ALTAN SANCAR
altansancar@diken.com.tr
@altansancarr
Muhalefet kanadında yaklaşan seçimler ve sonuçlarına dair senaryolar tartışılmaya devam ediyor. Anayasa değişikliği hedefiyle yola çıkan ‘altılı masa’dan bazı partilere göre ‘Erdoğan Meclis’te çoğunluğu ve cumhurbaşkanlığını kaybederse’ anayasa değişikliği için ‘müzakereye açık’ bir tavır alabilir.
CHP, İYİ Parti, DP, Saadet , Gelecek ve DEVA’nın kurduğu ‘altılı masa’ parlamenter sisteme dönüş için hazırladıkları metni 28 Kasım’da kamuoyuyla paylaşmıştı. Muhalefetin değişiklikleri referanduma götürebilmesi için en az 360, doğrudan geçirebilmesi içinse en az 400 milletvekiline ihtiyacı var.
CHP’de hazırlanan ve daha önce genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’na sunulan senaryolara göreyse muhalefetin bu hedefe ulaşması için ortak aday ve ortak liste gerekliliği öne çıkıyor. Son anket sonuçlarına göre revize edilen senaryolarda, HDP’nin de Meclis’e girmesi ve destek vermesi halinde dahi değişiklik için az sayıda AKP’linin oyuna ihtiyaç duyulabilir. CHP’lilerin ‘en zor senaryo’ olarak değerlendirdiği bu ‘zorluktan’ çıkışın anahtarıysa cumhurbaşkanlığı seçimlerini ilk turda kazanmaktan geçiyor.
Ana muhalefet partisinin kurmayları, AKP’nin hem Meclis’te kanun yapacak çoğunluğu kaybetmesi hem de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın seçilememesi halinde, Erdoğan’ın değişikliği ‘müzakere edeceğine’ inanıyor. Kurmaylara göre, AKP’nin kuruluşunun ardından girdiği ilk seçimlerden beri ‘en önemli koltukta’ oturan Erdoğan, ‘kaybetmeyi sevmeyen’ bir lider.
‘Destek hiç beklemediğimiz yerden gelebilir’
Erdoğan’ın bu özelliğini değerlendiren CHP’li bir yönetici şunları söyledi: “Erdoğan 20 yıldır en önemli makamlarda duruyor. Ama kaybetmesi halinde ne milletvekili ne de cumhurbaşkanı olabilecek. Bu kendisinin kaldıracağı bir senaryo değil. Muhalefet olarak hedeflediğimiz değişiklikleri hayata geçirecek çoğunluğu biz yakalayamasak bile destek hiç beklemediğimiz yerden gelebilir. Tabii biz buna ihtiyaç duyacak mıyız orası ayrı.”
CHP’li yönetici bu ‘ılımlı tavrın’ gerekçesi olaraksa şu tespiti paylaştı: “Parlamenter sistemde Erdoğan partisine dönerek burayı güçlendirmeyi hedefleyebilir. Böylece de partisini iktidar yapamasa bile koalisyon ortağı olarak yoluna devam etmeyi isteyecektir. Bunun için de teklifimize destek vermek dahil her adımı atabilir. Biliyoruz ki Erdoğan pragmatist bir lider.”
CHP’lilerin senaryosunu sorduğumuz İYİ Partililer de Erdoğan’ın ‘siyasi hayatının devamı için’ parlamenter sisteme destek verebileceğini düşünüyor. İYİ Partili isimler, Meclis’te anayasa yapacak çoğunluğa erişeceklerine inançlı oldukları vurguluyor ancak bu ihtimali de göz ardı etmiyor.
‘Kazanacak aday’ vurgusu
Diken’e konuşan İYİ Partili bir kurmay bu senaryoya ilişkin şöyle uyardı: “Seçime girerken her senaryoya göre hazırlıklı olmalıyız. En iyisinden en kötüsüne tüm ihtimalleri hesaplamalıyız. Biz tam olarak bu yüzden kazanacak adaya vurgu yapıyoruz. Bazen bu yanlış anlaşılıyor, ama anlatmak istediğimiz tam olarak budur.”
İYİ Partili kurmay bu ihtimali değerlendirirken, müzakerenin Erdoğan’la değil, Meclis’le yapılacağına da dikkat çekti: “Teklifimiz komisyona gelince partiler müzakere eder, karar verir. Bu aşamada aritmetik ne olursa olsun, masanın çizdiği demokrasi ve özgürlük alanını korumak da kırmızı çizgimiz olur.”
Muhalefetin senaryolarını sorduğumuz AKP’li yetkililerse Meclis ve cumhurbaşkanlığını kazanacaklarına emin olduklarını vurguluyor. Kendilerinin de anayasa değişikliği hedeflerinin olduğunu söyleyerek, “Mevcut sistem Türkiye’yi güçlendirdi, varsa eksiklikleri konuşulur revize edilir, fakat geldiğimiz yerden geri adıma el kaldırmayız” dedi.