Çoğumuz gece uykuya dalmamızı geciktirir diye gün içinde şekerleme yapmaktan kaçınıyoruz. Acaba doğru mu yapıyoruz?
Birçok kültürde kestirmek günlük rutinin bir parçası. İspanyollar ‘siesta’ yaparken Japonlar ise ‘hirune’ dedikleri öğlen şekerlemesini alışkanlık haline getirmiş.
Peki şekerleme bizi enerjik hale mi getiriyor yoksa daha yorgun mu yapıyor? Süresi ne olmalı ve günün hangi saatinde yapılmalı?
Performansımızı artırıyor
Araştırmalar şekerlemenin sağlımızı olumlu etkilediğini gösteriyor. Haftada birden fazla kez şekerleme yapan insanların beyni yapmayanlara göre 15 santimetreküp daha büyük. Yani şekerleme beynin daha uzun süre büyük kalmasını sağlıyor. Bu da beynin yaşlanmasını iki ila altı yıl geciktiriyor.
Şekerleme bebeklerin bilişsel gelişimi de için kritik. Araştırmalara göre bebekler uzun bir şekerleme yapmazsa yeni bilgileri hatırlamakta zorlanıyor.
Buna karşılık şekerlemenin yetişkinler için faydaları göz ardı ediliyor. Uzun vadeli faydalar sadece düzenli olarak şekerleme yapan insanlarda görülürken kısa vadeli faydalar beş ila 15 dakikalık şekerlemelerin ardından hemen gözlenebiliyor. Beş ila 15 dakikalık şekerlemeler mental performansımızı artırıyor ve etkileri üç saate kadar sürebiliyor.
Araştırmalara göre şekerleme için ideal saat öğlen 1 ile 4 arası.
Şekerlemeyi günlük rutinimize dahil etmeli miyiz?
Uzmanlar şekerlemenin gece uykusunun yerini tutmadığının altını çiziyor. Şekerleme ihtiyacı yeterince uyumamanın sonucu olabilir. Şekerleme ihtiyacı duyanlar uykusunun yeterli ve kaliteli olup olmadığını sorgulamalı. Öncelik şekerleme yerine gece uykusunun kalitesine verilmeli.
15-20 dakika süren şekerlemeler insanların derin uykuya dalmasına zaman tanımıyor. Derin uyku vücudun dokuları onardığı, kas oluşturduğu ve bağışıklık sistemini güçlendirdiği zaman. Ayrıca uzun süreli hafızanın pekişmesi ve yeni bilgilerin işlenmesi açısından önemli.
Oxford Üniversitesi’nden Colin Espie, “Uyku doğanın ilacıdır. Gece uykusuna ihtiyacımız var. Çünkü gelişmiş yaratıklar olarak çok fazla beyin gücüne ihtiyaç duyuyoruz” diyor.
Loughborough Üniversitesi’nden Prof. Dr. Kevin Morgan ise şunları söylüyor: “Gece uyumakta zorlanan kişiler gün içerisinde şekerlemenin yararını görebilir. Fakat herkes şekerleme yapamıyor.”
İdeal süre ve zaman
Süresi ve zamanı kaliteli bir şekerleme için önemli.
Morgan şöyle diyor:“Şekerleme yapacaksanız, öğleden sonra yapmalısınız ve 20 dakikadan fazla sürmemeli. Öğleden sonra 14:00 ile 16:00 arası şekerleme için uygun çünkü vücudun o saatlerde sirkadiyen ritmi bozulur ve vücut sıcaklığımız düşer. Sabahları vücut sıcaklığı artışta olduğu için daha uyanık oluruz ve şekerleme yapmak zorlaşır. Şekerlemeyi geç saatlere bırakırsak da gece uykumuzu kötü etkileyebilir.”
Espie ise şunları söylüyor: “20 dakikadan fazla şekerleme yapmak daha sersem bir şekilde uyanmaya neden olabilir ve günün geri kalanını verimsiz hale getirebilir. Eğer şekerleme yapmayı düşünüyorsanız, şekerlemeleri kısa tutmak ve siesta gibi günlük yaşantının bir parçası haline getirmek önemli. Şekerleme Akdeniz kültürünün bir parçası. Fakat oradaki insanların erken uyumadığı ve şekerleme yüzünden kolayca uykuya dalamadığı göz önünde bulundurulmalı.”