Kripto paraların önceki senelerden farklı olarak artık standart piyasalarla birlikte hareket etmeye başladığını söyleyen uluslararası piyasalar uzmanı Şant Manukyan’a göre asıl sorun kripto fonlarının ve sabit coinlerin şüpheye açık yapıları.
Mayıs ortasında, kripto para birimi TerraUSD’nin değer olarak ‘çökerek’ kripto piyasasını sarsmasının ardından, 13 Haziran’da en büyük kripto para borç verenlerinden biri olan Celsius Network ‘sıra dışı pazar koşulları’ nedeniyle tüm işlemlerini durdurduğunu açıklamıştı.
Bu gelişmeler sonrası en büyük kripto para birimi Bitcoin’in fiyatı geçici de olsa Aralık 2020’den beri ilk kez 18 bin doların altına indi ve daha sonra biraz toparlanarak 19 bin doların üstüne yükseldi.
Kripto para piyasasındaki son düşüş, ABD’de hisse senetleri piyasasında artan faiz oranları ve ekonomide artan resesyon riski endişesiyle yüzde olarak son iki yılda en yüksek gerilemenin görüldüğü haftanın ardından geldi.
Dünya yazarı Şant Manukyan, 2017’deki düşüş döneminde tek dinamiğin kripto varlıkların kendisi olduğunu ama ciddi büyüme döneminden sonra kripto dünyasının şeklen standart finans piyasasına dönüştüğünü yazdı.
Kripto varlıkların yüksek riskli bir yatırım aracı olarak algılandığı için teknoloji borsası Nasdaq’la beraber hareket etmeye başladığını belirten Manukyan, bu hisselerin faiz artışına daha hassas olması nedeniyle Fed adımlarından daha sert etkilendiklerini söyledi. Bu etki daha şiddetli bir şekilde kripto varlıklarda da görülmeye başladı.
Ancak bu korelasyonun yükselen enflasyona rağmen devam etmesi enflasyona karşı koruma aracı olarak lanse edilen Bitcoin’e yönelik soru işaretleri yarattı.
Manukyan bu süreçle ilgili “(Fed’in) Haziranda başlayan bilanço küçültmesine rağmen altının 1800 dolar üzerinde tutunmayı başarırken Bitcoin’in çok ciddi anlamda değer yitirmesinin yatırım için önemli hikayelerinden bir tanesinin devreden çıkmasına neden oldu” diye yazdı.
‘Hayal kırıklığı’
Buraya kadar olanların piyasadaki sıradan hikayelerden birisi olarak düşünülebileceğini belirten Manukyan, kriptolardaki asıl sorunun, bu kez satışların temelinde Bitcoin’in enflasyon karşısında yarattığı hayal kırıklığı olması veya Ethereum’un bir türlü gerçekleşmeyen PoW’dan PoS’e geçiş süreci (madencilikten para basma olarak tarif edilen sürece geçiş) olmadığını düşünüyor.
‘Asıl sorun şüpheye açık yapı’
Piyasa uzmanına göre asıl sorun, kripto spesifik fonların ve sabit coinlerin işleyişlerinin sorgulanması ve şüpheye açık yapıları.
2008 kredi krizinde profesyonel sahtekarlıkların ‘ürün ve yüksek getiri’ adı altında yapıldığını belirten Manukyan, şimdi benzer bir durumun kripto dünyasında görüldüğünü söylüyor: “Aşırı kaldıraç, karşılığı olup olmadığı belli olmayan varlıklar, teminatsız açılan krediler, reel dünyada karşılığı olmayan getiri oranları, herhangi bir sermaye piyasa kurulunun asla izin vermeyeceği ancak boşluklardan faydalanarak çıkartılan ürünler…”
‘Merkez bankası yok’
Manukyan’a göre, tek bir sabit coindeki düşüş de tüm dominoların düşmesine neden oluyor. Burada geleneksel finans piyasalarından farklı olarak kriz anında likidite sağlayacak bir merkez bankası olmaması, piyasaların stabilize olmamasına neden oluyor. Dahası stabilize olmak bir yana bu düşüş sağlıklı kurumların sermaye yapısını da bozarak yeni satışları tetikliyor.
Piyasadaki riski net şekilde okumanın mümkün olmadığını söyleyen Manukyan, yazısını şöyle bitirdi: “Elbette alım tavsiyeleri geliyordur, 2000 dolardan ucuz olan Ethereum şimdi 1000 dolarda neden alınmasın ki? Alınmaması gerek çünkü 2000 dolar olduğunda var olduğunu düşündüğümüz yapının aslında sağlam olmadığını görüyoruz. Kripto varlıklar için bu seviyeler dip olabilir ancak yine de likidasyonun bittiğin söylemek mümkün değil.”
