Devlet Başkanı Vladimir Putin’in talimatıyla başlayan Rusya’nın Ukrayna’yı işgali bir aydır devam ediyor.
Putin, 24 Şubat sabahın erken saatlerinde televizyondan halka hitap ederek ‘Ukrayna’nın doğusundaki Donbas’a özel askeri operasyon’ başlattıklarını duyurdu.
İşgalin gerekçesini anlatan Putin, ayrılıkçı yönetimlerin Rusya’dan askeri yardım talep ettiğini söyledi. Putin, şunları söyledi: “Operasyonun amacı sekiz yıldır Kiev rejimi tarafından istismara, soykırıma maruz kalan insanları korumaktır. Rusya Federasyonu vatandaşları da dahil olmak üzere sivillere karşı çok sayıda kanlı suç işleyenleri adalete teslim etmenin yanı sıra Ukrayna’nın Nazizm’den ve militarizmden arındırılması için çaba göstereceğiz.”
AA’nın derlemesine göre Putin’in kararıyla aynı dakikalarda Ukrayna’nın başkenti Kiev başta olmak üzere Harkov, Mariupol, Mıkolayiv, Kramatorsk ve Odessa şehirlerinde sirenler çaldı ve art arda patlamalar oldu.
Ukrayna’ya üç taraftan Rus birlikleri girdi
Rus askeri birlikleri, Ukrayna’nın Donetsk ve Luhansk bölgelerinden Kiev yönetiminin kontrolündeki bölgelere, aynı anda Rusya sınırından Harkiv, Sumi, Çernigiv bölgelerine, Belarus üzerinden Çernobil bölgesine girdi.
Rus ordusu, Kırım üzerinden de Herson ve Melitopol bölgelerine doğru asker çıkardı. Rus hava indirme birlikleri Kiev yakınlarına paraşütlerle indi.
Ukraynalı yetkililer, Rusya’nın Ukrayna’ya ‘geniş çaplı savaş’ başlattığını duyurdu. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, ülkede sıkıyönetim ilan etti. Ukrayna hava sahasını sivil uçuşlara kapattı. Rusya’yla diplomatik ilişkileri kestiklerini açıkladı.
Rusya da Ukrayna ve Belarus’la batı sınırında hava sahasının sivil uçuşlara kapatıldığını, Azak Denizi’nde gemi nakliyelerinin askıya alındığını duyurdu.
Çernobil ve Zaporijya nükleer santralleri Rusya’nın eline geçti
Rus ordusu 1986’da nükleer kazanın meydana geldiği Çernobil Nükleer Santrali ile Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olan Zaporijya Nükleer Santrali’ni kontrol altına aldı.
Rus askeri birlikleri askeri altyapı tesislerini hedef aldı. Kiev’deki hedeflere saldırılarda siviller zarar gördü. Kiev yakınlarına kadar gelen Rus askeri birlikleri, Ukrayna güçleriyle Antonov uçak tesislerinin bulunduğu Gostomel hava üssünde çatıştı ve üssün kontrolünü ele geçirdi.
Başkent Kiev, Harkov ve Mariupol kuşatma altında
Ruslar, Kiev’i hem kuzeyden hem kuzeybatıdan hem de doğudan kuşattı. Zaman zaman şehirdeki Rus sabotaj ekiplerinin girişimleri başarısız kaldı. Kiev’in etrafında Rus askerleri kuşatma operasyonunu sürdürse de direnen Ukrayna güçleri karşısında şehri ele geçiremedi.
Rus ordusu bir süre sonra Ukrayna’daki stratejik bölgelere denizden, karadan ve havadan Kinjal ve Kalibr gibi uzun menzilli yüksek hassasiyetli silahları sık kullanmaya başladı. Rusya Savunma Bakanlığı, bu şekilde Lutsk ve İvano-Frankivsk askeri havaalanları, Lviv ve Jitomir’de yabancı paralı askerlerin bulunduğu merkezleri ve Kiev başta olmak üzere farklı şehirlerdeki cephaneleri ve füze savunma sistemlerini vurduğunu açıkladı. Ukrayna, bu saldırılarda sivillerin hayatını kaybettiğini ve yaralandığını duyurdu.
Bir yandan Donbas tarafından batıya doğru ilerleyişini sürdüren Rus askeri birlikleri Kiev dışında Rusya’ya sınır olan Harkov şehrini de kuşatma altına aldı. Uzun süren çatışmaların çıktığı, bombalanan Harkov şehrini Ruslar kuşatmaya alsa da kontrol altına alamadı.
Diğer yandan Ruslar bir ay içerisinde Azak Denizi’ne kıyısı olan stratejik şehirleri ele geçirmek için yoğunlaştı. Berdyansk liman şehrini ele geçiren Rus askeri birlikleri, Ukrayna’nın Azak Denizi’ndeki en önemli liman şehirlerinden Mariupol’u kuşattı. Ukraynalı güçlerle uzun süren çatışmaların olduğu şehri tam olarak ele geçiremeyen Rus güçleri, liman kısmının kontrolünü ele aldı. Böylece Rusya, Ukrayna’nın Azak Denizi’ndekikıyısını tamamen ele geçirdi.
Ukrayna güçleri de ayrılıkçıların kontrolü altındaki Donetsk ve Luhansk bölgelerine saldırılar düzenledi. Çatışmalarda siviller de öldü.
Rusya: Ukrayna ordusundan 14 binden fazla asker öldü
Rusya işgalde Rus askerlerinden 1351’inin öldüğünü, 3 bin 825’inin de yaralandığını öne sürdü.
Rus yetkililer ayrıca bir ayda Ukrayna ordusundan 14 binden fazla askerin öldüğüü yaklaşık 16 bin askerin yaralandığını iddia ediyor.
Ukrayna: 15 bin 800 Rus askeri öldü
Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı’nın verilerine göre ise işgal boyunca Rus ordusundan yaklaşık 15 bin 800 asker öldürüldü.
Ruslara ait 108 uçak, 124 helikopter, 530 tank, 1597 zırhlı araç, 280 top, 82 roketatar sistemi ve 47 hava savunma sistemi imha edildi. Rus güçleri 1033 araç, dört hafif sürat teknesi, 72 yakıt aracı ve 50 insansız hava aracını da kaybetti.
3 milyondan fazla Ukraynalı mülteci oldu, 1035 sivil hayatını kaybetti
Rusların saldırılarında ve karşılıklı çatışmalarda siviller zarar gördü. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği’nin (BMMYK) açıklamasına göre, savaştan dolayı 24 Şubat-23 Mart’ta yarıdan fazlası Polonya’ya olmak üzere Ukrayna’dan 3 milyon 674 bin 952 mültecinin komşu ülkelere geçti.
Birleşmiş Milletlere (BM) bağlı Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Ukrayna içinde de yaklaşık 6,5 milyon sivilin yerinden edildiğini aktardı.
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği’ne göre 24 Şubat-23 Mart’ta en az 1035 sivil hayatını kaybetti, 1650 sivil yaralandı.
BM’ye bağlı Dünya Gıda Programı (WFP), Ukrayna’da nüfusun yüzde 45’inin yeterli miktarda gıda bulamamaktan endişe ettiğini bildirdi.
Ateşkes müzakerelerinden sadece sivillerin tahliyesi çıktı
İşgal devam ederken Rusya ve Ukrayna tarafı ateşkes sağlanması için 28 Şubat’ta Belarus’taki Ukrayna sınırında ilk müzakereyi düzenledi.
Daha sonra Belarus’un Brest şehrinde müzakereler iki tur daha toplanıldı, ardından iki taraf müzakerelere çevrimiçi devam etme kararı aldı.
Bugüne kadar taraflar çatışma bölgelerinden sivillerin tahliyesi için insani yardım koridorları konusunda anlaşabildi. On binlerce sivil bu koridorlardan hem Ukrayna’nın farklı şehirlerine hem de Rusya tarafına tahliye edildi.
Rusya ve Ukrayna heyetleri müzakerelerde ateşkes ve diğer siyasi konularda herhangi bir yol alamadı.