MESUDE ERŞAN
@mesudersan
mesudeersan@diken.com.tr
Halk Sağlığı Genel Müdürü Prof. Dr. Sedat Kaygusuz, Türkiye’de son dönemde kızamık vaka bildirimleri yapıldığını belirterek, 81 ilin valisine alınması gereken önlemleri hatırlattı.
Kaygusuz imzalı resmi yazının gönderildiği 19 Haziran’da, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca şahsi sosyal medya hesabı üzerinden kızamıktan ölümlerin olduğu iddialarını yalanlamıştı. Koca, “Covid-19 pandemisinde maalesef artış gösteren aşı reddi kampanyalarına rağmen, sağlık çalışanlarımızın çabaları sonucunda çocuklarımızın KKK-I (kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısının ilk dozu) aşı kapsayıcılığının ülke genelinde yüzde 95’in üzerinde tutulması sağlanmıştır. Türkiye’de bulunan yabancılar içinse ayrı aşı kapsayıcılığı hesaplanmaktadır. Bu oran KKK aşısı için yüzde 87 ile 92 arasında seyretmektedir” demişti.
Koca’nın paylaşımına göre, Türkiye’de kızamık vakalarındaki artış üzerine, Bağışıklama Danışma Kurulu ve Kızamık Doğrulama Komitesinin aldığı kararlar doğrultusunda, İstanbul’dan başlayarak tüm illerde geçtiğimiz ocak ayından itibaren ‘yoğun kontrol stratejileri’ uygulanıyor.
Takip sistemlerinin gözden geçirilmesi istendi
Bağışıklama Danışma Kurulunun geçtiğimiz 8 Haziran’daki toplantısında da mevcut kontrol stratejilerine (temaslı takibi, temaslıda hastalığın önlenmesi, rutin aşılama, risk grubu ve riskli bölge aşılaması, sağlık çalışanı aşılaması ve 9-11 ay arası ilave aşı uygulanması) aynı şekilde devam edilmesi kararı alınmıştı.
Valiliklere gönderilen yazıda, tüm illerin kendi sürveyanslarını (bulaşıcı hastalık takibi) ivedilikle gözden geçirmeleri istendi.
İyi bir izlem için il düzeyinde, yılda her 100 bin nüfus için en az iki olası kızamık veya kızamıkçık vakasının saptanması ve araştırılması gerekiyor. Rutin bildirimlerin tam, zamanında, doğru ve tutarlı olması istendi. Ayrıca şüpheli, kırmızı döküntülü herkesin şüpheli kızamık vakası olarak değerlendirilmesi gerektiği vurgulandı.
‘Yabancı uyrukluların aşıları tamamlansın’
Ayrıca aile hekimlerinden, kendilerine kayıtlı 72 ay ve küçük olan çocukların aşılarını kontrol ederek, eksik aşılarının tamamlanması, güçlendirilmiş/göçmen sağlığı merkezi ve yabancı uyruklu polikliniklerinin yabancı uyruklulardan eksik aşılı/aşısız olanların da aşılarının tamamlanmasının sağlanması, her ilde bir istasyon hastane belirlenerek her zaman IVIG (plazma) bulundurulması istendi.
Yazıda özetle şu uyarılar yapıldı:
*Vakanın bildirildiği bölgede derhal aktif vaka araştırması ve aşılama başlatılmalı.
*İlde doğrulanmış bir vakanın bulunması durumunda; bundan sonraki tüm şüpheli vakalar, ‘sıcak vaka’ olarak değerlendirilmeli.
*‘Kızamık Eliminasyon Programı ve olası kızamık vakalarına yaklaşım’ konulu yenileme eğitimleri sürdürülmeli. Eğitim kapsamına tüm ilçe sağlık müdürlükleri, toplum sağlığı merkezleri, aile hekimleri, çocuk hastalıkları, enfeksiyon hastalıkları, 112 ve acil servis personeli başta olmak üzere tüm klinisyenler dahil edilmeli.
*Olası ve/veya kesin kızamık vakasıyla temas etmiş olan ve iki doz aşılandığını kanıtlayamayan ve/veya hastalığı geçirmemiş, 6 ayın üzerindeki herkese koruyucu olarak ilk 72 saat içerisinde bir doz KKK (kızamık, kızamıkçık, kabakulak) aşısı uygulanmalı.
*Tüm temaslılar üç hafta boyunca belirtiler açısından izlenmeli. Özellikle riskli temastan sonraki üçüncü günden itibaren dışarı çıkılacağında maske takılmalı. Üçüncü günden itibaren temaslılar ateş takibi yapmalı, ateşi olan temaslılar maske takarak sağlık kuruluşuna kızamık temaslısı olduğunu belirterek başvurmalı. Yirmi birinci günden sonra (immün baskılanma yok ise) izlem sonlandırılır.
*Tüm hizmet birimlerinde, rutin aşılamanın takvime uygun biçimde sürdürülmesine ve kayıt bildirim sistemlerine uyulmasına dikkat edilmeli. Aile Hekimliği Bilgi Sistemine (AHBS) kaydı olmayan bebek ve çocukların en kısa zamanda sisteme girişleri yapılarak aşılanmaları sağlanmalı.
Aşılama zamanı gelmeyen bebekler korunmalı
*9 ay ve üzerinde ve 12 aydan küçük olan tüm bebeklere ilave bir doz kızamık içeren aşısına devam edilmeli. Bu dönemde uygulanan 9-11 ay aşılaması rutin aşı dozu olarak sayılmadığından, 12’inci ayı doldurduklarında rutin KKK aşı dozu uygulanmalı.
*Aşılanma yaşı gelmemiş bebekleri korumak için riskli bölge aşılamaları yürütülmeli.
*İlinizde tespit edilen mevcut vakalarla uyrukları değerlendirilerek, ilgili kişilerin yoğun olarak yaşadıkları bölgeler il sağlık müdürlükleri ve ilçe sağlık müdürlükleri tarafından değerlendirilerek lüzum görülen riskli bölgeler belirlenmeli.
Havalimanı personelinin aşılanması önerildi
*1 Temmuz 2016’dan önce doğmuş ve halen ilköğretime başlamamış, dolayısıyla da KKK ikinci dozu uygulanmamış çocukların aşıları aile hekimleri tarafından kontrol edilerek eksik aşıların tamamlanması gerekiyor. Güçlendirilmiş/Göçmen Sağlığı Merkezi ve yabancı uyruklu polikliniklerinin hizmet sundukları yabancı uyruklu çocukları da aynı minvalde değerlendirerek, aşılarının tamamlanması sağlanmalı.
*Dünya genelinde artan ve özellikle Avrupa ülkelerinde de yaygın görülen kızamık nedeniyle, bu ülkelerden gelen kişilerle temas riski yüksek olabilecek kişilerin (turizm sektörü, havalimanı çalışanları) aşılanması önerilir.