Bir fil insanlarla aynı haklara sahip olmalı mı? ABD’nin New York eyaletinde yüksek mahkeme bunun kararını verecek.
Bronx hayvanat bahçesinde yaşayan ve özgürlüğüne kavuşması için hayvan hakları aktivistlerinin yıllardır mücadele verdiği Happy 51 yaşında bir Asya fili.
1977 yılından bu yana hayvanat bahçesinde esaret altında yaşamını sürdürüyor.
Dört yıl önce Nonhuman Rights Project mahkemeye başvurarak Happy’nin ‘salıverilmesini‘ talep etti. Happy’nin yasalara aykırı şekilde hayvanat bahçesinde tutulduğunu savunan aktivistler ABD’deki iki fil barınağından birine götürülmesini istiyor.
Hayvan hakları grupları Happy’nin, yasadışı olarak gözaltına alınan kişilerin veya onların adına başka birinin, hapis tutulma nedenini sorabileceği yasal bir süreç olan ‘habeas corpus’ hakkına sahip olduğunu söylüyor.
Yasalarda ‘kişi‘ tanımlaması yer almıyor ve Happy’nin kişi olarak tanınması gerektiği belirtiliyor.
Happy’nin serbest bırakılması mücadelesinde 2018 yılında yazılan bir dilekçede fillerin karmaşık kognitif yetileri olan otonom varlıklar olduğu vurgulanarak “Happy’nin bu özerkliği ve bedensel özgürlüğü kullanması biz insanlar için olduğu kadar onun için de temeldir” denilmişti.
Filler toplu halde yaşayan, aile odaklı, sosyal hayvanlar.
Mahkeme kayıtlarına göre Happy 4 bin metrekarelik kafesinde 2006’dan beri yalnız. Uzun süreki hayat arkadaşı Grumpy başka fillerin saldırısı sırasında aldığı yaralar nedeniyle uyutuldu. Bir diğer arkadaşı Sammie de öldü.
Bronx hayvanat bahçesi Happy’ye iyi bakıldığını, bir barınağa taşımanın yararına olmayacağını iddia ediyor.
2020 şubat ayında mahkeme Happy’nin zeki ve otonom bir varlık olduğunu, özgürlük verilmeye hakkı olabileceğini ancak yasal olarak kişi sayılamayacağını belirterek davayı reddetmişti. İtiraz edilen karar bir üst mahkemeye taşındı.
Daha önce şempanzeler de dahil hayvanlara kişilik hakkı verilemesine yönelik yasal çabalar başarısız olmuştu.