Akdeniz Su Ürünleri Araştırma, Üretme ve Eğitim Enstitüsü Müdürlüğü (AKSAM), Akdeniz sularında ürediği tespit edilen mavi yüzgeçli orkinoslara çip takarak onları uydudan takip ediyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı AKSAM, Uluslararası Atlantik Ton Balıklarının Korunması Uluslararası Komisyonu (ICCAT) işbirliğiyle mavi yüzgeçli orkinosların göç yolu ve üreme alanlarını takip etmek için çalışma başlattı.
AKSAM’dan 15, ICCAT’tan dört kişinin yer aldığı ekip, Kemer ilçesi açıklarında havuzlarda muhafaza altına alınan ve vinçler yardımıyla gemi güvertesine çıkarılan 400-500 kilogramlık 13 orkinosun yüzgeçlerine uluslararası etik kuralla uygun olarak çip taktı.
Kota 900 tondan 22 bin tona çıktı
AKSAM Müdürü Serkan Erkan, şu bilgileri paylaştı: “2003’te ICCAT’a üye olduğumuzda uluslararası orkinos balıkçılığında kotamız 900 tondu. Şu anda 22 bin tonun üzerinde bir kotamız var. Balıkçılarımız için çok iyi bir gelir kaynağı. Orkinosun tamamı yurt dışına ihraç oluyor. Çok verimli, hızlı ete çeviren ve hızlı büyüyen bir tür. Ama nasıl ürediğini bilmiyorduk. Orkinoslar Akdeniz’e giriyor, Atlantik’e çıkıyor ama ne zaman Akdeniz’e giriyor, Akdeniz’de nerede çiftleşiyor, yumurtayı nereye bırakıyor? Bununla ilgili verileri alabilmek çok zordu ve bu yönde çalışmalar yapılıyor. Proje sayesinde orkinosun göç davranışını, üreme alanlarını, hangi dönemlerde nerede yumurta bıraktığını takip ediyoruz, kısacası bu balığın biyolojisini bilirsek bu canlıyı koruyabiliriz.”
Orkinosların Akdeniz’deki hareketlerini takip ettikleri çiplerin enerjilerini verimli kullanmak için şimdilik detaylı veri almadıklarını, sadece koordinatlarını takip ettiklerini belirten Erkan şöyle devam etti:
“Orkinosların hangi sıcaklıkta, pH’ta ve hangi derinlikte nerelere gittiği bilgilerini, cihaz balıktan ayrıldığında göreceğiz. Cihazdaki verilerin bir kısmı balık yüzeye çıktığı zaman uyduya gönderiliyor. Bir yıl sonra cihaz balıktan irtibatı koparıp deniz yüzeyine çıkıp bütün verileri uydu aracılığıyla bize gönderecek. Biz de verilerin tamamını alacağız ve bu da bizim ilk kayıtlarımız olacak.”
Erkan, bilim insanlarıyla paylaşacakları veriler sayesinde politika geliştirme, kota belirlemede uluslararası camiada daha fazla söz sahibi olacaklarını, çalışma sırasında orkinoslardan genetik örnekler aldıklarını da söyleyen Erkan, “Böylelikle balığın genetik veri tabanını da izleyebileceğiz” dedi.
Proje yürütücüsü biyolog Banu Yalım da geçen yıl Antalya, Mersin körfezi ve KKTC sularında yavru orkinoslar tespit edildiğini anımsattı.