Türkiye Belediyeler Birliği (TBB) 6 Şubat depremlerinin 18. ayında, depremin en çok etkilediği şehirlerde kapsamlı bir saha çalışması yaptı. Tespit ve bulguları raporlaştıran TBB’nin hazırladığı çalışmada, barınma, sağlık, eğitim, psikososyal sorunlara, depremzedelerin gözünden mercek tutularak, yapılması gerekenler ayrıntılı öneriler şeklinde listelendi. Raporda öne çıkan vurgulardan birini hemen paylaşalım: Belediyelerin de kurumsal manada depremzede olduğu; bina, insan gücü ekipman kayıpları yaşadıkları; kurumsal ve mali açıdan güçlendirilmelerinin zorunluluk olduğuna dikkat çekiliyor. Bu güçlendirme sağlanmadan, belediyelerin sorumluluklarını, sadece mevcut kendi yetki ve kaynaklarıyla yerine getirmesinin mümkün olmadığının altı çiziliyor. Adres tabii ki merkezi yönetim. Yani iktidar. Bu çerçevede, deprem bölgesi belediyelerinde denetim, hizmet, bürokratik kapasite güçlendirmesi için eleman karşılamaya yönelik programlar yürütülmesi gerektiği raporda yer aldı.
TBB’nin raporunda, sahadan derlenen veriler ışığındaki bazı tespitler ise mevcut durumun vahametini ortaya koyuyor.
– 7 Şubat 2024 tarihi itibariyle konteyner kentlerde 691.959 kişi yaşıyor.
– Hak sahipliği sürecinde 845.371 talep değerlendirildi. Bunların 389.378’i konut, 40.658’i işyeri ve 11.531’i ahır olarak hak sahipliğine resmi olarak kabul edildi.
– Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın Ocak 2024 itibarıyla açıkladığı verilere göre, deprem sonrası harcamalar yaklaşık 950 milyar TL’ye ulaşmıştır.
– Bölgedeki özel işyerlerinin sayısında önemli düşüşler yaşandı.
Rapora göre barınma, halkın en büyük beklentisi olarak öne çıkıyor. Depremlerin üzerinden 18 ay geçmesine karşın barınma sorununun hâlâ tam olarak çözülmeyişi kaygıları büyütüyor.
Sağlık: Deprem bölgesinde, sağlık hizmetlerine erişim konusunda ülke genelinde yaşanan randevu bulamama sorununa ek olarak bölgede uzman doktor sayısının giderek azaldığı vurgulandı.
Eğitim: Hem fiziki altyapı yetersizliği hem de yetersiz öğretmen ve personel sayısı sorunu, eğitimde birlikte öne çıkıyor. Birçok bölgede yıkılan okullarda eğitim gören öğrencilerin sağlam kalan okullara taşınması, bazı sorunlara yol açtı. Üniversite öğrencilerinin yurt sorunu sürerken, tercih döneminde deprem bölgelerinde yer alan yükseköğrenim programlarını seçen öğrenciler yurt bulamıyor. Yüksek kira ücretlerinden dolayı da ev bulma sıkıntısı yaşamaktadırlar.
TBB’nin raporu, aradan 18 ay geçmesine karşın, deprem bölgesinde temel sorunların bütün ağırlığıyla sürdüğünü belgeliyor. Milyonları etkileyen bu soruna ışık tutan rapordaki tespitlere devam edeceğiz.
