Yeni yayınlanan bir rapora göre Çin, Doğu Türkistan’da Uygurlara yönelik muamelede, Aralık 1948’de kabul edilen Birleşmiş Milletler (BM) Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’nin her hükmünü ihlal etti.
The Guardian’ın haberine göre ABD merkezli Newlines Institute for Strategy and Policy adlı düşünce kuruluşu tarafından yayınlanan rapor, Çin’in Uygurlara yönelik muamelesini 1948 sözleşmesi kapsamında inceleyen ilk hükümet dışı, bağımsız değerlendirmelerden biri.
Çin Komünist Partisi (ÇKP), giderek artan kanıtlara rağmen Uygur Müslüman azınlığa muamelesiyle ilgili iddiaları ‘inatla reddetmeye’ devam ediyor.
Beş hükmün hepsine ihlal
Çin’in de aralarında bulunduğu 152 ülkenin imzaladığı BM sözleşmesi uyarınca, bir tarafın, tanımlanmış beş hükümden herhangi birini ihlal etmesi halinde soykırım tanımı yapılabilir.
Newlines Strateji ve Politika Enstitüsü’nün raporu, ÇKP’nin bu hükümlerin hepsini ihlal ettiğini öne sürdü ve partiyi açıkça ‘ulusal, etnik, ırksal veya dini bir grubu tamamen veya kısmen yok etme niyeti göstermek’le suçladı.
Beş hüküm şunlar: Ulusal, etnik, ırksal ya da dinsel bir öbeğin tümünü ya da bir bölümünü yok etme niyetiyle öbek üyelerinin öldürülmesi; öbek üyelerine fiziki ya da ruhsal açıdan zarar verilmesi; öbeğin, fiziki varlığını tümüyle ya da kısmen sona erdirecek yaşam koşullarıyla yüz yüze bırakılması; öbek içi çoğalmanın engellenmesi; öbek bünyesindeki çocukların başka bir öbeğe aktarılması.
Raporda kanıt olarak ise şunlar verildi: Toplu ölümler, seçici ölüm cezaları ve yaşlılara uzun süreli hapis cezası, cinsel taciz ve cinsel işkence dahil sistematik işkence ve zalimce muamele, sorgulama ve beyin yıkama, Uygur toplumu liderlerinin ve doğurganlık çağındaki kişilerin hedef gösterilerek gözaltına alınması, zorla kısırlaştırma, aile ayrılığı, kitlesel iş gücü transfer programları ve Uygur çocuklarının devlet tarafından işletilen yetimhanelere ve yatılı okullara nakledilmesi.
ABD, Kanada ve Hollanda’dan soykırım tanımlaması
Hem mevcut hem de eski ABD dışişleri bakanları, Kanada ve Hollanda parlamentoları Çin’in Uygurlara yönelik muamelesini soykırım olarak nitelendirdi.
BM’ye göre, Çin, ‘mesleki eğitim verdiğini ve aşırılığı ortadan kaldırmayı amaçladığını’ iddia ettiği kamplarda en az 1 milyon Uygur Türkü’nü tutuyor.
Suçlamalar, bazı ülkelerde, Çin’in başkenti Pekin gerçekleşecek 2022 Kış Olimpiyat Oyunları’nı boykot etme çağrısına yol açtı.
