Aralarında bir Alman vatandaşının da bulunduğu insan hakları savunucularına savcılık sorgusunda sorulan soru ‘pes’ dedirtti.
Uluslararası Af Örgütü Belçika Direktörü Philippe Hensmans, Büyükada’da gözaltına alınan mevkidaşı İdil Eser’in serbest bırakılması için Brüksel’deki Türkiye büyükelçiliği önünde ‘kafese girmişti’. Fotoğraf: Reuters
CHP’li Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu Başkan Vekili Şenay Sarıhan, 11-17 Temmuz arasındaki insan hakları manzaralarını derledi. Tutuklanan insan hakları savunucuları da bu haftanın gündemine girdi.
Derlemede belirtilen bir ayrıntı özellikle dikkat çekti. Tutuklamaya sevk edilenlerden Yurttaşlık Derneği üyesi Özlem Dalkıran’a savcılık sorgusunda, katılımcılardan Ali Gharavi’nin toplantının diğer katılımcılarına yolladığı, “Lütfen toplantı yolculuğunuz sırasında telefonlarınızı, bilgisayarlarınızı, her türlü dijital cihazınızı kapatın sadece vapur yolculuğunun tadını çıkarın” mesajı anımsatılıp, “Neden bütün dijital cihazları kapattırdınız” diye soruldu. Nezaketen yazıldığı açık olan mesaj da, suç unsuru gibi algılandı.
Öte yandan insan hakları savunucularının bilgisayar ve telefonlarının açık olduğu polisin tuttuğu tutanakta da belirtilmişti.
Sarıhan’ın derlemesinden diğer başlıklar şöyle:
OHAL uzatıldı
* Darbe girişiminden beş gün sonra devreye giren olağanüstü hal (OHAL) bir kez daha uzatıldı. Böylece dördüncü kez uzatılan OHAL bir senelik bir süreyi de aşmış oldu.
‘İnsan hakları’ tutuklandı
* İstanbul Büyükada’da ‘Dijital güvenlik ve bilgi yönetimi eğitimi’ kapsamında bir toplantı yaparken gözaltına alınan ve iktidara yakın gazetelerin manşetleriyle suçlanan 10 insan hakları savunucusundan dördü adli kontrol şartıyla serbest bırakılırken altısı tutuklandı.
Tutuklanan isimler şöyle: İdil Eser, Veli Acu, Günal Kurşun, Özlem Dalkıran ve İsveç vatandaşı Ali Gharavi ile Alman vatandaşı Peter Steudtner. Suçlama ise, hangisi olduğu belirtilmeyen bir ‘silahlı terör örgütüne yardım etmek’.
İmza kampanyası da suç
* Soruşturma kapsamında Uluslararası Af Örgütü’nün açlık grevindeki Nuriye Gülmen ve Semih Özakça için düzenlenen ve 25 bin kişinin imzaladığı “Nuriye Gülmen ve Semih Özakça serbest bırakılsın” acil eylemi suçlama konusu yapıldı.
* Yine insan hakları savunucularına, emniyet sorgusu sırasında Türkiye gazetesinin ’24 Temmuz planı çöktü’ manşetiyle hedef gösterdiği Cumhuriyet gazetesi tutukluları ile dayanışma amacıyla ‘Dışarıdaki Gazeteciler’in kurduğu Whatsapp grubu ve İstanbul Hayır Meclisleri ve Hayır Bloku Koordinasyonu isimli Whatsapp grupları soruldu. Savcılıksa sadece Hayır Meclisleri’ni sordu.
Bölünmüş harita değil, dil haritası
* Akşam gazetesi, hak savunucularından birinin bilgisayarında Türkiye’nin ayrı bir devletle doğudan bölünmüş bir harita bulunduğunu ileri sürmüştü. Savcı, haritaya ilişkin, “Arama motorunda yapılan kısa bir araştırmada, bir kelimenin bölgelere göre nasıl değiştiğini gösteren bir harita olduğunu anlaşılıyor” dedi.
Yeni KHK ile ihraçlar
* Yeni bir kanun hükmünde kararnameyle (KHK) 7 bin 348 personel kamudaki görevinden ihraç edildi.
* Diyarbakır’da ihraçlara yönelik protesto hakkını kullanmak isteyen KESK üyelerinden 32’si polis tarafından ters kelepçe yöntemiyle gözaltına alındı.
Vekillere fezleke
* Yedisi CHP’li, 24’ü HDP’li, toplam 31 vekile ait 43 yeni fezleke Meclis’e gönderildi. Böylece bugüne dek parlamentoya gönderilen dokunulmazlık dosyası 246’yı buldu.
Fişleme dönemi
* Değiştirilen Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK), Teftiş Kurulu Yönetmeliği’nde daha önce kaldırılan, hâkim ve savcılar hakkında ‘hal kâğıdı’ ve gizli ‘fiş’ düzenlemesi uygulaması geri döndü. Kişisel ve sosyal özelliklerinin de araştırılıp işleneceği hal ‘Sosyal ve Ahlaki Durumu’ da kayıt altına alınacak.
Gazeteciliğe müebbet
* BİA Medya Gözlem Raporu’nun Nisan-Mayıs-Haziran dönemine ait kayıtlarında 136 gazetecinin cezaevine girdiği, 301 gazetecinin çeşitli suçlamalarla toplam 142 ağırlaştırılmış müebbet, beş müebbet ve 4 bin 259 yıl 10 ay hapis istendiği tespit edildi.
* Söz konusu üç ayda, 54 gazeteci ve medya temsilcisi ‘darbeye iştirak’ suçlamasıyla karşılaştı; toplam 142 kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasıyla yargılanması gündeme geldi. Bunlardan ikisi toplam 45 yıl hapse mahkum edildi. Beş gazeteci ‘Devletin birliği ve ülke bütünlüğünü bozmak’tan müebbet hapisle yargılanıyor. 40 gazeteci ‘örgüt propagandası’ veya ‘örgüt açıklamalarına yer vermek’ten toplam 306 yıl hapis istemiyle yargılandı; dördü beraat ederken beşi de toplam 10 yıl 3 ay hapse mahkum oldu.
12 Eylül’den kat be kat fazla
* Bu rakamlar 12 Eylül 1980 darbesi döneminden katbekat fazla. 12 Eylül sıkıyönetim döneminde cezaevindeki gazeteci sayısı 32, gazetecilere istenen hapis cezası 4 bin yıl, gazetecilerin aldığı ceza toplamı ise 3 bin 315 yıl 3 ay idi.
Gülmen ve Özakça
* KHK ile işlerinden ihraç edilen ve başlattıkları açlık grevi sürerken tutuklanan eğitimciler Nuriye Gülmen ve Semih Özakça’nın açlık grevi eylemi 130 günü aştı. Eğitimcilerin tutuklanmalarının ardından açlık grevine başlayan Özakça’nın eşi Esra Özakça’nın eylemi ise 57’ncı gününde.
* Geçtiğimiz haftalarda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvuran Gülmen ve Özakça’nın tahliyeleri için, AİHM’in Türkiye’de istediği sağlık raporu muayenesi Cuma günü Sincan Cezaevi’ndeki sağlık merkezinde yapıldı.
* Gülmen ve Özakça’nın dosyalarının bir an önce incelenmesi talebiyle, çalışmalarına başlayan OHAL Komisyonu’na başvuru yapıldı.
Destek açlık grevleri
* Manisa T Tipi Cezaevi’nden geldi. Manisa’da tutuklu bulunan üç siyasi tutuklu 3 günlük açlık grevine başladı.
Yazaki direnişi
* Gemlik’teki Yazaki fabrikasında işten çıkarılan ve Gemlik serbest bölge önünde eylem yapan işçi Dilek Gültekin’in direnişi 16 günü aştı.
Elinde “Yazaki’de kullan-at, taciz-baskı var. İşimi geri istiyorum” pankartıyla eylem yapan Gültekin, tacize karşı çıktığı, sendikalaşmayı savunduğu ve kıdem tazminatı gaspına karşı direndiği için ‘performans’ gerekçesiyle işten çıkarılmıştı.
OHAL işçi eylemlerini vurdu
* Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın “Şimdi grev tehdidi olan yere biz OHAL’den istifadeyle anında müdahale ediyoruz” sözleriyle kastettiğinin nasıl hayata geçtiğini Emek çalışmaları Topluluğu’nun raporu ortaya koydu.
* Rapora göre, 2015 yılından 2016 yılına işçi sınıfı eylemlerinde yaklaşık olarak üçte birlik bir azalma yaşandı. OHAL’in ardından işçilerin eylemi yarı yarıya azaldı. 2015 ocak-mayıs döneminde ortalama 74 olan işyeri temelli eylem sayısı, 2015 haziran 2016 temmuz arası dönemde 41’e, temmuz sonrasında ise 36’ya düştü.
Fıtrata 29 kurban
* Geçen hafta iş cinayetlerinde 29 emekçi hayatını kaybetti. Dokuz emekçi de yaralandı.
Bu haftanın teröristi
* Geçen haftalarda HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ı ‘terörist’ olmakla itham eden Erdoğan bu hafta da CHP’yi ‘terör örgütleri ile birlikte hareket etmek’le suçladı.
Peker’den tehdit
* Çete reisi Sedat Peker, darbe girişimi sanıklarına ilişkin, “Onları da cezaevlerinde de asacağız. Boyunlarından asacağız bayrak direklerine” dedi.