Dünyanın önde gelen tıp dergilerinden The Lancet, Türkiye’den hekim göçünü sayfalarına taşıdı. Kaya Genç’in kaleme aldığı yazıda, 10 yılda 50 katına çıkan göçün sebeplerine yer verildi.
Yoksullaşma, ağır çalışma koşulları ve sağlıkta şiddetin baskısı nedeniyle yurtdışına göçen hekim sayısı her geçen gün artıyor. 2012’de yurtdışına gidebilmek için Türk Tabipleri Birliği’nden (TTB) iyi hal belgesi almak için 59 hekim başvurmuştu. Bu yıl ağustos ayı itibariyle 1402 kişi iyi hal belgesi için başvurdu. Yıl sonuna kadar rakamın 3 bine ulaşması bekleniyor.
Kaya yazısında özetle şu görüşlere yer verdi:
* Türk Tabipleri Birliği’nden halk sağlığı uzmanları ve analistlerine göre, Türkiye’deki ekonomik çöküş ve sağlık çalışanlarına yönelik şiddet vakalarındaki artış göçe neden oluyor. Türk lirası geçtiğimiz yıl dolar karşısında yarı yarıya değer kaybetti. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre, Ağustos 2022’de enflasyon, yirmi yılın en yüksek seviyesi olan yüzde 79,6’ya ulaştı; ancak Türkiye’de bir sivil toplum kuruluşu olan Enflasyon Araştırma Grubu’nun bildirdiği rakam yüzde 176.
* 27 Temmuz 2022’de bir grup aile hekimi, Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a mektup gönderdi. Mektuplarında, şunları dediler: “Türkiye’nin 84 milyon vatandaşıyla yakın çalışan 55 bin aile hekimi olarak Sağlık Bakanlığı’ndan sorunlarımızı çözme kararlılığını görmedik. Aile sağlığı merkezlerimizin temel masraflarını, kiralarını bile karşılayamıyoruz. Aile hekimleri bugün yoksulluk hatta açlık sınırında duruyor.”
* Hekimler protesto amacıyla, geçen yıl beş kez greve giderek “Kira ödeyemememiz nedeniyle aile sağlığı merkezlerinin kapanmanın eşiğinde” diye uyardılar. Erdoğan, cevaben şunları dedi: “Bir Türk doktorunun asgari ücretini sordum. 8 bin ila 9 bin lira arasında dediler. Ve maksimum 25 bin ile 30 bin arasındadır. Burada açıkça konuşuyorum: eğer ayrılmak isterlerse, bırak gitsinler Yerlerine yeni mezun öğrencileri istihdam edeceğiz.”
* Şiddet bir diğer önemli faktör. Sağlık çalışanlarına yönelik şiddet olayları artıyor. 6 Temmuz 2022’de bir hastanın akrabası, anjiyo ameliyatı sırasında annesinin ölümüne neden olmakla suçlayarak kardiyolog Ekrem Karakaya’yı ofisinde vurarak öldürdü. Buna karşılık, Türk Tabipleri Birliği 7-8 Temmuz 2022’de 2 günlük grev ilan etti. Sağlık çalışanlarının gelişen veya geçmiş şiddet vakalarını güvenlik personeline bildirmek için kullandıkları bir sistem olan Beyaz Kod, doktorlar için bir zorunluluk haline geldi. Cumhuriyet Halk Partisi’nin hazırladığı bir rapora göre 2020’de 11 bin 942 sağlık çalışanı şiddete maruz kalarak yardım istedi. 2021’de toplam 29 bin 826 sağlık çalışanı Beyaz Kod verdi.
* Türk Tabipleri Birliği Genel Sekreteri Vedat Bulut, “Beyaz Kod’a bildirilen günde yaklaşık beş fiziksel şiddet vakası var” dedi. Sözlü şiddet vakaları bunun altı katı. Bu rakamlar yalnızca resmi şikayetleri yansıtıyor. Bildirilmeyen vaka çok. Şiddet bir faktör olsa da Bulut’a göre asıl mesele ekonomik zorluklar: “Türkiye’de onların [sağlık profesyonellerinin] çalışmaları ucuz iş gücü olarak görülüyor. Satın alma gücü açısından, doktorun maaşı 2003’tekinin üçte biri.”