Bir köpekle birlikte yaşıyorsanız, onu yalnız bıraktığınız odada parçalanmış bir uzaktan kumanda, yastık ya da vazonun yanında utangaç tavırlarla bakarken yakalamış olabilirsiniz. Son yıllarda sosyal medya, bu tür fotoğraf ve videoları ‘dog shaming’ (köpek utandırma) başlığında paylaşanlarla doldu. Hatta dogshaming diye bir internet sitesi bile var. Parçalanmış kumandanın başında utangaç bakışlar atıp sahibi tarafından yazılmış özür mektupları tutuyorlar.
Ancak köpeklerin davranışlarını insan terimleriyle yorumlamak pek de doğru bir davranış değil. Bunu biz değil, New York Columbia Üniversitesi Barnard College’da köpek bilişi profesörü olan Alexandra Horowitz söylüyor:
“Suçlu bakışı, bir köpeğin bazı ihlallerden dolayı suçlu göründüğünü düşündüğümüz zamandır.”
Horowitz, o bakışı da şöyle tarif ediyor: “Belki kulakları, sırtları ya da başları aşağıdadır. Belki biraz uzağa bakıyorlar ya da kuyrukları bacaklarının arasında sallanıyor.”
Ama bu davranışı sergilediklerinde aslında köpeklerin aklından tam olarak ne geçiyor? Muhtemelen sizin sandığınız şey değil.
Horowitz ve ekibi, köpeklerin neden böyle davrandığını araştırmak için bir deney düzenledi. Köpekleri ve sahiplerini bir odaya davet ettiler. Köpeğin önüne lezzetli bir yiyecek konuldu. Daha sonra sahiplerine, köpeğinize mamayı yememesini emredin denildi. Ardından sahiplerinden dışarı çıkmaları istendi.
Sahipleri çıktığında bazı köpeklere yasak ikramlar yapılırken bazılarına yapılmadı. Sonra sahipleri tekrar odaya alındı. Köpeğin ikramı yiyip yemediği söylendi. Bazı sahiplere ise köpek ikramı yemediği halde yediği söylendi.
Belki de köpekler sahipleri adına utanıyor
Sonuç ilginçti. Köpekler ikram edilen yiyecekleri yemiş olsalar da yemeseler de aynı miktarda ‘suçlu bakış’ sergilediler. Horowitz, “Bakışın oranını değiştiren şey, sahiplerinin onu yediklerini düşünmeleri ve ne kadar hafif olursa olsun onları azarlamalarıydı” diyor.
Horowitz, şöyle devam ediyor: “Köpekler ‘Her neyse, özür dilerim’ diyerek bu itaatkar ve yatıştırıcı bakışları attılar. Ama bunu, onlara kızgın bir suratla bakarsak yaparlar. Yanlış bir şey yapmamış olsalar bile. Bu, aslında kendilerini suçlu hissettikleri için olmadığına dair gerçek bir işaret. Bu onların suçluluk duyamayacakları anlamına gelmiyor, sadece bizim bu davranışı okuma konusunda pek iyi olmadığımız anlamına geliyor.”
Bu yüzden, bir dahaki sefere köpeğinizin yapmaması gereken bir şey yaptığından şüphelenirseniz, ona bakmadan önce iki kez düşünün.
Ha bu arada, kim bilir belki de köpekler, bağırıp çağıran sahipleri adına utanıyorlardır? Ne dersiniz?