Sanayi Devrimi’nin başlangıcından bu yana ‘makinelerin insanların işlerini alacağı’ endişesi son yıllarda gelişen yapay zeka teknolojisiyle somutlaşmaya başladı. Fakat bazı meslekler her yapay zekanın harcı değil.
ABD merkezli çokuluslu yatırım bankası Goldman Sachs’ın Mart 2023 tarihli raporuna göre yapay zeka şu anda insanlar tarafından yapılan tüm işlerin dörtte birini üstlenebilir. Ayrıca Avrupa Birliği ve ABD genelinde 300 milyon iş ‘otomasyon’ nedeniyle kaybedilebilir.
BBC’ye konuşan ‘Robotların İktidarı: Yapay Zeka Her Şeyi Nasıl Dönüştürecek’ kitabının yazarı Martin Ford, bunun kötü sonuçlara yol açabileceğini söyledi: “Bir sürü insanın başına gelebilir, aniden ve aynı anda. Bu sadece söz konusu insanları değil tüm ekonomik sistemi etkiler.”
Üç gruba ayrılıyor
Bunun yanında işler henüz o derece kötü değil. Birçok meslek dalı henüz ‘yapay zeka kıskacı’ndan muaf.
Ford, bu bağlamdaki meslek gruplarını üçe ayırıyor: “İlk grup gerçekten yaratıcı olduğunuz meslekler. Formüllü bir işin yapılmadığı veya sadece bir şeylerin yerinin değiştirilmediği, gerçekten yeni fikirlerle yol alınan ve bir şey üretilen meslekler.”
Bu, ‘yaratıcı’ olarak kabul edilen tüm işlerin mutlaka güvenli olduğu anlamına gelmiyor. Grafik tasarım ve görsel sanatla ilgili meslekler ilk elden gidenler arasında olabilir. Ford’a göre ‘başka tür yaratıcılık’ gerektiren ‘bilim’, ‘tıp’ ve ‘hukuk’ meslekleri hala güvenli.
İkinci grup
Yazar, ikinci kategoriyi ‘insanları derinlemesine anlamanız gereken meslekler’ olarak sınıflıyor: “Hemşireler, iş danışmanları ve araştırmacı gazeteciler… Yapay zekanın gerçek ilişkiler kuracak şekilde etkileşim becerisine sahip olması için daha çok zaman geçmesi gerektiğini düşünüyorum.”
Üçüncü grup
Ford, üçüncü ‘güvenli bölge’nin ‘çok fazla hareket kabiliyeti, el becerisi ve öngörülemeyen ortamlarda problem çözme yeteneği gerektiren işler’ olduğunu söylüyor.
Pek çok ticari iş (elektrikçiler, tesisatçılar, kaynakçılar vb.) bu kategoriye giriyor: “Muhtemelen otomatikleştirilmesi en zor olanlar. Bu tür işler için bilim kurgu filmlerindeki robotlara ihtiyaç olacak. Star Wars’taki C-3PO gibi.”