İngiltere’nin saygın gazetelerinden Guardian’ı pazar gazetesi Observer’da Türkiye ile IŞİD arasındaki petrol ticaretine dair yeni belgeler ortaya çıktığına dair haber karşısında Ankara sessizliğini koruyor.
Observer’daki iddia çarpıcı olmakla birlikte ilk değil. IŞİD’in aracılar vasıtasıyla Türkiye topraklarına petrol soktuğu daha önce de öne sürülmüştü.
İşte Diken’in arşivinden o iddialardan bazıları…
1 – Şam yönetimi adına Irak Şam İslam Devleti’nden (IŞİD) petrol satın alıp ihraç ettiği iddiasıyla Avrupa Birliği (AB) tarafından yaptırım listesine eklenen Suriye işadamı George Hasvani, “Siz asıl Türkiye’ye kaçırılan petrole bakın” dedi.
2 – İngiliz gazetesi Independen’ın deneyimli Ortadoğu muhabiri Robert Fisk, Irak İslam Şam Devleti (IŞİD) ve Türkiye’nin Süleyman Şah Türbesi üzerinden bir pazarlık yapmış olabileceğini iddia etti.
‘Suriyeli petrol mühendislerinin, IŞİD’in kontrolündeki petrol sahalarında Türk teknisyenler gördüğünü açıkladığını‘ belirten Fisk, karşılıklı bir taviz verilebilmiş olabileceğine dikkat çekti: “Belki de karşılıklı bir durum vardı? ‘Bize petrol uzmanlarınızı verin, siz de eski kralınızı elinizde tutun’? Ya da bir şeyler yanlış gitti?”
3 – Irak Maliye Bakanı Hoşyar Zebari, IŞİD’in Suriye ve Irak’ta ele geçirdiği petrol rafinelerinden çıkardığı petrolü Türkiye’deki aracılarla sattığını söyledi.
4 – Radikal İslamcı IŞİD’in günde 40 bin ila 60 bin varile denk gelen petrol ticaretinde Türkiye’nin rolüne dair tartışmalar sürerken ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, petrolün Lübnan ve Türkiye sınırından geçirerek pazarladığını açıkladı.
5 – Marketplace.org adlı itibarlı ekonomi sitesine göre IŞİD’in petrolü bazen doğrudan Türkiye’deki rafinerilere gönderiliyor.
İngilizlerin ünlü düşünce kuruluşu Chatham House’da Ortadoğu uzmanı Valerie Marcel’e göre, IŞİD militanları, elde ettikleri petrolü şöyle değerlendiriyor: ”IŞİD, petrolünün bir kısmını kendisi açık kuyularda yakarak rafine ediyor. Sonra kendi ihtiyaçları ve bölge halkının ihtiyaçlarını gideriyor. Geri kalanın çoğu ise müphem aracılarla Türkiye piyasasına yolanıyor.”
Marcel’e göre, ”Aracıların bazıları Iraklı ve bunlar petrolü sınıra (Türkiye) götürüyor. Dİğerleri ise Türk aracılar. Bu aracılar doğrusunu söylemek gerekirse bu petrolü bazen doğrudan Türkiye’deki rafinelere satabiliyor. Kısacası bu süreç oldukça iyi planlanmış bir organizasyonun ürünü.”
Analize göre, aracılar büyük paralar kazanıyor ve varilin dünya piyasa fiyatı 100 dolar iken, IŞİD militanları aşağı yukarı bunun yarısını belki de çeyreğini cebe indirse de, bu günlük olarak 1 ila 3 milyon dolar civarında bir gelir demek.
6 – CHP Hatay Milletvekili Mehmet Ali Ediboğlu, IŞİD’in Türkiye’de 800 milyon dolarlık petrol sattığını söyledi. Ediboğlu, IŞİD bu sene ele geçirdiği petrol bölgelerinden Türkiye’ye 800 milyon dolarlık petrol sattığını savundu.
7 – Amerikan Hazine Bakanlığı’nın Terör ve Mali İstihbarattan Sorumlu Müsteşarı David Cohen, IŞİD’in petrol satmasına aracılık edenlerin bir bölümünün Türkiye’den olduğunu söyledi.
IŞİD’in kaçak petrol ticaretinden elde ettiği gelirin günlük 1 milyon dolara ulaştığını belirten David Cohen, örgütün kontrolündeki bölgelerden elde edilen petrolün ‘yeniden satılmak‘ üzere aracılar tarafından taşındığını belirtti. Cohen, bu aracılardan bazılarının Türkiye’den olduğunun altını çizdi.
Cohen, Ankara’nın yasadışı petrol satışını engellemeyi vaad ettiğini hatırlattı.
8 – Almanya Meclisi Başkan Yardımcısı Claudia Roth, “Türkiye, kendi sınırları üzerinden Suriye’ye silah gönderilmesine izin veriyor. IŞİD’in Türkiye üzerinden petrol satabilmesi de olağanüstü bir durum” dedi.
9 – Amerikan haber ajansı Associated Press (AP), IŞİD’in boru hattı bile çektiği Hacıpaşa köyüne giderek yerli halkla konuştu.
Buna göre, Türkiye Batılı ülkelerin IŞİD konusunda ağır baskısına maruz kalıncaya dek, petrol kaçakçılığı Hacıpaşa’daki en karlı işti. Öyle ki, bazı kişiler servetlerini 1000’e katladı. AP haberinde, güvenlik önlemlerinin artırıldığını vurgulasa da, bunun için geç kalındığına ve kaçakçılığın daha küçük boyutlarda da olsa sürdüğüne dikkat çekildi.
10 – ABD’nin önde gelen gazetelerinden The New York Times, Amerikan yönetiminin IŞİD’in para kaynaklarını kurutma çabasında en önemli engeli Türkiye’nin teşkil ettiğini ortaya koyan bir haber yayınladı.
Haberde resmi yetkililere dayanılarak Amerikan yönetiminin, IŞİD’in milyonlarca dolarlık petrol kaçakçılığını önlemeye çalıştığı, ancak Türkiye’yi işbirliğine ikna edemediği belirtildi.
Dahası, kimi uzmanlarca Türkiye’nin güney bölgesinin IŞİD’in bir numaralı pazarı haline geldiği ve bu karaborsa ticaretten ‘belki de bazı hükümet yetkilileri de dahil’ rant sağlayan Türklerin sayısının hiç de az olmadığı ileri sürüldü.
11 – Suriye sınırında yerli halkın IŞİD’den petrol elde ettiğine dair yabancı basında sıklıkla yer alan ve AKP hükümetinin kesin bir dille reddettiği iddialar bir kez daha ‘görüntülendi‘.
Radikal’den Fehim Taştekin, Hatay’ın Altınözü ilçesi Hacıpaşa Beldesi’yle, sınırın diğer tarafındaki Ezmerin arasında döşenen borularla Suriye’den nasıl mazot elde edildiğini yazdı.