SANEM GÜVEN
En baştan söyleyeyim, çok iyi korunduğum halde Covid’e yakalandım. O yüzden ‘Covid pozitif’ olduğum haberi yakın çevremde şok etkisi yarattı. İki kişi birbirinden habersiz, “Dünya üzerinde Corona’ya yakalanacak son kişiyi sorsalar senin adını verirdim” dedi.
Gerçekten, nasıl olmuştu bu? Açık havada maske, siperlik ve mesafeden bir an bile ödün vermemiş, maskemi de siperliğimi de azıcık nefes almak için bile indirmemiştim. Marketten her çıkışımda, her para üstü alışımda ellerimi güzelce kolonyalamıştım.
Düşüne düşüne, sonunda şu kanaate vardım: İki doz aşılı olan, 75 yaş üstü tanıdıklarımla, ev ortamında, maskesiz olarak görüşmüş olmam nedeniyle bu virüse yakalanmıştım!
Değil mi ki aşılı olmak virüsün bulaşmasını engellemiyordu, işte onlar da virüse yakalanmış ve hafif geçiriyor, hatta semptom göstermiyor olabilirlerdi. Bence bana da böyle bulaşmıştı.
Bugün ilk belirtileri göstermemin üzerinden 15 gün geçtikten sonra bile aklıma daha yakın bir ihtimal gelmiyor. Yine de yanılma payım olduğunu kabul ediyorum, gerçekte tam olarak nasıl bulaştığını hiç bilemeyeceğiz.
Herkesin Covid’i biricik ise bu yazı neden?
Herkesin bağışıklık sistemi, kronik hastalıkları, sağlık geçmişi, kullandığı ilaçlar, genetik yapısı kendine özgü, bu yüzden herkesin Covid’i de biricik. Ama ben yine de belki okuyana biraz faydası olur inancıyla bu yazıyı yazmak istedim.
Sonuçta Covid öncesinde, geçirirken ve sonrasında pek çok benzerlik de yaşanıyor. Doktorların bile henüz tam çözemediği bir hastalık olsa da hakkında bir şeyler bilmek insanı rahatlatıyor. Çok kötü hissettiğiniz bir anda daha önce Covid atlatmış bir arkadaşınız “Bana da altıncı gün böyle olmuştu, sonra geçiyor rahat ol” dediğinde içiniz ferahlıyor.
Siz yine de bunun benim Covid hikayem olduğunu, sizin bambaşka şeyler yaşayabileceğinizi unutmayın. Doktorunuza kendi özel durumunuzla ilgili danışmayı hiç ihmal etmeyin ve burada yazılanları tıbbı birer tavsiye olarak değil, size faydası dokunabilecek ama teyidi gereken öneriler olarak dikkate alın.
Bana gelince, bir kişinin bile Covid’i daha rahat geçirmesini sağlarsam, bu yazı benim için amacına ulaşmış olacak.
İşe Covid çantası hazırlamakla başlayın
Nasıl ki deprem için çanta hazırlıyoruz, Covid için de yapabiliriz bunu. Covid size gelsin gelmesin, bir şekilde işinize yarayacak her şeyi aşağıda listeledim. Bunlar evinizde bulunsun ki, acil bir durumda panik olup aramayın, ya da test sonucunuz pozitif çıkmışken eczane eczane dolaşmaya kalkmayın.
1- Parmak tipi pulse oksimetre: Bu alet akciğerlerdeki oksijenin hücrelere hangi oranda ulaştığını, yani kandaki oksijen seviyesini (satürasyon) ölçüyor. 90’ın altına düşmemesi ideal. Eczanelerden veya alışveriş sitelerinden alabilirsiniz. Kullanımı çok kolay. Parmağınıza takıp kıpırdatmadan bekliyorsunuz. Eğer değerler çok değişken ise bir 10 dakika kadar beklemeniz halinde daha sağlıklı sonuç alıyorsunuz. Nabzınızı da aynı anda ölçebiliyorsunuz. Ateş yüksekken nabzın yükselmesi normalmiş, yüksek çıkarsa korkmayın. İyi çıkan satürasyon değeri size moral veriyor, ama sakın ola ki bu ölçüm işini abartıp saat başı ölçüm yapmaya kalkmayın. ‘Her şeyin fazlası zarar’ kuralı burada da geçerli.
2- Dijital derece: Ateşinizi ölçmek için kullanımı kolay, pratik bir dereceye ihtiyacınız var. Mümkünse dijital olsun, tam rakamı söylesin. Hatta bir de yedek bulundurun. Zira gece gündüz ateşinizi ölçtüğünüz bir dönem gelecek.
3- Ateş düşürücü: Genelde Parol veriliyor. Ateşiniz yükseldiğinde hayat kurtarıcı oluyor. Fakat ateş düşürücüyü mutlaka doktor kontrolünde ve doktorunuzun söylediği şekilde almalısınız. Bir görüş, belirli bir süreden sonra ateşin kendi kendine düşmesi gerektiğini ileri sürüyormuş. O yüzden ateşinizi çok iyi takip edin ve her aşamada ateş düşürücü alıp almamayı önce doktorunuzla konuşun.
4- Mide koruyucu: Mideniz ne kadar sağlam olursa olsun, kullanacağınız ilaçların mideye zarar vermemesi için bir mide koruyucu bulundurmalısınız. Ben Famodin 40 mg kullandım, hatta tedavim devam ettiğinden bir süre daha kullanacağım.
5- Gargara: Boğazınız ağrımaya başladığında rahatlamak ve mikropları öldürmek için ihtiyacınız olacak. Bende ağrıyı hemen azalttı, neredeyse son güne kadar da kullandım. Ev yapımı elma sirkeniz varsa, o da benzer bir işlev görüyor.
6- Öksürük şurubu ve balgam söktürücü: Benim hiç öksürüğüm olmadı, dolayısıyla balgam söktürücü kullandıysam da öksürük şurubu kullanmak zorunda kalmadım. Ama böyle olması ne yazık ki akciğer tutulumu olmasını engellemedi. Bu virüsün doğasında akciğere inmek var, nihai hedefi bu. Ne yapıp edip inmeye çalışıyor akciğerlere. O nedenle öksürük olmasa da doktor kontrolünde olmak, virüsün akciğerlere inip inmediğini takip etmek çok önemli.
7- Kan sulandırıcı: Coraspin alanlar var, bebe aspirini alanlar var, kendisine Oksapar iğne yapanlar var. Bu konu da mutlaka aile hekiminize/doktorunuza danışarak çözülmesi gereken konulardan. Bana biraz karışık geldi. En çok önerilen, daha işin başındayken kandaki D Dimer oranınıza baktırmak. Böylece pıhtılaşma riskinizi anlıyor ve ona göre önlem alıyorsunuz. Siz yine de evde birer kutu Coraspin ve bebe aspirini bulundurun. Zamanı geldiğinde hangisini kullanmak lazım, yoksa hiçbirini kullanmayıp yepyeni bir şey mi almak lazım; doktorunuzla konuşursunuz.
Bu da ‘olsa iyi olur’lar listesi:
1- Ev yapımı elma sirkesi. Hem gargara yapmak, hem ateş yükselince suyla karıştırıp tülbentle kolu bacağı silmek için gerekli.
2- Kaliteli cerrahi maske, eldiven: Evde izoleyken ortak alanlara çıkmanız gerektiğinde takmak için bir kutu bulunmalı. Maskeyi her gün değiştirmek evdeki herkes için iyi bir önlem.
3- Plastik tabak çatal bardak: Yine odanızda izolasyon durumunda tabak bardak bulaşığıyla uğraşmamak ve ev halkını tam korumak için isterseniz bir set bulundurabilir; yemeklerinizi bu tabaklarda yiyip doğrudan çöpe atabilirsiniz.
4- Kekik Yağı: Etkisinin psikolojik olduğunu söyleyen var. Ama bir bardak sıcak suya iki damla damlatıp solumak nefesi açıyor. İyi geliyor. Tecrübeyle sabittir.
Son olarak, ben bir de başucumda kağıt kalem bulundurdum. İlk günler hangi saatte ne belirti çıktı, ateşim kaç, satürasyonum kaç tek tek yazıyordum. 6’ncı günden sonra dermanım kalmadı yazmaya, ama ilk günlerde aldığım notlar da doktorumla konuşurken işime yaradı. Unutmayın, kendi kendinizi takip etmek durumundasınız, çünkü hasta da, hasta bakıcı da sizsiniz.
Unutmayın
Şunları da hiç unutmayın: Sakin olmanız şart. Nefesinize değil, iyi hissettiren başka bir şeye odaklanın. Geçecek deyin. İyi gelen şeyleri düşünün. Sevdiğiniz bir ortamı hayal edin. Sakinleştirici müzik dinleyin. Olumsuz haberlere sakın ola hiç bakmayın. İnternet gazetelerinden, Instagram’daki haber kanallarından bir süre uzak durun. Ve sabredin. Geçiyor. Geçecek. Hemen değil, yavaş yavaş düzelecek. Sabırlı olun.
Online doktor desteği alabilirsiniz
Hastalığımın dördüncü gününde, arkadaşım Kader, Denizli Pamukkale Üniversitesi’nde Göğüs Hastalıkları’ndn Prof. Dr. Göksel Altınışık Ergur’dan bahsetti. İstersem kendisinden Covid süresince ücretsiz ve görüntülü olarak tıbbi destek alabilecektim. Tek yapmam gereken telefonuma Skype indirmek ve verilen internet adresine girerek formu doldurmaktı. Böylece hastalığımın beşinci gününde, Göksel hanımla görüntülü olarak görüşmeye başladık.
Covid geçirirken, Covid hastalarını tedavi etmiş, size yardımcı olmaya hazır uzman bir doktora ulaşabilmek nasıl büyük bir nimettir, burada kelimelerle anlatmam mümkün değil.
“Ateşimin yüksek olması normal mi”, “Satürasyonum düşerse ne yapmalıyım” gibi sorulara en kısa sürede yazılı olarak cevap veren, bazen kötü hissedip görüntülü görüşmek istediğimde beni ekranda da olsa gören, E-nabızdaki verilerimi inceleyerek durumumu takip eden bir doktorun varlığı, iyileşmemi iki üç kat hızlandırdı diyebilirim.
Göksel hoca çok kıymetli ve çok önemli bi şey yapıyor. Öğrencilerini Covid’le ilgili eğitiyor, sosyal medyayı kullanarak hastaları bilgilendiriyor, makaleler yazıyor ve covid hastalarına online destek oluyor.
Kendisi bu hizmetinin herkese açık olduğunu, pandemi döneminde bu yöntemle pek çok hastaya yardımcı olduğunu, en azından hastaneye gitmesi gerekmeyenlerin evde tedavi olabilmesini mümkün kıldığını söylüyor.
Sonuç olarak, umarım hiç ihtiyacınız olmaz ama, olursa diye randevu linkini buraya bırakıyorum: Zor dönemlerde elini taşın altına koymak, çözüm üretmek ve birilerine yardım etmek bence her türlü takdiri hak ediyor. Prof. Dr. Göksel Altınışık Ergur’a, sadece kendi adıma değil, yardım ettiği tüm hastaları adına çok teşekkür ediyorum.