuriyetçi aday Mehmet Öz eski başkan Donald Trump’la seçim kampanyalarını yürüttü. Siyasi geçmişi olmamasına rağmen televizyon programlarıyla popülerleşmiş bir kalp cerrahı. Öz, 139 milyon dolar harcamayla en pahalı kampanyayı yürüten adaydı. Seçilirse ilk Türk asıllı senatör unvanını kazanacak.
