ABD’de yayınlanan New York Times gazetesi, yeni tip corona virüsünün nasıl yayıldığını ve yapılan hataları analiz eden ‘Virüs nasıl yayıldı?’ başlıklı makale yayınladı. Makalede, insanlık tarihindeki en kapsamlı seyahat yasaklarının, virüsün yayılmasını neden durduramadığı irdelendi.
Milyonlarca kişinin seyahatlerinin resmi verilere göre analiz edildiği makalede, virüsün ilk olarak 11 milyon kişinin yaşadığı Çin’in Wuhan kentindeki deniz ürünleri satan yiyecek pazarında dört kişide tespit edildiği vurgulandı.
Makaleye göre Aralık 2019’un son günlerinde doktorlar, hastaların normal tedaviye cevap vermeyen viral pnömoniden (zatürre) rahatsız olduğu bilgisine sahipti. Washington ve John Hopkins Üniversitesi bilim insanları, gerçek vaka sayısının, aralık ayının sonunda açıklanan rakamlardan yaklaşık bin veya birkaç bin kişi daha fazla olduğunu ifade etti.
Çin hükümeti ‘Kontrol edebiliriz’ dedi
Her ‘corona’ hastasının, virüsü ortalama iki veya üç kişiye bulaştırdığı vurgulanan makalede, Çinli yetkililerin aralık ayının sonunda halkı uyardığı, ancak 31 Aralık’ta Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) salgın hakkında bilgi verdiği belirtildi. Çin hükümeti DSÖ’ye, ‘hastalığın önlenebilir ve kontrol altında tutulabilir’ olduğu bilgisini vermiş.
Seyahat kısıtlaması öncesi Wuhan’dan 7 milyon kişi ayrıldı
Seyahat kısıtlaması uygulanmadan önce toplamda yaklaşık 7 milyon insanın Wuhan’dan ayrıldığı belirtildi. Bu süreçte ‘corona‘ olduğunu bilmeyen binlerce kişi şehirden ayrılarak dünyanın çeşitli yerlerine gitti.
21 Ocak’a gelindiğinde Çinli yetkililer, virüsün insandan insana geçtiği bilgisini teyit etti; bu sırada Şanghay ve diğer büyük kentlerde, corona virüsü vakalarına rastlanmaya başlamıştı. Çin, Wuhan dahil olmak üzere ülke çapında seyahat yasağı ilan etti ama diğer kentlerde de vaka sayısı hızla artıyordu.
Ve çok geç kalındı
O günlerdeki seyahat verilerine bakıldığında Wuhan’dan aylık olarak yaklaşık 900 kişinin ABD’nin New York, 2 bin 200 kişinin Avustralya’nın Sydney, 15 binin üstünde kişinin Tayland’ın başkenti Bangkok’a seyahat ettiği tespit edildi. Araştırmacılar bugünkü vaka sayılarından yola çıkarak o süreçte seyahate çıkanların yüzde 85’lik kısmının virüsü kapmış olduğunu ama teşhis konulamadığı için rahat hareket ettiğini ortaya çıkardı.
30 Ocak itibariyle ABD ve diğer bazı ülkeler Çin uçuşlarını durdurdu ama çok geç kalınmıştı. Ülkelerde yayılmaya devam eden virüs kısa sürede dünya çapında salgına dönüştü.