Bireysel banka müşterilerinin kıymetli maden dahil yabancı para mevduat ve fonları yaklaşık beş aydır, her hafta aralıksız arttı. 102.5 milyar dolara ulaşan birikim tarihi zirveye yaklaştı.
Merkez Bankası verilerine göre son beş aylık dönemde bireysellerin döviz birikimleri 12.7 milyar dolar arttı.
Verilere göre 15 Şubat ile biten haftada bireylerin yabancı para cinsinden mevduat ve fonları yaklaşık 180 milyon dolar artışla 102.47 milyar dolar oldu ve 29 Nisan 2016’da görülen 104.1 milyar dolarlık tarihi zirveye de oldukça yaklaştı.
En son 5 Ekim 2018 haftasında döviz birikimlerini azaltmayı tercih eden bireyseller takip eden 19 haftada döviz birikimlerinde kesintisiz artırdı.
Verilere göre 5 Ekim 2018 haftasında 89.8 milyar dolar olan bireysellerin kıymetli maden dahil yabancı para mevduat ve fonları aralık artış yaşandığı bu dönemde 12.7 milyar dolar yükseldi.
Ağustosta zirveyi görmüştü
Dolar/TL ağustos ayında 7.24 ile tarihi zirvesini test ettikten sonra yönünü aşağı çevirmişti. Bireysellerin döviz birikimini düzenli artırmaya başladığı ekim ayına kur 6.20 civarında başlamış ve bu ayı 5.30 civarında tamamlamıştı.
Dolar/TL takip eden aylarda dalgalı bir seyir izledi ancak genel olarak 5.30 etrafında işlem gördü.
Reuters’ın konuya ilişkni görüş aldığı üst düzey bir bankacı şöyle konuştu: “Bireyseller uzun süredir döviz birikimlerini artırıyor. Burada iki ana neden söyleyebiliriz. Birincisi geçtiğimiz yıl Ağustos ayında yaşanan kur şoku döneminde bireysel yatırımcıların kar amaçlı 8 milyar dolar civarında döviz bozdurduklarını görmüştük. Zirve öncesindeki dönemleri de dahil edersek bu tutarın zamanla yerine konduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.”
Bankacı bir diğer etkenin ise beklentiler olmaya devam ettiğine dikkat çekti: “Bireysel yatırımcı geçmiş tecrübelerine dayanarak birikimlerinin bir bölümünü döviz olarak tutmaya alıştı. Şu an bu alışkanlığını değiştirmek için yeterli neden de görmüyor. Bireylerin ne amaçla birikim tercih ettiğini seçmek zor ancak burada seçim döneminin yaklaşmış olması gibi riskleri değerlendirdiklerini düşünüyorum.”
Bankacı ayrıca TL mevduat faizlerinin yüzde 20 civarında olmasına karşın döviz birikimlerinin hala artıyor olmasının dolarizasyon açısından önemli bir risk unsuru olduğuna da işaret etti.
Kurumsallar da dövize geçiyor
Bireyseller dışında kurumsal lokaller de aynı dönemde genel olarak döviz birikimlerini artırmayı tercih etti. Geçen hafta itibariyle kurumların kıymetli maden dahil yabancı para mevduat ve fonları yaklaşık 257 milyon dolar artışla 66.91 milyar dolara yükseldi.
6 yılda 50 milyar dolarlık artış
Bireysel ve kurumsallar birlikte değerlendirildiğinde ise kıymetli maden dahil yabancı para mevduat ve fonları geçen hafta itibarıyla 169.4 milyar dolara yükseldi. Merkez Bankası verilerine göre bu son 6 yılda 50 milyar dolarlık bir artış anlamına geliyor. Aynı dönemde ise dolar/TL 1.80 seviyesinden 5.30’lara yükseldi.
Bankacılar lokallerin döviz birikimlerinin dolarizasyon nedeniyle önemli dezavantaj olduğunu belirtseler de diğer taraftan ise birikimlerin Merkez Bankası rezervlerini de aşmış olması ise olası kur şoklarında önemli bir tampon olarak görev yapmasına neden oluyor.
Bireysel kar, kurumsal güvence peşinde
Birçok bireysel yatırımcı düşük seviyeden döviz alım, yüksekten kar amaçlı döviz satım işlemi yapıyor. Bu TL’deki sert değer kayıplarının yaşandığı dönemde bireysel satışların görülmesi halinde önemli bir tampon görevi görüyor.
Bankacılara göre kurumsallar ise seviyeden kar etmek amacıyla değil genel olarak ileriki dönem döviz borcu ödemesi amaçlı alım yapıyor.