AYŞEGÜL KASAP
aysegulkasap@diken.com.tr
@aysegul_kasap
Trendyol Express çalışanlarının, yapılan yüzde 11 zamma tepki olarak İstanbul’da başlattıkları eylem tüm Türkiye’ye yayıldı. Kontak kapatan motokuryeler haklarını alana kadar direnişe devam edeceklerini belirtiyor.
Çalışanlar Trendyol’un ‘Süper indirim günleri’ sloganına atıf yaparak eylemlerini ‘Süper direniş günleri’ olarak adlandırdı.
Daha önce Trendyol’da motokurye olan ve çalışma şartları nedeniyle istifa eden kargo emekçisi Tolga Kadim, şirket içinde yaşananları Diken’e anlattı.
Zam için “Komik bir artış” diyen Kadim, şirket yönetiminin bu tarz olaylarda direnişi bastırmak için çalışanların arasında jurnalciler yerleştirdiğini belirtti.
Geçen yıl Trendyol Go kısmında eylem yapan 200 kişiden 180’ini işten çıkardıklarını söyleyen Kadim, Express’in direnişinde yönetimin geri adım atmak zorunda kalacağını ifade etti.
Online alışveriş sitesi Trendyol’da çalışan sözleşmeli motokuryeler maaşlarına yapılan yüzde 11’lik zam için ‘Sefalet zammı’ diyerek şirketin Maslak’taki binası önünde protesto düzenlemiş ve ‘Yönetim buraya’ sloganları atmıştı.
Trendyol emekçileri bugün de Yenikapı’da toplanarak tepkilerini dile getirdi: “Temel yaşam ihtiyaçlarına kadar artan zamlar ve zorlaşan çalışma koşullarının altında ezilirken bize dayatılan sefalet zammını kabul etmiyoruz. Biz araçlarımızın giderlerini bize verilen aylık hakedişlerimizden harcıyoruz. Son bir yıl içinde akaryakıta gelen zam yüzde 200 civarındayken yapılan zammı kabul etmiyoruz. Korkmuyoruz. Hakkımızı alacağız.“
Aynı zamanda Motokurye Kargo işçisi koordinasyonu üyesi de olan Kadim, şirket bünyesinde iki motokurye olduğunu söyledi. Biri Trendyol Go, diğeri de Trendyol Express. Trendyol Go sadece yiyecek hizmeti yaparken, Trendyol Express ise kargo hizmeti sağlıyor.
‘Her şeyin arttığı bir yerde yüzde 11 komik bir zam’
Sabah saat 06:30’da işe başlayan motokuryelerin mesai süresinin çoğu zaman 12 saati bulduğunu belirten Kadim şunları söyledi: “İşe gidip paketleri topluyorsunuz. Sabit bir dükkanınız var atıyorum Kadıköy’de. Oradan dağıtımını yapıyorsunuz. Onlar da size garanti ücret veriyorlar aylık 10 bin 200 lira civarına geliyordu.
Ama bunun haricinde hiçbir şeye karışmıyor. Motor size ait, yakıt size ait, yeni kasa motor zorunlu. Aslında sabit maaş gibi ama sabah 6’da gelip paket sıranızı bitirdiniz akşam 6’ya kadar çalışabiliyorsunuz. Bazen 7’ye 8’e kadar buluyor. Böyle bir çalışma sistemi var, bunun yanında yakıt ve yemek masrafları da size ait. Yemek eskiden en ucuz fast food 20 liraya yerken şimdi 40 lira olmuş. Yüzde 100 artmış. Yakıt deseniz her gün zam geliyor. Böyle bir ortamda yüzde 11 gibi komik bir zam yaparsanız herkes tepki gösterir.”
Çalışanların giderleri kendisine ait
Trendyol Express çalışanlarının tüm giderleri kendilerine ait. Aylık kazançlarından motosiklet, yakıt, yemek, damga vergisi, gelir vergisi, lastik, muayene, motorlu taşıt vergisi, Bağ-kur, muhasebe ücreti gibi giderleri ödedikten sonra ellerin kalan para yaklaşık 4 bin lira!
Daha önce 180 kişiyi eylem yaptıkları için işten çıkarmışlar
Kadim, Trendyol Go’da benzer bir eylem yaptıklarında yöneticilerin bunu bastırdığını ama Trendyol Express’te geri adım atmak zorunda kalacaklarını söyledi: “Trendyol Go’da bir ayaklanma olmuştu 200 kişi vardı 180’ini işten attılar. Bu sefer diğerleri de korkup geri çekildi. O gün herkes birlik olup kontak kapatsaydı şu an bunları da konuşuyor olurduk. Şu an Express bunu yapmış Trendyol da geri atmak zorunda.”
‘İçeriden bilgi vereceksiniz’
Kendisinin sırf bu çalışma koşulları ve düşük zamdan dolayı istifa ettiğini belirten Kadim, yönetimin çalışanların arasında jurnalci yerleştirdiğini belirtti: “Diyelim 4 bin çalışan var. Bunların içinden bazılarını seçip diyorlar ki, ‘Sizler operasyondansınız içeriden bana bilgi vereceksiniz. Herhangi bir ayaklanma ve sorun var mı? Bana söyleyin.’ O insanlar da eylem yapanları işten çıkaracaklar deyip dedikodu yayıp herkesi bastırıyorlardı.”
‘Zorla kıyafet satılıyor, almasalar da parası kesiliyor’
Express’teki iş ortaklığı için “Aslında insan sömürme sistemi” diyen Kadim şöyle devam etti: “Kılık kıyafetlerini bize satıyor, bunları zorunlu kılıyor. Ben Getir’de de çalıştım böyle bir şey yapmıyorlar. Trendyol’da arkadaşım mont giymek istemiyordu. Yazın, ‘Ben yelek de giymiyorum’ dedi. Arkadaşıma satmadığı yeleğin parasını kesmişler mesela. Kadın diyor ki, ‘Ben motorcu bir insanım yelek kullanmıyorum’ ama dinlemiyorlar, almadığı yeleğin parasını ondan kestiler. İster alırsın ister almazsın. Montları 600 liraya satıyorlar geri de almıyorlar. ‘Kişisel kıyafet’ diyorlar. Getir’de montları veriyorlar bin lira depozito kesiyorlardı sonra iade edince geri veriyorlardı. Trendyol’da mesela yeni tişört çıkartıyor satıyor, yeni mont çıkartıyor satıyor. Çanta çıkartıyor satıyor. Büyük çanta çıkarıyor. Eski çantaya 250 lira alırız üzerine 500 lira da öderseniz deyip çantayı satıyor.”
Tüm bunların yanında insan canına değer verilmediğinin de ifade etti Kadim: “Diyelim kaza yaptınız. Hiç sizinle ilgilenmiyorlar. Trendyol’dan kimse sizi aramaz. Ama diğer şirketler ekip gönderiyor.”