1.KURUMSAL AÇIK:
Kurumsal yapı; bir toplumda organize olmuş ve aynı zamanda tarihsel boyut taşıyan toplumsal ilişkilere dayanan ve insanlar tarafından oluşturulmuş normlarıdır. Bu normlar kurumların ve demokrasinin sınırlarını da belirleyen kurallardır. Batı toplum kültürü, geleneksel ve sosyal kurumlar; devlet, aile, eğitim, hukuk, ekonomi, siyaset ve din unsurlarını kapsar.
Türkiye’de, demokrasi, hukuk, devlet, eğitim, kurumları ideolojik bir tabana kaydı ve kurumsal yapı bozuldu.
2.İÇ AÇIKLAR:
Türkiye’de öteden beri fiilen iç tasarruf açığı var. Bu açık cari açığa yansıyor.
Bütçe açığı artıyor. Eğer bütçe ile yatırım yapılacaksa, bütçe açığının önemi yoktur. Çünkü bu açıkları hükûmetler eksi reel faizle borçlanarak kapatıyorlar.
3.DIŞ AÇIKLAR:
Türkiye, 2023 yılı cari açığı 46 milyar dolar dolayındadır. Bu açığın iki nedeni var;
*Bir… Üretim dışa bağımlıdır.
*İki… Türkiye’nin millî dış politikası yoktur.
MB 2015 ve öncesi çalışmalardan anlıyoruz ki üretimde ithal girdi oranı yüzde 40 üstündendir. Toplam ithalat içinde ara malı ithalatı, yüzde 72 ile yüzde 80 arasında değişiyor.
Eğer dış açığı yatırım malı ithalatı için vermiş olsaydık, şimdi ülke cari fazlaya dönmüş olurdu. Şimdi ise herhangi bir nedenle ithalat yapamazsak, üretim de yapamayız. Büyümeyi sürdüremeyiz.