Sokağa sıkıyönetim getiren İç Güvenlik Paketi doğrultusunda ‘Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’ da değiştirildi. Keyfi yasak, gözaltı ve ‘fişleme‘ resmileşti.
Fotoğraf: Reuters
1985’te yayınlanan ‘Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun uygulanmasına dair yönetmelik’te yapılan değişiklikler Resmi Gazete’de yayınlandı.
Toplantı ve gösteri hakkının kapsamını daraltan, vali, kaymakamlar ve güvenlik güçlerine geniş yetkiler tanıyan değişikliklerden başlıcaları şöyle:
– İç Güvenlik Paketi uyarınca ‘hükümet komiseri ve yardımcıları’nın görevleri illerde valilere, ilçelerde de kaymakamlara devrediliyor. Bu sayede gösteri ve yürüyüşlerle ilgili karar merciileri il ve ilçelerin mülki amirleri oluyor.
23’üncü maddede yapılan değişiklikle artık vali ve kaymakamlar bir toplantıyı veya gösteriyi ‘açık ve yakın tehlike‘ bulunduğu gerekçesiyle tamamen yasaklayabilecek.
– Düzenleme kurulunun görevleriyle ilgili maddede başlıca şu değişiklikler yapıldı:
Gösteri ve eylemlere getirilmesi halihazırda yasak olan ateşli silahlar, molotof ve havai fişek gibi tehlikeli maddelere ‘demir bilye‘ ve ‘sapan‘ da eklendi.
Kanunların suç saydığı veya halkı suç işlemeye özendirici veya kışkırtan ibare veya ifade taşıyan afiş ve pankartların yasak olduğu belirtilen maddeye ise, ‘yasadışı örgüt ve topluluklara ait amblem ve işaret taşınarak veya bu işaret ve amblemleri üzerinde bulunduran üniformayı andırır giysiler giyilerek veya kimliklerini gizlemek amacıyla yüzlerini tamamen veya kısmen bez vesair unsurlarla örtmek’ de eklendi.
– Güvenlik kuvvetlerinin görev, yetki ve sorumlulukları maddesinde ise genişletmeler yapıldı.
Toplantının huzur ve sükununu bozanlar artık ‘hükümet komiseri’nin talimatına gerek olmadan eylem yerinden uzaklaştırılacak; gösteri veye yürüyüş yine sadece güvenlik kuvvetlerinin kararıyla dağıtılabilecek.
Yönetmelikte topluluğun dağıtılma yöntemine de ek yapıldı. ‘Kanuna aykırı olarak başlayan toplantı ve gösteri yürüyüşlere‘ katılanlar ihtara rağmen dağılmazsa zor kullanarak dağıtılabileceği yönündeki madde, ‘topluluk dağılmazsa basınçlı ve/veya boyalı su veya diğer zor kullanma araçlarıyla zor kullanarak dağıtmak’ diye değiştirildi.
Maddede yapılan bir diğer değişiklikle polisler, ‘suç işlediğini tespit etttiği‘ kişileri emir ve ihtarların yapılmasına gerek duymadan yakalayıp gözaltına alabilecek.
‘Fişleme’ de resmileşti
Söz konusu maddeye bir de ‘fişleme‘ olarak yorumlanan “Toplantı ve gösteri yürüyüşlerinde, katılımcıların ve konuşmacıların ses ve görüntüleri kolluk tarafından yapıldığı belli olacak şekilde kaydedilebilir. Elde edilen kayıt ve görüntüler şüphelilerin ve suç delillerinin tespiti dışında bir amaçla kullanılamaz” ifadeleri eklendi.