İşle seyahati birleştiren bazı insanlar, başlangıçta her şey iyi hoş gitse de ‘bir sırt çantasına sığan’ yaşam tarzının sosyal medyada göründüğü kadar rahat olmadığını görüp yerleşik düzene geçmeye başladı.
Dijital göçebelik, uzaktan çalışma çağında peşinden koşulan bir imkan. Dijital göçebe deyince, genellikle profesyonel bir yazar, elinde bilgisayarıyla yabancı bir şehrin sokaklarında dolaşan, sahil kenarında bir kafede klavyesini tuşlayan bir teknoloji çalışanı, kimi kendi işini kurmuş girişimciler ya da dünyanın dört bir yanındaki şirketler için tam zamanlı uzaktan çalışanlar geliyor… Nitekim uzmanlar, dijital göçebelerin çoğunun beyaz yakalı ve iyi eğitimli olduğuna dikkat çekiyor.
BBC’nin derlemesine göre dijital göçebelerin sayısı son birkaç yılda arttı. Hem uzman verileri, hem anekdotlar bunu gösteriyor. Özellikle de Covid 19 pandemisinin ardından çarpıcı bir artış görüldü. ABD merkezli danışmanlık şirketi MBO Partners’ın 2022 tarihli raporuna göre Amerikalı dijital göçebelerin sayısı 2019’dan bu yana yüzde 131 oranında artmış. Şaşırtıcı bir rakam değil mi? Verilerin daha az erişilebilir olduğu ülkelerde bu şekilde çalışanların sayısı tam bilinmese de göçebe yaşam tarzını deneyenlerin sayısı -en azından Instagram sayfalarında görüldüğü kadarıyla- son yıllarda tırmanışta.
İşler umdukları gibi gitmedi
Herkes onlara özeniyor: Instagram paylaşımlarına, bloglarına bakılırsa dünyayı geziyorlar, yeni insanlarla tanışıyorlar, ne zaman çalışıp çalışmayacaklarına kendileri karar veriyorlar. Ancak son verilere göre kazın ayağı öyle değil! Göçebe yaşam tarzını denemek için işlerini, evlerini terk edenler, seyahat tutkusuyla para kazanmayı deneyenler bu düzenin, o kadar da imrenilesi bir şey olmadığını söylüyor. Birçoğu bir bağdan yoksun olmanın zihinsel ve fiziksel sağlıklarına zarar verdiğini, hatta işlerinde daha kötüye gittiklerini belirtiyor.
Lauren Juliff onlardan biri… 2011’de dünyayı görmek için Britanya’da süpermarketteki işini bıraktı. Maceralarını finanse etmek için bir seyahat sitesi açtı. Bir yıl içinde dijital göçebe olmaya yetecek kadar para kazanmaya da başladı. Her şey rüya gibiydi. Juliff, “Seyahat etmeyi seviyordum. Dünyanın mümkün olduğunca çok yerini görmeyi hayal ediyordum, hayallerime kavuşmuştum. Hem yeni kültürler hem kendim hakkında çok şey öğrenmiştim. Peşini bırakmamaya kararlıydım” diyor.
Panik ataklar başladı
Beş yıl sonra ise heyecan azalmaya başlamış. 34 yaşındaki Juliff, pastoral ve rüya gibi olan yolculuğunun, yorucu bir çileye dönüştüğünü anlatıyor. Hareket halinde yaşamak ve çalışmak hem ruhsal hem fiziksel sağlığını etkilemeye başlamış. Arkadaşları azalmış, yalnızlık ve depresyon yüzünden her gün panik atak geçirmeye başlamış. Sık sık gıda zehirlenmesi ve enfeksiyonlar nedeniyle fiziksel sağlığı da zarar görmüş. Bütün hayatı bir sırt çantasında olan Juliff, işini etkin şekilde yürütmekte de zorlanmış. Çoğu zaman çalışacağı bir masası bile yokmuş.
“Panik ataklar ancak bir evim olduğunu hayal ettiğimde duruyordu” diyen genç kadın, çareyi tekrar ‘kök salmak‘ta bulmuş. Portekiz’e yerleşip bir daire kiraladıktan sonra gelirinin bir yıl içinde üç katına çıktığını görmüş. Bu gelişmeyi hep aynı yerde yaşamanın ve sürekli seyahat etmemenin getirdiği tutarlılığa bağlıyor. Panik atakları ortadan kalkmış, bir spor salonuna yazılmış, mutfağında sağlıklı yemekler pişirmeye başlamış ve sağlam bir arkadaş topluluğu kurmuş.
Sorunlar gizleniyor
ABD’deki Sienna College’da dijital göçebelik üzerine araştırmalar yapan sosyolog Beverly Thompson’a göre dijital göçebe yaşam tarzını seçen pek çok kişi olumsuzluklara hazırlıklı değil. Nedeni de sosyal medya ve bloglarda, işin bu boyutunun atlanması. Sosyal medyada idealize edilmiş bir imaj sunuluyor. Yalnızlık, psikolojik sorunlar ve mali sıkıntılar gizleniyor.
Thompson, bu trend için “Durmayacak” diyor ve ekliyor: “Daha genç insanlar belki birkaç yıllarını dijital göçebe olmaya çalışarak geçirecekler. Ancak genel olarak, giderek daha fazla insan bu yaşam tarzının gerçekliğini görüyor. Bu arada işverenler de çalışanlarının ofise dönmesini istiyor. Dolayısıyla trend büyümeye devam edecek ama yavaşlayabilir.”