BERNA KAYTAZ
@bernakaytaz
Gençliğimde hayatı sorgulamak, anlamlandırmak ve ilk aşk acılarımı hafifletmek için sarıldıklarımdan biriydi Erkin baba ve müziği. Hayatın cevaplarını onun şarkıları ve sözlerinde arardım. Bize, bizi kendi dilimizde ne de güzel anlatırdı.
Anadolu rock, psychedelic rock ve hard rock türlerindeki üretimleriyle topraklarımızın öncü rock müzisyeni ve duayenidir Erkin Koray. Geçmişte olduğu gibi geleceğin müzisyenleri ve müzikseverleri tarafından nesiller boyu müziği keşfedilecek efsane mertebesinde bir müzisyen. Erkin Koray, özgün ve vizyoner müzik anlayışıyla bazı türkü ve klasik Türk müziği eserlerini yorumlayarak Anadolu’nun kültürel mirasının korunmasına da katkıda bulunmuştur. Derinlikli şarkı sözleri, aykırı müzikal anlayışı ve yeteneğiyle yeni bir yol açmıştır.
1941 doğumlu Erkin Koray, küçük yaşlarda piyano öğretmeni annesinden piyano çalmayı daha sonra da gitar çalmayı öğrenerek başladığı müzik yolculuğunda kendi sesinin ve müziğinin arayışı içerisindeydi. 1962’de ilk 45’liğini kaydetti. Almanya’da yaptığı müzikal çalışmalarla müziği şekillenmeye başlayan Erkin Koray, Türkiye’ye gelerek 1967’de çok satan ‘Kızları da Alın Askere‘ şarkısını yayınladı. Bu şarkı önemli bir başarı yakalamasını ve tanınmasını sağladı. 1968’de Altın Mikrofon yarışmasında dördüncü olan Erkin Koray, 1969’da Yeraltı Dörtlüsü isimli grubu kurdu. Vokal ve solo gitarda Erkin Koray, basta Aydın Şencan, davulda Sedat Avcı ve gitarda Ataman Hakman’dan oluşan dörtlü, Şişli’de ortak bir ev tutarak psychedelic rock hayatına başladı. Türkiye’de underground müzik akımına öncülük eden grup, hepimizin dinlerken efkarlandığı ‘Seni Her Gördüğümde‘ şarkısının da bulunduğu ilk 45’liğini kaydetti.
Rock müzik tarihinin en önemli topluluklarından Cream, Jethro Tull ve Pink Floyd gibi dönemin ünlü rock gruplarının şarkılarını konserlerinde yorumlayan Yeraltı Dörtlüsü, 1970’de ‘Gün Doğmuyor‘, ‘Gel Bak Ne Söylicem‘, ‘Meçhul‘ gibi şarkılarıyla underground ve psychedelic rock türünü Türkiye’ye tanıttı, ancak Erkin Koray’ın Avrupa’ya gitme kararı sonrasında topluluk dağıldı.
1971’de Erkin Koray, Cannes Film Festivali‘nde John Lennon ve eşi Yoko Ono‘nun kısa filmi Apotheosis‘i izledikten sonra gösterime katılan Lennon ile bir görüşme ayarladı. Bir gün sonra John Lennon ve Yoko Ono ile görüşen Koray, Lennon’a yeni şarkısı ‘Mesafeler‘i dinletti. Şarkıyı dinleyen Lennon, kendisine Avrupa’da kalmasını teklif etse de Koray bu teklifi kabul etmeyip Türkiye’ye döndü.
1971 sonu Super Group, 1972 yılında ise Özkan Uğur’un da katıldığı Ter’i kuran Erkin Koray’ın müzikal arayışları sürüyordu. Grup denemelerinden sonra solo olarak yoluna devam etme kararı alan Koray, 1973’te birkaç sene önce Lennon’a çaldığı ‘Mesafeler‘ şarkısını yayınlandı. ‘Şaşkın‘, ‘Eyvah‘, ‘Krallar‘, ‘Dost Acı Söyler’, ‘Fesupanallah‘, ‘Yalnızlar Rıhtımı‘, ‘Öyle Bir Geçer Zaman Ki‘ şarkılarını yayınlayan Koray için 1974 çok başarılı geçti.
Popülaritesi giderek artan müzisyen ‘Mezarlık Gülleri’ kitabında “Her ne kadar, içimden taa derinlerden bir yerden, herkesin dinlemesini arzu etsem de ‘Eğer benim yaptığım müziği herkes, yani 70 milyon Türkiye dinliyorsa ya bende bir yanlışlık vardır, ya da memlekette…’ diye bir felsefe patlatırım bazen...” demiştir.
Yeraltından tüm ülkeye yayılan özgün müziğiyle pek çok müzisyeni etkileyen Erkin Koray, 1975 ile 1984 yılları arasında çoğunlukla Hollanda, Almanya ve Kanada’da yaşadı. Bu dönemde ‘Estarabim‘, ‘Arap Saçı‘ gibi çok bilinen eserlerini çıkaran Koray, 1977’de Erkin Koray Tutkusu adlı LP’yi yayınladı. ve grubuna da aynı adı verdi. Bu grupta davulda Okay Temiz, gitarda Orhan Ünal, bas gitarda ise Harun Kolçak bulunuyordu.
Müzisyen, 1982’de ‘Benden Sana‘, 1983’te ise ‘İlla Ki’ isimli pek de ses getirmeyen albümler çıkardı. 1985’te davul dışındaki tüm enstrümanları çaldığı ‘Ceylan‘ albümünü kaydeden Erkin Koray, albümde yer alan ‘Çöpçüler‘ şarkısıyla 1980’lere derin bir iz bıraktı.
‘Gaddar‘, ‘Çukulatam Benim‘, ‘Hay Yam Yam‘, ‘Tamam Artık‘ albümlerini art arda kaydeden Erkin Koray’ın 1980’ler sonu ile 1990’lar boyunca yaşamı inişler ve çıkışlarla, ekonomik zorluklarla, müzikal savrulmalarla geçiyordu. 1996’ya dek suskun kalan müzisyen, ‘Gün Ola Harman Ola’ adlı albümünde yeni şarkılarıyla sevenlerine kavuşmuştu. Satış başarısı yakalayamayan bu albümden üç yıl sonra 1999’da ‘Devlerin Nefesi‘ adlı son albümünü kaydetti.
Her baş başa kaldığımızda Erkin Koray’ın şarkılarına avaz avaz beraber eşlik ettiğimiz anneme daha geçen ay 82 yaşındaki Koray’ın yeni albüm çıkaracağı haberini heyecanla vermişken az önce de üzgün ve şaşkın öldüğü haberini verdim. Bir süre sustu annem. “Hadi getir bir kadeh, şimdi dinleyelim” dedi.
Müzikal tavır ve tarz olarak ileriyi görüp kendi vizyonuna göre yorumlayan öncü müzik insanı Erkin Koray, bu topraklardan ve hayatımızdan öyle bir geçti ki kalbimizde izi kaldı.