Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye, mülteci anlaşması müzakerelerinde bir taslak üzerinde anlaştı. Bir AB yetkilisi, anlaşmanın ‘20 Mart’tan itibaren’ yürürlüğe gireceğini söyledi. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk de tarafların anlaşmaya vardığını duyurdu.
Fotoğraf: Reuters
Tusk, “Türkiye ve AB arasında anlaşmaya varıldı. taraflar mülteci eylem planını kabul etti” diye konuştu.
Anlaşma gereği, Türkiye kendi toprakları üzerinden Avrupa’ya geçen tüm mültecileri geri alacak. Türkiye’nin mülteci olarak kayıt altına aldığı her bir birey için, AB ülkeleri de bir Suriyeli mülteci kabul edecek.
Türk bir yetkilinin verdiği bilgiye göre Türkiye mültecileri 4 Nisan’dan itibaren kayıt altına almaya başlayacak, Avrupa’nın kayıtlı mülteci kabulü süreci de eşzamanlı olarak başlayacak.
Türkiye anlaşma karşılığında ayrıca maddi yardım, Avrupa’ya vizesiz seyahat için kolaylık ve üyelik müzakerelerinde ilerleme talep etmişti.
Tusk’un açıklaması öncesi gelen haberler şöyleydi:
Olumlu mesajlar
Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker bugün bir anlaşmaya varılacağını söylerken, Çek Başbakan Bohuslav Sobotka da attığı tweet’te, birlik içinde anlaşmaya varmak için güçlü bir irade olduğunu belirtti. Finlandiya Başbakanı Juha Sipila da anlaşmanın sağlandığına dair bir tweet paylaştı.
Görüşmelerde neler yaşandı?
Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, bu sabah saatlerinde AB liderlerinin dün üzerinde uzlaştıkları taslağı görüşmek üzere Başbakan Ahmet Davutoğlu ile Brüksel’deki zirvede bir araya gelmişti.
Zirve başlamadan önce konunun tarafları ve uzmanlar bir uzlaşmaya varılması konusunda umutsuzdu. Ancak gelen haberlere göre, liderler taslak üzerinde uzlaştı ve Donald Tusk taslağın üyeler tarafından değiştirilmeden onaylanmasını salık verdi.
Suriyeli bir mülteci tren rayları üzerinde Yunanistan’dan Makedonya’ya geçmelerini sağlayacak sınırın kapatılmasını protesto ediyor. Fotoğraf: Reuters/Alkis Konstantinidis
Kıbrıs ‘Evet’ dedi, 33’üncü fasıl müzakereye açılacak
Taslak gündeme geldiğinden beri uygulanmasında karşılaşılabilecek yasal engeller ve Türkiye’ye AB üyelik müzakerelerinde tanınacak ayrıcalıklar nedeniyle uzun tartışmalara neden olmuştu. Kıbrıs Cumhuriyeti, Türkiye’ye ülkenin tanınması şartını kabul etmeden müzakerelerde yeni başlıklar açılması sözü verilmesi halinde anlaşmayı veto hakkını kullanacağını duyurmuştu.
Ancak Reuters, bir AB diplomatına dayanarak ulaştığı bilgilere göre Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiades, diğer birlik liderlerine anlaşma taslağının son halini kabul ettiğini söylemişti.
Bir başka kaynak da Davutoğlu’nun 28 liderin üzerinde uzlaşılan taslağı kabul edeceğine dair işaretler olduğunu aktarmıştı.
Kıbrıs Cumhuriyeti’nden bir yetkili ise, Kıbrıs’ın anlaşmaya sıcak bakmasının nedeninin, açılması planlanan faslın, Lefkoşa’nın engellediği beş fasıldan biri olmaması olduğunu söylemişti. AB’den bir yetkili de açılacak faslın bütçe ve finans hakkındaki 33’üncü fasıl olduğunu söylemişti. AB diğer başlıkların açılması için hazırlıkları da hızlandıracak.
Maddi kaynak ve vize serbestisinde ilerleme
AB daha önce söz verilen 3 milyar avroya ilaveten, daha fazla fonun mültecilerin şartlarının iyileştirilmesinde kullanılmak üzere Türkiye’ye aktarılmasında da anlaştı.
Ankara AB’nin şart koştuğu 72 koşulu yerine getirdiği takdirde haziran ayı itibarıyla talep edilen vize serbestisi de sağlanacak.
Yasal sorunların çözümü belirsiz
Mülteci akımı başladığından beri 1 milyondan fazla insan Avrupa’ya ulaşmak için yola çıktı. AB yasal koşullardan ötürü mültecileri geri göndermek konusunda çaresizdi. Anlaşma bu açıdan Avrupa’nın arzularıyla örtüşüyor, ancak uygulamayla ilgili uluslararası yasal sorunların nasıl çözüleceği belli değil.
Davutoğlu görüşmelerden önce mültecilere yardım etmek konusunda AB ile aynı amaçta olduklarını söylemişti.