Afganistan’daki kadınlar, radikal İslamcı Taliban’ın yönetimi ele geçirmesinin birinci yılında gasp edilen hakları için sokaklara çıktı.
Taliban, ABD’nin Afganistan’da çekilmesinden sonra yönetimi yeniden ele geçirmişti. Türkiye’de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dahil yöneticiler Taliban’ın ilk açıklamalarını ‘itidalli ve ılımlı’ bulsa da radikal İslamcı örgüt, kısa sürede kadınların 20 yılda kazandıkları neredeyse tüm hakları ellerinden aldı.
Kadınlar da iktidar değişiminin birinci yıldönümü dolayısıyla sokaklara çıkarak gasp edilen haklarını talep etti. Taliban üyeleri sert saldırıya rağmen kadınların yürüyüşleri engelleyemedi.
BBC Türkçe’nin haberine göre en güncelden geçmişe doğru Taliban’ın getirdiği kısıtlamalar şöyle:
21 Mayıs: Kadın televizyon sunucularına yüzlerini örtmeleri gerektiği söylendi.
7 Mayıs: Kadınlar 20 yıl sonra yine yüzlerini tamamen örten peçe takmak zorunda kaldı. Buna uymayı reddeden bir kadın, sokakta ona refakat eden erkeğin üç gün hapis cezasına çarptırılmasına sebep olabilir.
3 Mayıs: Herat şehrindeki Taliban yetkilileri sürücü kurslarına, kadınlar için açılan derslerin ve kadınlara ehliyet verilmesinin durdurulmasını emretti. Herat trafik idaresi başkanı, bu emrin sürücü kurslarına sözlü olarak iletildiğini belirtti.
23 Mart: Eğitim bakanlığı yeni eğitim öğretim döneminin başlamasından bir gün önce kız çocuklarının orta öğretime katılmasını yasakladı.
3 Şubat 2022: Birkaç devlet üniversitesi hem kadın hem erkek öğrenciler için yeniden açıldı, fakat kız ve erkek öğrenciler farklı sınıflara ayrıldı. Herat’ta, kadınlar ve erkeklere farklı saatlerde derslere katılmaları gerektiği söylendi.
Ocak: Taliban resmi olarak tesettür kampanyası başlattı. Posterler iki türlü tesettürün kabul edilebilir olduğunu tarif ediyordu; siyah bir tesettür giymek ve yüzü kapatmak, ya da mavi tesettür giymek ve yüzü kapatmak.
26 Aralık 2021: Taliban yönetimi, 72 kilometreden fazla mesafede seyahat etmek isteyen Afgan kadınlara erkek bir refakatçinin eşlik etmesi gerektiğine hükmetti.
17 Eylül 2021: Uluslararası Gazeteciler Federasyonu, kadın gazetecilerin çok büyük ölçüde çalışmalarının yasaklandığını ve Taliban’ın gelişinden beri aralarında gazete, radyo, televizyon kanalları ve internet sitelerinin olduğu 153 medya organının kapatıldığını duyurdu.
19 Eylül 2021: Taliban Kabil’de çalışan kadın devlet memurlarına evde kalmaları gerektiğini söyledi. Sadece yerlerine erkek birinin atanamadığı kadın çalışanların geçici olarak işe dönebileceği belirtildi.
17 Eylül 2021: Taliban, yönetimi ele geçirdikten sadece bir ay sonra kadın bakanlığını kapattı ve yerine ‘fazilet yayma ve ahlaksızlığı önleme bakanlığı’ kurdu. Bu bakanlığın, bir önceki Taliban yönetiminde sokaklarda ‘iffetsiz’ giyinen ya da yanında erkek bir refakatçi olmadan sokakta gezen kadınları döven ‘ahlak polislerini’ görevledirmekle bilinen kötü bir şöhreti bulunuyor.
8 Eylül 2021: Kadınların spor müsabakalarına katılması yasaklandı.
7 Eylül 2021: Taliban, tamamı erkeklerden oluşan bir kabine açıkladı. Bir önceki hükümet bir dönem dört kadın bakan ve iki kadın valiyi görevlendirmişti.
5 Eylül 2021: Taliban yetkilileri, Kabil’de kadınların çalışma hakkını savunmak için protestoya katılan katılan eylemine saldırarak dağıttı.