Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Nuri Şapkacı’ya göre, an itibariyle 447 AVM’nin 60 – 70 kadarı bankaların eline geçmiş durumda. Her 6 AVM’den biri icralık durumda. Sektörden gelen haberlere göre oran giderek artıyor.
Son olarak 9 adet AVM’si bulunan Hollanda Merkezli Multi Development adlı şirketin konkordato talep ettiğini ve mahkeme tarafından şirkete 3 ay mühlet verildiğini ekonomim.com yazarı Yener Karadeniz’den öğrendik. Peki neden? Çarklar nerede tıkanıyor da tıklım tıklım görünen AVM’ler borçlarını ödeyemiyor? Bunun için, Türkiye’de AVM çarkının nasıl döndüğünü anlamakta fayda var.
TL gelirine karşın döviz gideri, AVM yatırımcılarının nakit dengesini alt üst eder. Fakat neyse ki, bu döviz kredileri, 2019-2023 arasında son derece düşük faizle TL’ye çevrilebilmektedir. Pandemi boyunca, AVM yatırımcılarının izlediği yol da bu olur. Yıllık yüzde 80’e dayanan enflasyon ortamında, yüzde 13-14 faiz oranıyla, nakit dengesi bozulan işletmeler yüzdürülmeye başlar. İşlerin yolunda gitmediği açıktır, pandemiyle birlikte e-ticaret revaçtadır. Üstelik halkın alım gücü de düşmekte, metrekare başına verim reel olarak azalmaktadır. AVM’lerin geleceği pek parlak görünmese de, hiç değilse ucuz finansmana erişilebilmektedir. Bu sayede yaşama tutunur AVM’ler. Fakat deniz, Haziran 2023’ten itibaren faizlerin yükselmesiyle kurumaya başlar. Hem tüketiciler bireysel kredi kartlarını daha dikkatli kullanır hem de düşük faizli krediler yüksek faizle yapılandırılınca, finansman maliyeti nakit dengesini yeniden bozar. Kuru kalabalık içinde Arap turistlere hizmet veren dükkanlar kiralarını ödemekte zorlanınca, AVM sahipleri de kredilerini ödeyemez hale gelir. Sonuç, tıklım tıklım AVM’ler teker teker bankaların eline geçer.